Już zabija 1,7 mln ludzi rocznie. "Niestety rysuje się czarny scenariusz"
Eksperci z niepokojem obserwują wzrost zakażeń lekoopornymi patogenami grzybiczymi. Stany Zjednoczone już mówią o epidemii grzybiczych zapaleń opon mózgowych. Potwierdzono też dwa przypadki śmiertelne.
1. Nawet 60 proc. przypadków kończy się zgonem
Jak duża jest skala zakażeń grzybiczych w Polsce - trudno określić, bo wiele przypadków nie jest zdiagnozowanych.
- Rzeczywiście coraz częściej identyfikujemy grzyby, które do tej pory były raportowane sporadycznie. O ile gatunek Aspergillus fumigatus rozpoznajemy najczęściej, to u pacjentów z aspergilozą płucną obserwujemy rzadkie gatunki grzybów, m.in. Aspergillus flavus, Aspergillus niger, Aspergillus clavatus - wskazywała w rozmowie z WP abcZdrowie dr Honorata Kubisiak-Rzepczyk z Pracowni Mikologii Lekarskiej Katedry i Zakładu Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Wśród największych zagrożeń jest wymieniany grzyb Candida auris (C. auris). W ciągu ostatnich dwóch lat liczba zachorowań w USA wzrosła czterokrotnie - z 1310 w 2020 r. do 5754 w 2022 r. Zgłoszenia o potwierdzonych przypadkach infekcji płyną m.in. z Włoch, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii.
Dla osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym patogenne grzyby nie stanowią zagrożenia. Problem pojawia się w przypadku poważnego osłabienia układu odpornościowego czy inwazyjnych procedur szpitalnych.
- Są to drobnoustroje wszędobylskie i wszechobecne. W dwóch szpitalach, w których pracuję, nie było do tej pory zakażeń uogólnionych spowodowanych Candida auris. Natomiast ryzyko uaktywnienia zakażenia drożdżakowego istnieje zawsze, kiedy pacjent jest leczony antybiotykiem. Antybiotyk niszczy florę bakteryjną, którą spotyka po drodze. W ten sposób wytwarza się pewna nisza w ekosystemie mikrobiotycznym człowieka - wyjaśnia prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych.
Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) wylicza, że 60 proc. przypadków kończy się zgonem, głównie dlatego, że grzyb jest oporny na leczenie.
- To są bardzo poważne, często źle rokujące zakażenia. Jest to drożdżak, który charakteryzuje się opornością na wiele ważnych leków przeciwgrzybiczych, które są stosowane w leczeniu tych najciężej chorych pacjentów - podkreśla dr Joanna Jursa-Kulesza, specjalistka mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej.
2. Czy grozi nam plaga zakażeń grzybiczych?
Na fali popularności serialu "The Last of Us", gdzie grzyb infekuje ludzi, zamieniając ich w "zombie", wiele osób zastanawia się, na ile fikcja może przerodzić się w rzeczywistość. Eksperci uspokajają - przede wszystkim zakażenia drożdżakami nie wywołują objawów ukazywanych na ekranie i nie przenoszą się bezpośrednio z człowieka na człowieka. Co nie oznacza, że nie ma zagrożenia.
Już w ubiegłym roku WHO opublikowało pierwszy w historii katalog 19 grzybów, które stanowią największe zagrożenie dla zdrowia publicznego. Wśród patogenów znalazła się m.in. Candida auris. Szacuje się, że zakażenia grzybami i pleśniami już teraz odpowiadają za 1,7 mln zgonów rocznie. Największym problemem stają się gatunki oporne na leczenie, podobny problem dotyczy bakterii, które uodparniają się na antybiotyki.
"Patogeny grzybicze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, ponieważ stają się coraz bardziej powszechne i oporne na leczenie, a obecnie dostępne są tylko cztery klasy leków przeciwgrzybiczych" - ostrzegał na Twitterze Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia.
Fungal pathogens are a major threat to public health as they are becoming increasingly common and resistant to treatment with only four classes of medicines currently available. @WHO releases the first-ever list of health-threatening fungi: https://t.co/ptpp7KmR5x
— Tedros Adhanom Ghebreyesus (@DrTedros) October 26, 2022
- Zarówno bakterie, jak i grzyby idą w tym kierunku - one się cały czas bronią przed wpływem antybiotyków, przed zanieczyszczeniem środowiska, uruchamiając różne mechanizmy oporności na leki, które dla nas skutkują niekorzystną sytuacją, bo narasta oporność na leki, które mamy do dyspozycji - przyznaje dr Jursa-Kulesza.
Ekspertka ostrzega. Jeżeli nie będzie skutecznych antybiotyków - nie będzie też możliwości leczenia.
- Niestety, rysuje się czarny scenariusz. Możemy znaleźć się w erze postantybiotykowej. To jest olbrzymi problem - puentuje ekspertka.
3. Grzybicze zapalenie opon mózgowych
W tym kontekście jeszcze bardziej niepokojące wydają się wieści płynące zza oceanu. Dwie osoby zmarły, u 17 potwierdzono zapalenia opon mózgowych o podłożu grzybiczym lub jego podejrzenie. Według amerykańskiego CDC ponad 221 osób w całych Stanach Zjednoczonych, które przeszły operacje między 1 stycznia a 13 maja 2023 r. - może być zagrożonych infekcją grzybiczą.
Tropy prowadzą do dwóch meksykańskich klinik, w których odbywały się zabiegi z zakresu medycyny estetycznej, jak liposukcja. Oba ośrodki już zamknięto. Wszystko wskazuje, że to tam doszło do zakażenia wywołanego przez groźne drożdżaki, które doprowadziło do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Na stronie CDC opublikowano komunikat informujący o współpracy amerykańskich władz z meksykańskim resortem zdrowia w tej sprawie. Władze Stanów Zjednoczonych i Meksyku złożyły do Światowej Organizacji Zdrowia wniosek o ogłoszenie stanu zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym.
Jak informuje "The New York Times" w uzasadnieniu podano, że obecna epidemia "stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi z Meksyku, USA, Kanady i Kolumbii", a decyzja WHO pozwoliłaby na "przyspieszenie międzynarodowej współpracy, finansowania i rozwój leczenia".
CDC wskazuje, że do zakażenia mogło dojść podczas podawania pacjentom znieczulenia zewnątrzoponowego albo innych preparatów stosowanych podczas operacji. Nie wiadomo, o jaki rodzaj grzyba chodzi. Podobną falę powikłań notowano w ubiegłym roku w stanie Durango w Meksyku. Wtedy zmarło 40 osób, a grzyb wykryto w środku znieczulającym.
4. Jakie mogą być objawy?
Jak informuje CDC "grzybicze zapalenie opon mózgowych może rozwinąć się po tym, jak infekcja grzybicza rozprzestrzeni się z innego miejsca w ciele do mózgu lub rdzenia kręgowego". Przyczyną zakażenia może być uraz albo naruszenie ciągłości tkanek podczas zabiegów chirurgicznych.
Ostre grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych najczęściej wywołują grzyby z rodzaju Candida, z kolei za przewlekłe grzybicze zapalenie opon z reguły odpowiada Cryptococcus neoformans. Objawy mogą się rozwijać tygodniami i początkowo być łagodne, a później rozwinąć stan ciężki - z zagrożeniem życia - o ile infekcja nie będzie w porę zdiagnozowana i nie zostaną podane odpowiednie leki.
Objawy grzybiczego zapalenia opon mózgowych:
- gorączka,
- ból głowy,
- sztywność karku
- wymioty,
- światłowstręt,
- dezorientacja.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz także:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
