Przewlekła białaczka szpikowa - czynniki ryzyka, objawy, fazy choroby, diagnostyka i leczenie
Przewlekła białaczka szpikowa jest rodzajem nowotworu, należącym do czterech głównych typów białaczki. Chorują na nią zarówno dzieci, jak i dorośli, chociaż większość pacjentów stanowią osoby dorosłe. Przewlekła białaczka szpikowa rozpoczyna się od nieprawidłowego podziału pojedynczej komórki macierzystej szpiku kostnego. Dokładna przyczyna przewlekłej białaczki szpikowej nie jest znana. Początkowo choroba może rozwijać się bezobjawowo, a symptomy pojawiają się w bardziej zaawansowanym stadium.
1. Przyczyny i czynniki ryzyka przewlekłej białaczki szpikowej
Osoby cierpiące na przewlekłą białaczkę szpikową mają tak zwany chromosom Philadelphia. Tworzy się on w wyniku oderwania się części chromosomu 22 i przyłączenia jej do chromosomu 9. Jednocześnie od chromosomu 9 odczepia się fragment, który wędruje do chromosomu 22. W wyniku tego procesu powstaje kombinacja genów Bcr i Abl, które odpowiadają za produkcję białka prowadzącego do nieprawidłowego namnażania się komórek.
Nie wiadomo, dlaczego nieprawidłowy gen tworzy się u niektórych ludzi. Ustalono jednak, że czynnikiem ryzyka przewlekłej białaczki szpikowej jest promieniowanie, również to będące formą terapii innych nowotworów.
2. Objawy i fazy przewlekłej białaczki szpikowej
W momencie rozpoznania przewlekłej białaczki szpikowej u pacjentów często nie ma żadnych jej objawów. Diagnoza może być postawiona w efekcie rutynowych badań lub badań na inną chorobę lub dolegliwość. Symptomy rozwijają się stopniowo. Niektóre objawy białaczki szpikowej to:
- zmęczenie,
- problemy z oddychaniem,
- bladość,
- powiększona śledziona,
- nocne poty,
- brak tolerancji wysokich temperatur,
- utrata wagi.
Nieleczona białaczka szpikowa przebiega w trzech fazach:
- faza przewlekła;
- faza akceleracji;
- faza przełomu blastycznego.
Większość pacjentów w momencie zdiagnozowania białaczki jest w fazie przewlekłej. Na tym etapie objawy choroby są łagodne, a białe krwinki ciągle są w stanie walczyć z infekcją. Wyleczenie choroby w tej fazie pozwala pacjentowi na powrót do normalnego życia. W fazie akceleracji u chorego rozwija się anemia, ilość białych krwinek spada bądź rośnie, zmniejsza się również liczebność płytek krwi. Może także wzrosnąć liczba komórek blastycznych oraz dochodzi do opuchnięcia śledziony. Chorzy w fazie przełomu blastycznego mają podniesiony poziom komórek blastycznych w szpiku i we krwi. Spada z kolei liczebność czerwonych krwinek i płytek krwi. U pacjenta pojawia się infekcja lub krwawienie. Osoba w tej fazie czuje się zmęczona, ma płytki oddech, bóle brzucha i kości.
3. Diagnostyka i leczenie przewlekłej białaczki szpikowej
Informację o przewlekłej białaczce szpikowej uzyskuje się na podstawie badań laboratoryjnych krwi i szpiku kostnego. Podczas morfologii krwi dokonuje się pomiaru liczebności krwinek oraz ich oceny. W przypadku przewlekłej białaczki szpikowej u chorego notuje się niski poziom czerwonych krwinek, wysoki lub bardzo wysoki poziom białych krwinek, a liczebność płytek może być niższa bądź wyższa niż prawidłowa. Dodatkowo notuje się niewielką ilość komórek blastycznych, których nie ma we krwi osób zdrowych.
Do badania szpiku kostnego niezbędne jest pobranie jego próbki, czyli wykonanie biopsji. Pobrany materiał bada się pod mikroskopem w poszukiwaniu chromosomu Philadelphia, wskazującego na przewlekłą białaczkę szpikową.
Celem leczenia białaczki w fazie przewlekłej jest przywrócenie prawidłowego poziomu białych krwinek oraz zniszczenie wszystkich komórek posiadających gen Bcr-Abl. Zazwyczaj w tej fazie stosuje się leczenie farmakologiczne. Celem leczenia w fazie akceleracji oraz w fazie przełomu blastycznego jest również zniszczenie komórek z genem Bcr-Abl lub cofnięcie choroby do fazy przewlekłej. Także w tych fazach stosuje się leki doustne. W przypadku bardzo wysokiego poziomu białych krwinek, konieczne może być ich usunięcie podczas zabiegu leukaferezy. Inną metodą leczenia jest przeszczep szpiku kostnego.
Wczesne rozpoczęcie leczenia przewlekłej białaczki szpikowej daje duże szanse na powstrzymanie choroby i przeżycie wielu lat bez jej nawrotów.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.