Pulsoksymetr – działanie, stosowanie, wykorzystanie
Pulsoksymetr jest uniwersalnym sprzętem medycznym, dzięki któremu w prosty sposób można dokonać pomiaru natlenienia krwi. Najczęściej zakłada się go na palec, gdzie urządzenie oblicza procentowe stężenie wysycenia hemoglobiny tlenem. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest pulsoksymetr?
Pulsoksymetr to urządzenie elektroniczne medyczne, które służy do nieinwazyjnego pomiaru poziomu natlenienia krwi tętniczej, inaczej natlenienia organizmu. Wskazuje poziom saturacji (SpO2). Saturacja określa stopień wysycenia krwi tętniczej tlenem SpO2. Jej prawidłowy poziom u osoby zdrowej powinien wynosić od 95 do 99%.
Aparat daje możliwość sprawdzenia podstawowych parametrów życiowych. Poza saturacją mierzy również częstotliwości pracy serca - puls.
Urządzenie składa się z dwóch elementów: jednostki centralnej i czujnika. Czujnik zbudowany jest z nadajnika światła czerwonego i podczerwonego oraz z fotodetektora. Podczas oznaczania wysycenia tlenem hemoglobiny krwi tętniczej wykorzystuje się zasadę spektrofotometrii transmisyjnej.
2. Działanie pulsoksymetru
Jak działa pulsoksymetr napalcowy? Urządzenie wykorzystuje pomiar pochłaniania przez tkanki promieniowania o dwóch różnych długościach fal metodą pulsoksymetrii.
Oznacza to, że w dochodzi do pomiaru pochłonięcia przez czerwone krwinki w naczyniach włosowatych promieniowania pochodzącego z nadajnika. Na podstawie pomiaru, wykorzystując czujniki i algorytmy, pulsoksymetr oblicza procentowe stężenie wysycenia hemoglobiny tlenem.
Wynik badania wyrażony jest w procentach. Przedstawia on ilość hemoglobiny wysyconej tlenem. I tak na przykład wynik SpO2 97% oznacza, że w momencie badania 97% hemoglobiny przenosi tlen do tkanek badanego.
Pulsoksymetr działa na zasadzie pomiaru pochłaniania przez czerwone krwinki w naczyniach włosowatych promieniowania o dwóch różnych długościach fali: czerwonego i podczerwonego. Mierzony sygnał składa się z dwóch składowych: stałej i zmiennej (pulsującej). Ta składowa opisuje absorbancję pulsującej krwi tętniczej. Pomiar jest nieinwazyjny (dokonywany jest przez skórę) i bezbolesny.
3. Stosowanie pulsoksymetru
Istnieją dwa rodzaje aparatów do mierzenia saturacji. To modele stacjonarne oraz pulsoksymetry przenośne. Pierwsze przeznaczone są przede wszystkim do użytku szpitalnego. Ich obsługa wymaga wiedzy i doświadczenia. Mierzenie saturacji w domu jest możliwe dzięki urządzeniom przenośnym: nadgarstkowym oraz napalcowym.
Pulsoksymetr najczęściej zakłada się na palec kończyny górnej. Jeśli dłonie są zimne, należy je rozgrzać. Bardzo ważne jest, aby przywrócić prawidłowy przepływ krwi, ponieważ w przeciwnym razie krew płynie wolniej, co może skutkować zafałszowaniem wyników.
Czujnik pulsoksymetru można założyć także na palec stopy, małżowinę uszną, skrzydełko nosa lub czoło. U noworodków czujnik umieszcza się na stopie lub nadgarstku.
Prawidłowy poziom saturacji wynosi od 95 do 99%. Alarm ostrzegający przed niedotlenieniem powinien być ustawiony na poziom 94%. Gdy saturacja jest niższa niż 90%, dochodzi do niedotlenienia organizmu. Niska saturacja to zagrożenia zdrowia i życia, stąd wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
4. Kiedy wykorzystuje się pulsoksymetr?
Pulsoksymetr przydaje się w różnych medycznych okolicznościach. Stosuje się go zarówno w szpitalach, jak i przychodniach. Najbardziej popularne pulsoksymetry napalcowe pozwalają na wykonanie badania w domu. Oznaczanie saturacji, czyli wysycenia krwi tlenem jest badaniem, które pozwala przeciwdziałać niewydolności oddechowej.
Pulsoksymetr wykorzystuje się przy:
- zaawansowanych chorobach układu oddechowego, szczególnie w zaostrzeniach astmy czy POChP,
- kontroli tlenoterapii, zwłaszcza u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami oddychania,
- w różnych jednostkach chorobowych, takich jak choroba wysokościowa,
- monitorowaniu chorych z anemią, obserwacji pacjentów w śpiączce klinicznej,
- w medycynie sportowej w badaniach wydolnościowych u sportowców,
- na oddziałach noworodkowych, zwłaszcza przy monitorowaniu wcześniaków i noworodków z niską masą urodzeniową,
- podczas zabiegów operacyjnych przeprowadzanych w znieczuleniu ogólnym oraz w okresie pooperacyjnym, przy kwalifikowaniu pacjenta do tlenoterapii, przy znieczuleniu dziecka,
- kontrolowaniu funkcji życiowych matki i płodu,
- do rozpoznania niewydolności oddechowej, gdy u chorego nie występują specyficzne objawy kliniczne,
- w nagłych przypadkach, kiedy pada podejrzenie, że doszło do niedotlenienia organizmu wskutek poparzenia, zatrucia, wypadku, wstrząsu krwotocznego, dużego ubytku krwi, ataku astmy czy wstrząsu anafilaktycznego.
Pulsoksymetr można kupić w sklepach z zaopatrzeniem medycznym. Aparat napalcowy kosztuje od około 100 do ponad 200 zł.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.