Selen - rola, zapotrzebowanie, nadmiar, niedobór, źródła
Selen pełni ważne funkcje w organizmie, przede wszystkim wspomaga pracę tarczycy i produkcję hormonów. Dodatkowo usuwa z organizmu wolne rodniki, redukuje stany zapalne i obniża stres oksydacyjny. Prawidłowe stężenie selenu zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu. Co warto wiedzieć o tym pierwiastku?
1. Rola selenu
Selen to pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Został odkryty w 1817 roku przez chemika J.J. Berzeliusa. Jest to element konieczny do prawidłowego działania enzymów, usuwania wolnych rodników i toksyn z organizmu.
Wspomaga on też pracę tarczycy i redukuje stres oksydacyjny, który zwiększa ryzyko choroby Alzheimera, udaru mózgu czy poważnych problemów z sercem.
Pierwiastek ten niweluje uszkodzenia DNA, wzmacnia odporność organizmu i przyczynia się do usuwania komórek nowotworowych. Wiele badań potwierdziło, że selen pozyskiwany z żywności zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piesi, płuc, jelita grubego oraz prostaty.
Zauważono również pozytywny wpływ selenu na stany zapalne w organizmie. Badania wykazały, że pacjenci z astmą po przyjęciu 200 mcg pierwiastka stosują zdecydowanie mniejsze dawki leków na rozszerzenie dróg oddechowych.
Selen znajduje się w tkance tarczycy i jest niezbędny do wytwarzania hormonów przez ten narząd. Niedobór prowadzi do choroby Hashimoto, czyli przewlekłego zapalenia tarczycy.
Pierwiastek może być traktowany jako element leczenia depresji, bólu w reumatoidalnym zapaleniu stawów oraz chorób układu nerwowego. Spożywanie produktów bogatych w selen poprawia nastrój i ogólne samopoczucie.
2. Dzienne zapotrzebowanie na selen
- do 1. roku życia - 15-20 μg,
- 1-3 lata - 20 μg,
- 4-9 lat - 30 μg,
- 10-12 lat - 40 μg,
- 13-18 lat - 55 μg,
- powyżej 18. roku życia - 55 μg,
- kobiety w ciąży - 60 μg,
- kobiety karmiące - 70 μg.
Zobacz także:
3. Niedobór selenu
Niedobór selenu zwykle pojawia się u osób z poważnymi zaburzeniami wchłaniania pokarmu, pacjentów po usunięciu części jelita cienkiego lub w trakcie żywienia pozajelitowego.
Zmniejszone stężenie selenu obserwuje się także w przebiegu AIDS, ostrego zapalenia trzustki, mukowiscydozy, retinopatii, depresji, chorób immunologicznych oraz niewydolności nerek.
Objawy niedoboru selenu to:
- osłabienie,
- mniejsza siła mięśni,
- gorsza kondycja paznokci,
- niedoczynność tarczycy,
- spadek FT3,
- przybieranie na wadze,
- problemy z zajściem w ciążę,
- większa skłonność do infekcji.
4. Nadmiar selenu
Prawidłowe stężenie selenu jest bardzo ważne, ponieważ zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych i innych niebezpiecznych chorób. Natomiast nadmiar tego pierwiastka zwiększa zagrożenie pojawienia się raka i negatywnie wpływa na stan zdrowia. Z tego względu przed rozpoczęciem suplementacji warto wykonać badania krwi, aby oznaczyć aktualny poziom selenu.
Objawy nadmiaru selenu to:
- nadmierna potliwość,
- czosnkowy oddech,
- nerwowość,
- niestabilność emocjonalna,
- nudności i wymioty,
- stany depresyjne.
5. Źródła selenu w diecie
Zdecydowanie najlepszym źródłem tego pierwiastka są orzechy brazylijskie, łosoś oraz tuńczyk. 100 gramów tych produktów uzupełnia nawet 90% dziennego zapotrzebowania.
Dużą zawartość selenu ma również wołowina oraz filet z indyka, niewielka porcja pokrywa 50% potrzeb organizmu. Do codziennego jadłospisu warto wprowadzić też:
- pełnoziarniste pieczywo,
- jajka,
- ryż,
- pestki słonecznika,
- kurki i maślaki,
- czosnek,
- glony,
- strączki,
- kapusta,
- otręby,
- podroby,
- owoce morza,
- cebula
- pomidory,
- brokuły.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.