Przeciwciała przeciwmitochondrialne
Przeciwciała przeciwmitochondrialne (ang. antimitochondrial autoantibodies – AMA) należą do klasy przeciwciał IgA i wydzielane są przez nabłonek pęcherza moczowego. Oznaczanie AMA jest to badanie określające prawidłowość funkcjonowania wątroby. Stosowane jest jako pomoc w rozpoznaniu pierwotnej marskości żółciowej (ang. primary biliary cirrhosis – PBC). Oznaczanie przeciwciał przeciwmitochondrialnych wykonuje się z próbki krwi pobranej z żyły łokciowej.
1. Oznaczenie poziomu AMA
Za pomocą tego badania oznaczane jest miano przeciwciał przeciwmitochondrialnych we krwi. Wytwarzanie AMA jest silnie związane z chorobą, jaką jest pierwotna marskość żółciowa. Jest to choroba autoimmunizacyjna, w przebiegu której pojawia się stan zapalny i włóknienie wewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych. Najczęściej diagnozowana jest u kobiet w wieku 35 - 60 lat. PBC charakteryzuje się tym, że przepływ żółci (płyn wytwarzany przez wątrobę, wspomagający trawienie tłuszczów) jest zablokowany, co skutkuje postępującym uszkodzeniem wątroby. U około 94% chorych na PBC występują znacznie podwyższone wartości przeciwciał przeciwmitochondrialnych.
AMA ma kilka typów, określanych jako M1, M2, M3, M4, M5 i M6. Typ M2 AMA uważany jest za najbardziej typowy dla pierwotnej marskości żółciowej. Inne typy AMA mogą pojawiać się zaś przebiegu innych chorób wątroby. Czasami oznacza się tylko typ M2 AMA zamiast całkowitego miana AMA.
1.1. Kiedy wykonuje się badanie przeciwciał przeciwmitochondrialnych?
Badanie AMA wykonywane jest w celu zdiagnozowania pierwotnej marskości wątroby. Przeciwciała przeciwmitochondrialne mogą być oznaczane pojedynczo lub razem z oceną innych autoprzeciwciał, takich jak przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) czy przeciwciała przeciwko mięśniom gładkim (ASMA). Badanie to wykonywane jest w celu rozpoznania PBC, a także pomocne jest w odróżnieniu tej choroby od innych schorzeń mogących powodować autoimmunizacyjne uszkodzenie wątroby.
PBC rozpoznawana jest przy podwyższonej aktywności enzymów wątrobowych (zwłaszcza fosfatazy zasadowej) podczas przeprowadzania rutynowych badań okresowych. Oznaczanie miana AMA pomaga ustalić przyczyny uszkodzenia wątroby, m.in. infekcje (np. wirusowe zapalenie wątroby), leki, toksyny, nadużywanie alkoholu, choroby genetyczne, choroby metaboliczne i autoimmunizacyjne zapalenie wątroby.
2. Wyniki badania AMA
Dla oznaczenia AMA nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Normy te bowiem zależą od wielu czynników, takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczania, a wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mogą mieć różne znaczenie w różnych laboratoriach, dlatego interpretować wyniki powinien zawsze lekarz.
Wysokiego stężenia AMA lub AMA-M2 we krwi głównie związane są z występowaniem PBC. Podwyższone stężenie AMA może pojawić się również u pacjentów z przewlekłym aktywnym zapaleniem wątroby, autoimmunizacyjnym zapaleniem wątroby, zastojem żółci, z chorobami infekcyjnymi, jak kiła czy ostre wirusowe zapalenie wątroby. Wyższy poziom AMA związany jest także z układowym toczniem rumieniowatym, z reumatoidalnym zapaleniem stawów czy z zapaleniem tarczycy. Niskie miana AMA zaś mogą być u dzieci i osób z upośledzeniem odporności. Obecność w badanej próbce przeciwciała AMA czy AMA-M2 nie daje bezpośrednio odpowiedzi, czy występuje pierwotna marskość żółciowa. W przypadku oznaczenia wysokiego stężenia AMA lub AMA-M2 i podejrzenia PBC można wykonać biopsję wątroby w celu znalezienia zmian charakterystycznych dla pierwotnej marskości żółciowej w tkance wątrobowej. Lekarz zleca także czasami badania obrazowe wątroby, aby sprawdzić, czy występuje blokada przewodów żółciowych.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.