Sarkopenia - przyczyny, objawy, leczenie
Sarkopenia to choroba związana z utratą masy i siły mięśniowej. Dotyczy w szczególności osób starszych i powinna być poddana opiece fizjoterapeutycznej oraz klinicznej. Jak rozpoznać pierwsze objawy sarkopenii i czy da się ją w pełni wyleczyć?
1. Czym jest sarkopenia?
Sarkopenią nazywa się mimowolną utratę masy oraz siły mięśniowej. Jeszcze do niedawna nie była ona uznawana za jednostkę chorobową, a raczej za naturalną konsekwencję starzenia się organizmu (ponieważ dotyczy w szczególności seniorów). Dopiero w 2010 roku sarkopenia oficjalnie została uznana za chorobę i poddana szerszej diagnostyce.
Osłabienie siły mięśniowej i znaczne, nagłe zmniejszenie masy mięśni wiąże się z upośledzeniem funkcjonowania całego narządu ruchu, przez co utrudnia codzienne wykonywanie nawet prostych czynności, takich jak wchodzenie po schodach.
2. Przyczyny sarkopenii
W zasadzie trudno jest jednoznacznie określić, skąd bierze się sarkopenia. Kiedyś mówiono, że to naturalna konsekwencja starzenia się, ale wśród czynników ryzyka znajduje się także płeć. Wiadomo, że częśćiej chorują mężczyźni niż kobiety, a pierwsze objawy pojawiają się dopiero w wieku podeszłym.
Ryzyko rozwoju choroby ma związek także ze stylem życia. Osoby o niskiej aktywności fizycznej, palące papierosy oraz borykające się chorobami takimi jak cukrzyca czy insulinooporność, a także otyłość i osteoporoza są o wiele bardziej narażone na sarkopenię. Na niską masę mięśniową w wieku seniorskim ma wpływ nie tylko styl życia, ale także masa urodzeniowa. Jeśli jest niska, zwiększa się ryzyko wystąpienia problemów.
Jeśli choroba wynika z wieku i nie ma żadnej innej wyraźnej przyczyny, mówi się o sarkopenii pierwotnej. Sarkopenię wtórną zaś diagnozuje się, jeśli choroba pojawia się jako konsekwencja chorób lub niezdrowego stylu życia.
3. Objawy sarkopenii
Głównym sygnałem wskazującym na rozwój sarkopenii jest przede wszystkim szybka męczliwość, a więc sytuacja, w której wykonywanie nawet najprostszej czynności stają się utrudnione. Osoba cierpiąca na tę chorobę ma bardzo słabą kondycję i niewielką tolerancję na wysiłek, przez co szybko łapie zadyszkę i musi długo odpoczywać po jakichkolwiek aktywnościach.
Pozostałe objawy sarkopenii to m.in.:
- zaburzenia równowagi i zawroty głowy
- słaba koordynacja ruchowa
- nagła i szybka utrata wagi
- osłabienie siły mięśni brzucha, w tym także zaburzenia oddychania czy wypróżniania
- zaburzenia termoregulacji i brak gorączek podczas infekcji
- zmniejszenie odporności
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Jeśli choroba postępuje, mogą pojawić się także poważne konsekwencje zdrowotne, takie jak zakrzepica, zatorowość płucna, liczne złamania kości i utrata zdolności poruszania. Nieleczona sarkopenia może wywołać także depresję (chory czuje się uzależniony od innych osób, co znacznie pogarsza jego samopoczucie i zaburza samoakceptację), a nawet prowadzić do śmierci.
4. Zdrowotne konsekwencje sarkopenii
Na skutek zmniejszenia masy i siły mięśniowej u pacjenta może dojść do wielu innych problemów, niezwiązanych z układem mięśniowych. Nagła utrata masy ciała związana z sarkopenią często skutkuje niedożywieniem i znaczym spadkiem stężenia składników mineralnych w organizmie.
Zmniejszenie masy mięśniowej może skutkować także rozwojem kacheksji, czyli złożonego zespołu metabolicznego, który charakteryzuje się zwiększonym rozkładem białek. Pojawia się wówczas także jadłowstręt, który może z czasem prowadzić do poważnych zaburzeń odżywiania. Kacheksja z czasem prowadzi do całkowitego wyniszczenia organizmu.
Zaburzenia równowagi i częste upadki, które towarzyszą sarkopenii wiążą się z wystąpieniem tzw. zespołu słabości, czyli grupy objawów prowadzących do ogólnej kruchości, wątłości i wyczerpania organizmu. Towarzyszy temu spowolnienie chodu i zaburzenia funkcji poznawczych.
4.1. Otyłość sarkopeniczna
Choć jednym z podstawowych objawów sarkopenii jest utrata masy ciała i wagi, czasem może dojść do sytuacji odwrotnej, czyli tzw. otyłości sarkopenicznej. Jest to sytuacja, w której jednocześnie ubywa masy mięśniowej i wzrasta ilość tkanki tłuszczowej. To bardzo niebezpieczna sytuacja metaboliczna, która może prowadzić do niemal całkowitej niepełnosprawności.
Tkanka tłuszczowa wytwarza zapalne cytokiny, które jeszcze bardziej przyspieszają rozpad tkanki mięśniowej, a to tworzy niebezpieczne błędne koło, dlatego leczenie sarkopenii jest tak ważne.
5. Diagnostyka i leczenie sarkopenii
Obecnie diagnostyk sarkopenii nie należy do zadań łatwych, a chorobę rozpoznaje się na podstawie wywiadu lekarskiego i opisywanych przez pacjenta dolegliwości. Czasem zleca się także tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Leczenie sarkopenii opiera się na zwalczeniu przyczyny choroby, jeśli taka istnieje. Ważne jest przede wszystkim uzupełnianie niedoborów białka i terapia hormonalna, której celem będzie zwiększenie masy mięśniowej. Najlepszą formą walki z sarkopenią jest aktywność fizyczna oraz regularne treningi, dlatego seniorzy powinni jak najczęściej dbać o swoją formę. Warto także zgłosić się do fizjoterapeuty, który pomoże przywrócić właściwą sprawność ruchową.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
