Rodzice dzieci z ADHD - pytania

Jak poskromić niewłaściwe zachowanie dziecka z ADHD? Czy ADHD jest chorobą dziedziczną? Jak długo leczy się ADHD? Oto lista najczęściej zadawanych pytań przez rodziców dzieci z ADHD.

1. Jakie jest prawdopodobieństwo, że rodzeństwo dziecka z ADHD również będzie miało takie objawy?

Trudno jest odpowiedzieć na to pytanie. Na pewno nie można stwierdzić z całą pewnością, że rodzeństwo dziecka z ADHD również będzie dotknięte tym zaburzeniem. Jednak, jak wiadomo, ADHD należy do chorób o podłożu genetycznym. Oznacza to, że jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. Istnieje w takim razie prawdopodobieństwo, że jeżeli rodzice przekazali jednemu ze swoich dzieci geny odpowiedzialne za rozwój ADHD, to że przekażą je również innym. Nie oznacza to jednak, że będzie tak na pewno. Statystyki wskazują, że w około 35% przypadków ADHD będzie występowało również u rodzeństwa dziecka z tym zaburzeniem. Oznacza to, że mimo wszystko w większości przypadków nie będzie się tak działo.

2. Co należy zrobić, jeżeli dziecko zachowuje się nieprawidłowo w miejscach publicznych?

Przede wszystkim należy sobie uzmysłowić, co tak naprawdę martwi nas w takiej sytuacji. Czy chodzi rzeczywiście o zachowanie dziecka, czy o reakcję otoczenia? W większości przypadków najprawdopodobniej problemem dla nas będzie nieprzyjemne nastawienie ludzi z zewnątrz. W takim razie pierwszym krokiem będzie wyrobienie w sobie umiejętności nie zwracania uwagi na reakcję otoczenia. Bardzo ważne jest, aby zachować spokój. Przede wszystkim po to, aby nie nasilić nieprawidłowego zachowania dziecka w danej sytuacji.

Zobacz film: "Skiba - Przyszłość dziecka z ADHD"

Następnym krokiem będzie rozmowa z dzieckiem i omówienie z nim zasad zachowania w konkretnej sytuacji. Trzeba również wyrobić system konsekwencji dla przypadków, w których dziecko wielokrotnie pouczane nie będzie reagowało. Oczywiście można po prostu oddalić się z miejsca w którym nastąpiła nieprzyjemna sytuacja, jednak jest to ostateczność. Ucieczka od problemu nie rozwiąże go.

3. Co powiedzieć rodzinie i najbliższym? Jak wyjaśnić im niewłaściwe zachowanie dziecka?

Nie ma powodu, dla którego bylibyśmy zobligowani do tłumaczenia komukolwiek czegokolwiek. Szczególnie należy o tym pamiętać w sytuacjach, kiedy to obcy ludzie reagują na zachowanie dziecka. Tłumaczenie, dlaczego nasze dziecko zachowuje się w taki sposób, jest zbyt długotrwałe, a i tak nie przyniosłoby większego efektu. Nikt nie jest w stanie w pełni zrozumieć problemu, jakim jest ADHD, nie mając go w domu. Na co dzień jesteśmy oceniani przez osoby, które się z nami stykają. Często są to niesprawiedliwe osądy, a jeszcze częściej nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Nie ma więc powodu, żeby przejmować się tym, co myślą obce osoby na temat naszego dziecka oraz również nas w sytuacji, w której jego zachowanie wynika z przyczyn niezależnych. Trochę inaczej jest w przypadku osób należących do bliskiej rodziny, szczególnie jeżeli spędzają z dzieckiem dużo czasu. Warto wytłumaczyć im na czym polega ADHD, z czego wynika i nauczyć ich jak powinni postępować z dzieckiem. Na pewno pomoże to uniknąć nieporozumień oraz ułatwi kontakty dziecka z innymi osobami z rodziny.

4. Czy dziecko kiedyś z tego wyrośnie?

Jest to niezwykle trudne i często zadawane pytanie. Niestety, nie istnieje na nie odpowiedź. Trudno jest przewidzieć, w jakim stopniu objawy związane z ADHD wraz z wiekiem się wycofają. Wiadomo, że na ogół w okresie dojrzewania zanikają zaburzenia związane z nadruchliwością, natomiast zaczynają dominować zaburzenia uwagi. Z wieloletnich obserwacji wnika, że w około 70% przypadków w okresie dojrzewania symptomy nadal są obecne. W wieku dorosłym około 30-50% osób z rozpoznanym wcześniej ADHD obserwuje u siebie niektóre objawy. Z reguły jednak nie są to objawy z zakresu nadruchliwości, lecz z grupy zaburzeń uwagi.

5. Jak długo trwa leczenie ADHD?

Leczenie ADHD, podobnie jak w innych chorobach, trwa tak długo, jak długo jest potrzebne. Najbardziej intensywny okres leczenia jest na samym początku, kiedy zarówno dziecko, jak i jego rodzice, uczą się czym jest ADHD, jakie zachowania należą do spektrum objawów i jak sobie z nimi radzić. Jest to też okres najtrudniejszy ponieważ pochłania najwięcej czasu oraz wysiłku. Wymaga on wykazania silnej woli, jednak w późniejszym okresie metody wyuczone na początku wchodzą w nawyk i stosowanie ich staje się odruchowe. Jeżeli stosowane jest leczenie farmakologiczne, co jakiś czas przeprowadza się próby odstawienia leków. Dobrym momentem do takiej próby są na przykład wakacje.

