Skaza białkowa u dorosłych – co warto wiedzieć?

Skaza białkowa u dorosłych to potoczna nazwa alergii na białka, zarówno roślinne, jak i zwierzęce (choć przyjmuje się, że głównym alergenem jest mleko krowie).

Typowo pojawia się u niemowląt oraz małych dzieci i ma związek z niedojrzałością układu immunologicznego. To dlatego najczęściej samoistnie ustępuje z wiekiem, zwykle w okolicy drugiego czy trzeciego roku życia. Zdarza się jednak, że tak się nie dzieje. Wówczas towarzyszy przez całe życie lub jej objawy pojawiają się w dorosłości.

Przyczyną skazy białkowej u dorosłych jest nadmierna reakcja organizmu na alergeny występujące w pożywieniu. W jej przypadku problematyczne są białka. Dlaczego tak się dzieje?

Lekarze i specjaliści nie są zgodni. Bez wątpienia wpływają na to czynniki genetyczne, ale i środowiskowe, na przykład przebyte infekcje dróg oddechowych, które nieraz prowadzą do nadwrażliwości na alergeny wziewne.

Nadwrażliwość, także na białka, częściej obserwuje się u osób zmagających się z innymi alergiami, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa lub spokrewnionych z osobami, które borykają się z alergią na białka.

Objawy alergii na białko są uciążliwe. Charakterystyczne są dolegliwości skórne i zmiany, które:

• przybierają postać grudek na podłożu rumieniowym. Wysypka jest swędząca, może wybudzać ze snu,
• zlokalizowane są w zgięciach kolanowych, łokciowych, w okolicach stawów nadgarstkowych oraz skokowych,
• mają charakter nawracający, mogą okresowo nasilać się i ustępować.

Z uwag na objawy skórne skaza białkowa u dorosłych bywa mylona z atopowym zapaleniem skóry (AZS), do którego skaza białkowa u dorosłych może prowadzić. W przebiegu choroby na ciele pojawiają się przesuszone i pękające oraz łuszczące się miejsca.

Skaza białkowa może również wywoływać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Pojawiają się:

• bóle brzucha,
• biegunki,
• wymioty.

Objawy te pojawiają się po spożyciu alergizującego posiłku. Typowy jest również kaszel i katar.

Jeżeli przyczyną dyskomfortu i dolegliwości jest skaza białkowa, objawy mijają po wyeliminowaniu produktów białkowych z diety. Obserwacje i przypuszczenia należy jednak potwierdzić. Aby to zrobić, wykonuje się testy skórne płatkowe i punktowe.

Duże znaczenie diagnostyczne mają również testy prowokacyjne, to jest wykluczanie, a następnie włączanie poszczególnych produktów i obserwacja nasilenia objawów. Okres diety eliminacyjnej powinien wynosić około 14 dni.

Alergizujące pokarmy należy wyłączyć z diety na pół roku, po czym można wykonać kolejną prowokację pokarmową. Dzięki temu można stwierdzić, czy produkty wciąż wywołują niepożądane objawy.

Nieleczona skaza białkowa u dorosłych bardzo obniża jakość codziennego funkcjonowania, dlatego nie wolno jej zaniedbywać. Terapia skazy białkowej opiera się diecie eliminacyjnej, czyli wkluczeniu z jadłospisu produktów, które wywołujących objawy.

Niekiedy bywa niezbędne włączenie leków histaminowych łagodzących uczucie oraz stosowanie preparatów natłuszczających, najlepiej nawilżająco-natłuszczających preparatów emolientowych dostępnych bez recepty. W przypadku zaostrzeń miejscowo stosować można również preparaty inhibitorów kalcyneuryny lub glikokortykosteroidy.

Skaza białkowa u dorosłych wymaga restrykcyjnego przestrzegania diety. Produkty zakazane to nie tylko mleko krowie i inne produkty mleczne, ale i:

• mleko innych zwierząt: kóz czy owiec,
• mięso wołowe, cielęce, wieprzowe,
• ryby i owoce morza,
• jaja,
• soja i orzechy.

Przestrzegając zasad diety eliminacyjnej w przypadku skazy białkowej u dorosłych bardzo ważne jest, by pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Istotne jest, by czytać etykiety produktów żywnościowych, ponieważ alergizujące białka mogą być ukryte w lodach, słodyczach, pieczywie czy przetworach mięsnych.

Nie mniej istotne jest, by eliminując białko pamiętać o wprowadzaniu składników zastępczych, o równoważnych wartościach odżywczych.

By dieta nie prowadziła do niedoborów witaminy D czy wapnia, należy jeść więcej produktów je zawierających, ale i pamiętać o suplementacji.

Zwykle osoby borykające się z alergią na białka mogą jeść mięso drobiowe, żółtka jaj, owoce z wykluczeniem cytrusów i truskawek, warzywa, kasze, makaron i ryż.