Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej. Co oznaczają?
Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej w surowicy krwi są obecne u osób, które zmagają się z celiakią. Wykrywa je badanie krwi. Jakie są wskazania do jego wykonania? Co mówią jego wyniki? Jakie objawy mogą wskazywać na chorobę trzewną?
1. Co to są przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej?
Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej IgA w surowicy pojawiają się u osób zmagających się z celiakią, czyli chorobą trzewną. To choroba genetyczna, która rozwija się na podłożu autoimmunologicznym. Oznacza trwałą nietolerancję glutenu. Istotą celiakii jest nieprawidłowa, nadmierna reakcja immunologiczna skierowana przeciwko glutenowi. W jej przebiegu organizm wytwarza autoprzeciwciała i uszkadza własne tkanki.
Transglutaminaza tkankowa jest enzymem odpowiadającym za powstawanie wiązań sieciujących pomiędzy łańcuchami określonych białek. Jest antygenem przeciwko któremu organizm wytwarza przeciwciała anty-endomyzjalne (anty-EmA). Produkcję przeciwciał anty-tTG powoduje obecna w ziarnach zbóż gliadyna.
2. Wskazania do oznaczenia przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej IgA
Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej IgA w surowicy to badanie, które wykorzystuje się w diagnostyce celiakii i nietolerancji glutenu oraz w monitorowaniu diety bezglutenowej.
Poziom przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej IgA oznacza się:
- u osób z predyspozycjami genetycznymi (członek rodziny choruje na celiakię),
- przy podejrzeniu celiakii bądź nietolerancji glutenu. Oznacza to, że wskazaniem są takie objawy jak przewlekła biegunka, ból brzucha, niedokrwistość, spadek masy ciała,
- u chorych z podejrzeniem celiakii w ramach kwalifikacji do biopsji jelita cienkiego (jako test przesiewowy),
- w celu monitorowania leczenia celiakii, czyli u osób chorych, w celu oceny przestrzegania diety bezglutenowej. W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia ścian jelit w wyniku spożywania glutenu, czego konsekwencją będą zaburzenia trawienia i wchłaniania. To dlatego konieczne jest wprowadzeni diety bezglutenowej i jej restrykcyjne przestrzeganie.
3. Na czym polega badanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej
Oznaczenie przeciwciał przeciwko tranglutaminazie tkankowej IgA, które umożliwia zdiagnozowanie nieprawidłowej reakcji immunologicznej na gluten, wykonuje się na podstawie próbki krwi. Do oznaczania przeciwciał stosuje się test immunoenzymatyczny (ELISA). Cena badania wynosi około 100 zł.
W celu uzyskania materiału do analizy, pobiera się krew z żyły łokciowej dokładnie tak, jak w przypadku podstawowego badania krwi jakim jest morfologia. Do badania nie trzeba się szczególnie przygotowywać, nie jest wymagane bycie na czczo. Konieczne jest jednak zastosowanie się do instrukcji lekarza.
Dla celów monitorowania skuteczności leczenia nie potrzeba żadnego przygotowania przed badaniem. W celu rozpoznania choroby zalecane jest spożywanie produktów zawierających gluten przez okres kilku tygodni przed badaniem.
To ważne, by bez konsultacji z gastroenterologiem nie przechodzić na dietę bezglutenową, ponieważ uniemożliwia to prawidłowe rozpoznanie. Organizm, który nie ma kontaktu z glutenem, przestaje wytwarzać charakterystyczne przeciwciała. Wyniki badań będą niemiarodajne.
4. Wynik badania przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej
U osób zdrowych przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej IgA nie powinny być wykryte (wynik ujemny). Wzrost poziomu przeciwciał anty-tTG w klasie IgA i IgG świadczy o rozwoju celiakii lub choroby Dühringa. U osób leczonych na celiakię, które powinny przestrzegać specjalnej diety (dieta bezglutenowa), pojawienie się przeciwciał może wskazywać na nieprzestrzeganie zaleceń.
Jeżeli zaś przeciwciała we krwi nie zostały wykryte, jednak objawy wskazują na celiakię (pojawiają się bóle i wzdęcia brzucha, biegunki tłuszczowe lub wodniste, utrata masy ciała, zaburzenia rozwoju u dzieci, niski wzrost, zmiana usposobienia, depresja, niedobory), należy poddać się bardziej wnikliwej diagnostyce.
Oznaczane przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG) to nie jedyne badanie diagnostyczne w kierunku celiakii. W ramach badań serologicznych badane są bowiem także inne swoiste dla choroby przeciwciała, między innymi przeciwciała przeciwko endomyzjum mięśni gładkich (EmA) czy przeciwko deaminowanym peptydom gliadyny (DGP). Ich obecność świadczy o aktywnym procesie autoimmunologicznym i może być wykorzystany do monitorowania leczenia.
Wykorzystuje się także badanie genetyczne i histopatologiczne. W diagnostyce celiakii złotym standardem jest biopsja błony śluzowej jelita cienkiego.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.