6. Czy stosowanie leków nie wywołuje uzależnienia ani skutków ubocznych?

Należy sobie uzmysłowić, że każdy lek może wywoływać skutki uboczne. Trzeba pamiętać jednak, że farmakoterapia prowadzona jest pod kontrolą lekarza bardzo ostrożnie, co pozwala szybko wychwycić ewentualne działania niepożądane. Ponadto obecnie stosowane leki posiadają ich coraz mniej. Dobranie odpowiednich leków niekiedy zabiera dużo czasu ponieważ nie każdy lek jest odpowiedni w konkretnym przypadku. Celem lekarza jest takie indywidualne dopasowanie terapii do pacjenta, aby odczuwał on same korzyści z jego stosowania. Na pewno nie należy bać się leków. Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że nie powodują one uzależnień i stosowane są tylko tak długo jak, jest jest to konieczne.

7. Co zrobić, żeby dziecko kończyło wykonywanie rozpoczętego zadania?

Przede wszystkim trzeba wyrobić w sobie odpowiednie podejście. Nie należy oczekiwać, że dziecko na przykład spokojnie odrobi wszystkie zadane w szkole lekcje bez przerywania. Wymagając od dziecka aby wykonało jakieś zadanie, trzeba przede wszystkim uzmysłowić sobie ile czasu będzie ono trwało.

Jeżeli okaże się, że żądana czynność będzie trwała zbyt długo, lepiej jest ją podzielić na części pomiędzy którymi zrobi się przerwy. Ważne jest aby dziecko w trakcie takiej przerwy nie rozpoczęło czynności od której nie będzie chciało odejść kiedy czas odpoczynku się skończy.

Dobrze byłoby również ograniczyć czynniki, które mogłyby rozpraszać uwagę dziecka (na przykład hałas, domowe zwierzątko). Jeżeli dziecko ma odrobić lekcje, należy mu w tym towarzyszyć i od samego początku uzbroić się w cierpliwość. Dobrze jest również ustalić konkretną godzinę dla tych czynności.

8. Czy istnieje jakaś specjalna dieta, którą powinno stosować dziecko?

Niekiedy pojawia się pogląd, że rodzice powinni unikać podawania niektórych pokarmów dzieciom z ADHD. Do produktów branych pod uwagę jako teoretycznie powodujących nasilenie objawów należą: kakao, cukier, środki konserwujące, sztuczne barwniki, jedzenie typu fast-food. Takie teorie nie znajdują na razie potwierdzenia w badaniach. Dieta dziecka oczywiście powinna być oparta na zasadach zdrowego żywienia, ale nie odbiegać od diety dzieci nie dotkniętych problemem ADHD.

9. Czy dziecko z ADHD powinno być w szkole specjalnej?

Nie ma potrzeby, aby dziecko z ADHD uczęszczało do szkoły specjalnej. Stworzone są specjalne programy edukacyjne dla nauczycieli, które szkolą ich jak należy pracować z dzieckiem dotkniętym tym problemem. Oczywiście wymaga to dobrej woli ze strony nauczycieli, jednak jeżeli tylko będą oni chętni do współpracy, można stworzyć dla dziecka warunki sprzyjające mu osiągać efekty w nauce i utrzymywać dobre relacje z rówieśnikami. Systemy stworzone dla szkół angażują w pracę z dzieckiem wszystkie osoby, które się z nim stykają począwszy od pani woźnej, poprzez nauczycieli, na psychologu szkolnym kończąc.

10. Jak można pomóc dziecku rozładować nadmierną ilość energii?

Dobrym sposobem na rozładowanie nadmiaru energii jest sport. Nie ma szczególnie wskazanych lub też przeciwwskazanych zajęć sportowych dla dzieci z ADHD. Dokonując wyboru, należy kierować się odpowiedzią na pytanie: „Na ile dziecko będzie w stanie stosować się do reguł dotyczących konkretnej dyscypliny?”. Przede wszystkim należy jednak pamiętać o bezpieczeństwie. Ważne jest, aby uważać czy dziecko nie uprawia sportu zbyt intensywnie. Wysiłek fizyczny ma za zadanie pomóc wyciszyć się dziecku, a nie doprowadzić do wyczerpania.

11. Jak radzić sobie z atakami złości oraz agresją?

Ataki złości oraz agresji u dziecka z ADHD mogą mieć różne podłoże i w zależności od przyczyny rodzić powinien dostosować swoją reakcję. Często tego typu zachowania mogą być wyrazem chęci zwrócenia na siebie uwagi. Jeżeli dziecku poprzez złość czy agresję będzie udawało się skupić na sobie rodziców, na pewno nie przestanie tak się zachowywać. Reakcja rodziców w takich sytuacjach, bez względu na to jaka będzie, wzmocni tylko w dziecku poczucie, że w ten sposób osiąga swój cel, a tym samym agresja oraz wybuchy złości staną się częstsze i bardziej nasilone.

Istnieją różne metody behawioralne zaliczane do terapii ADHD, które pomagają radzić sobie z takimi sytuacjami. Należy do nich między innymi arterapia (ang. Agression Replacement Training). W skrócie jest to program, którego zadaniem jest zamiana zachowań agresywnych na pożądane. Uczy on między innymi samokontroli, podejmowania właściwych decyzji, odpowiedzi na prowokację. Trzeba jednak pamiętać, że złość i agresja mogą być również wywołane frustracją. Jeżeli takie napady nie powodują krzywdy dla otoczenia oraz nie zdarzają się zbyt często można po prostu postarać się je zaakceptować.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.