Psychoonkologia – przedmiot, cele działania i założenia
Psychoonkologia to dziedzina kliniczna, która powstała na podbudowie psychologii i onkologii. W centrum jej zainteresowania znajdują się psychologiczne aspekty choroby nowotworowej. Dzięki psychoonkologom pacjenci mają szansę na łatwiejsze i mniej dotkliwe przejście przez chorobę i powrót do zdrowia. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest psychoonkologia?
Psychoonkologia to interdyscyplinarna dziedzina medycyny skupiająca się na pomocy psychologicznej osobom, które zostały dotknięte chorobami onkologicznymi. Ta stosunkowo młoda dziedzina nauki jest kompilacją psychologii i onkologii.
Nazwa tej dziedziny medycyny pochodzi od dwóch greckich słów: „psyche” oznaczającego umysł lub duszę i „onkos”, czyli naukę zajmującą sie chorobą nowotworową. Za twórczynię psychoonkologii uznaje się dr Jimmie Holland, która kieruje Katedrą Psychiatrii i Nauk Behawioralnych Centrum Onkologicznego im. Sloan-Kettering w Nowym Jorku.
Twierdzi ona, że psychoonkologia jest dziedziną zajmującą się badaniem relacji między nowotworem a umysłem. Za początki psychoonkologii uznaje się powstanie w 1984 roku Międzynarodowego Towarzystwa Psychoonkologicznego. W Polsce od 1992 roku działa Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne.
2. Założenia psychoonkologii
Fundamentem psychoonkologii jest założenie, ze istnieje ścisły związek pomiędzy psychiką a kondycją fizyczną organizmu. Strach, ból i niepewność jutra mają ogromny, najczęściej negatywny wpływ nie tylko na samopoczucie, ale i wolę walki.
To dlatego zarówno pacjenci zmagający się z chorobą nowotworową, jak i ich bliscy, od dnia diagnozy wymagają wsparcia i pomocy psychologicznej. Dzięki tej obserwacji pomoc psychoonkologa stała się częścią działań interdyscyplinarnego zespołu opieki nad pacjentem onkologicznym. Uznaje się, że wsparcie psychoonkologiczne w chorobie powinno być stałym elementem terapii.
Psychoonkologia podkreśla także rolę aspektów psychologicznych w procesie leczenia chorób nowotworowych i powrotu do zdrowia. Niezmiernie ważną rolę, jaką w terapii nowotworów odkrywa profesjonalne wsparcie psychoonkologiczne udowadnia wiele badań.
Zobacz także:
3. Czym zajmuje się psychoonkologia?
Zakres działań psychoonkologii obejmuje trzy główne obszary. Jej celem jest:
- profilaktyka przeciwnowotworowa,
- towarzyszenie osobom chorym onkologicznie oraz ich bliskim podczas choroby,
- edukacja onkologiczna.
Profilaktyka przeciwnowotworowa polega na wzmocnieniu świadomości społecznej zagrożenia, jakie grupy najczęściej dotyka choroba nowotworowa, jak można ją wykryć i leczyć. Oznacza to: propagowanie badań profilaktycznych raka, organizację wydarzeń, celem których jest poszerzenie wiedzy dotyczącej wczesnego wykrywania choroby, jej symptomów i metod samokontroli.
Bardzo ważną płaszczyzną działań psychoonkologii jest towarzyszenie chorym onkologicznie oraz ich bliskim podczas choroby. Działania w tym obszarze koncentrują się na łagodzeniu psychicznych skutków diagnozy, stworzeniu jej właściwego obrazu, wypracowania sposobów radzenia sobie z chorobą, jak również niwelowanie skutków stresu, przywracanie równowagi psychicznej i wzmocnienie psychiki.
Oznacza to wsparcie psychiczne dla chorych i bliskich, pracę nad komunikacją, relacjami i kontaktem między członkami rodziny, Z kolei edukacja personelu odnosi się do osób stykających się z chorymi oraz ich bliskimi: lekarzy, pielęgniarek, personelu pomocniczego czy studentów medycyny. Celem działania jest nade wszystko poprawa i usprawnienie komunikacji z pacjentem
4. Kim jest psychoonkolog?
Według klasyfikacji zawodów i specjalności Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej psychoonkolog to specjalista, który:
- udziela pomocy i wsparcia chorym onkologicznie i ich rodzinom w różnych etapach choroby i leczenia,
- stosuje formy psychoterapii dostosowane do potrzeb chorego,
- prowadzi edukację personelu medycznego oraz edukację społeczną w zakresie aktywnej prewencji i profilaktyki chorób nowotworowych,
- prowadzi działalność naukowo-badawczą.
Psychoonkologiem może zostać psycholog, który oprócz ukończonych wyższych studiów psychologicznych posiada specjalizację z psychoonkologii. By umieć pomóc osobom chorym przystosować się do realiów wykreowanych przez ciężką chorobę, a i wesprzeć ich w walce, niezbędne jest zrozumienie ich zachowań, reakcji emocjonalnych oraz sposobu funkcjonowania.
Aby skorzystać ze specjalistycznego wsparcia, należy skontaktować się ze specjalistą zatrudnionym w klinice lub fundacji onkologicznej, zrzeszonym w Polskim Towarzystwie Psychoonkologicznym.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.