Przepuklina przeponowa – przyczyny, objawy i leczenie
Przepuklina przeponowa to nieprawidłowość będąca skutkiem wpuklenia się trzewi jamy brzusznej do klatki piersiowej. Może się pojawić w wielu okolicznościach, często ma również charakter wrodzony. Z jakimi dolegliwościami i powikłaniami wiąże się jej obecność? Jak ją leczyć?
1. Co to jest przepuklina przeponowa?
Przepuklina przeponowa (łac. hernia diaphragmatica) to pojęcie, które oznacza przemieszczanie się wnętrzności z jamy brzusznej do klatki piersiowej przez otwór (wrota) w rozerwanej przeponie. Przepona to mięsień zlokalizowany między jamą brzuszną a klatką piersiową, który oddziela ich narządy (narządy jamy brzusznej od narządów klatki piersiowej).
2. Typy przepuklin przeponowych
Przepukliny przeponowe można podzielić na dwa zasadnicze typy. To przepukliny właściwe i przepukliny otworów naturalnych przepony. Pierwszą grupę stanowią przepukliny, które powstały w nienaturalnych otworach przepony. Do drugiej grupy należą przepukliny, które powstały w rozworze przełykowym przepony.
Wyróżnia się także przepukliny przeponowe wrodzone (występują u noworodków) i nabyte. To:
- wrodzona przepuklina przeponowa: przepuklina Bochdaleka (powstająca wskutek niezrośnięcia szczeliny opłucnowo-trzewnej w tylno-bocznej części przepony) oraz przepuklina Morgagniego (przechodzącą przez trójkątną szczelinę w przedniej części przepony między jej przyczepami żebrowymi i mostkowymi),
- przepuklina rozworu przełykowego, która polega na przemieszczeniu fragmentu żołądka z jamy brzusznej do klatki piersiowej przez rozwór przełykowy,
- przepuklina okołoprzełykowa. Mówi się o niej, gdy do klatki piersiowej przez rozwór przełykowy przepony dostanie się dno żołądka i krzywizna większa,
- jatrogenna przepuklina przeponowa,
- pourazowa przepuklina przeponowa. Pourazowe przepukliny przeponowe występują dość rzadko. Stanowią około 30% ogólnej liczby przepuklin przeponowych.
3. Jakie są przyczyny przepukliny przeponowej?
Przepona, jak wiele struktur także może ulegać różnym urazom. Najczęściej dochodzi do tego wskutek uderzenia, ale również silnego parcia, częstych wymiotów, długotrwałego kaszlu lub kichnięcia (to sytuacje, gdy na przeponę działa zwiększone ciśnienie jamy brzusznej).
Ponadto obecne są w niej miejsca, które są podatne na tworzenie się przepuklin. To wrodzone otwory, dzięki którym zachowana jest komunikacja między dwiema jamami ciała: otwory dla aorty, żyły głównej dolnej, nerwów i przełyku. Przyczyną wrodzonej przepukliny przeponowej jest nieprawidłowy rozwój mięśnia przepony.
4. Objawy przepukliny przeponowej
Objawy przepukliny przeponowej zależą od stopnia jej zaawansowania oraz objętości wnętrzności, które przemieściły się do klatki piersiowej.
Objawem przepukliny przeponowej może być:
- ból w klatce piersiowej lub nadbrzuszu,
- duszność, problemy z oddychaniem,
- zgaga, odbijanie się, uczucie cofania treści pokarmowej do przełyku, refluks żołądkowo-przełykowy,
- krwawe wymioty, niedokrwienie,
- chrypka, będąca skutkiem permanentnego podrażnienia krtani przez cofającą się kwaśną treść z żołądka.
Mniejsze przepukliny przepony wywołują mniej nasilone dolegliwościami. Najbardziej uciążliwa jest duża przepuklina. Wiążą się z nią silne dolegliwości, ponieważ narządy jamy brzusznej, które przedostały się do klatki piersiowej, uciskają na płuca, serce, większe naczynia krwionośne. Przepuklina rozworu przełykowego może nie dawać objawów.
5. Diagnostyka i leczenie
W diagnostyce przepukliny przeponowej wykorzystuje się badania obrazowe, takie jak USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, jamy brzusznej, tomografię komputerową. W diagnostyce przepuklin wykorzystuje się również badania endoskopowe (gastroskopię). Diagnostykę przepuklin można wykonać już w okresie prenatalnym.
W sytuacji, gdy objawy nie są nasilone i manifestują się głównie pod postacią refluksu żołądkowo-przełykowego, możliwe jest leczenie farmakologiczne. Ważną rolę w terapii przepukliny odrywa dieta. O czym trzeba pamiętać? Bardzo ważne jest, by w codziennym jadłospisie dominowały produkty lekkostrawne, niskokaloryczne, o niewielkim stopniu przetworzenia.
W pozostałych przypadkach niezbędny jest zabieg chirurgiczny, który polega na odprowadzeniu narządów jamy brzusznej z klatki piersiowej.
Interwencja i terapia przepukliny przeponowej są ważne, ponieważ patologia może doprowadzić do groźnych powikłań, takich jak niedrożność układu pokarmowego, zapalenie otrzewnej lub śródpiersia, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Przepukliny przeponowe wrodzone wymagają szybkiej reakcji, dlatego zabiegi przeprowadza się już w okresie noworodkowym.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.