Nietolerancja laktozy to powszechnie występujący problem, dotyczący mnóstwa osób bez względu na wiek, płeć czy nawyki żywieniowe.
Może pojawić się nagle lub towarzyszyć nam już od chwili narodzin. Jako zaburzenie wrodzone pojawia się raczej rzadko, zwykle ludzki organizm z biegiem lat traci umiejętności radzenia sobie z laktozą.
Najczęściej jest skutkiem jakiegoś stanu chorobowego lub powikłaniem przebytej infekcji układu pokarmowego. Wówczas nietolerancja związana jest z uszkodzeniem i drażnieniem błony śluzowej jelit.
Laktoza należy do grupy disacharydów, czyli dwucukrów mlecznych. Zbudowana jest przede wszystkim z glukozy i galaktozy. Znajduje się głównie w mleku krowim i owczym. Aby prawidłowo rozłożyć laktozę, organizm wydziela enzymy zwane laktazą.
Jeśli enzymu tego jest niewystarczająca ilość, organizm zaczyna mieć problemy z trawieniem laktozy i zmianą jej na energię. Prowadzi to do wielu nieprzyjemnych dolegliwości żołądkowych.
Najczęstszymi objawami nietolerancji laktozy są bóle brzucha i uczucie przelewania w żołądku. Pojawiają się także silne wzdęcia i parcie na stolec. Jeśli nietolerancja jest bardzo silna, mogą wystąpić także biegunki i wymioty.
Szacuje się, że w Polsce co 4 osoba nie posiada wystarczającej ilości laktazy w organizmie i nie potrafi samodzielnie trawić laktozy. Najczęściej dolegliwości ujawniają się w wieku nastoletnim lub dorosłym.
Nietolerancja laktozy może być następstwem lub jednym z objawów wielu chorób, pośrednio lub bezpośrednio dotyczących układu pokarmowego i trawiennego. Przede wszystkim bardzo często towarzyszy celiakii (nietolerancji glutenu), zespołowi Leśniowskiego-Crohna, zespołowi jelita drażliwego, a nawet mukowiscydozie i obecności tasiemca w organizmie.
Nietolerancja laktozy może być także związana z uczuleniem na kazeinę, czyli białko mleka krowiego. Wówczas nie wystarczy tylko wybieranie produktów bez laktozy, ale całkowita rezygnacja z produktów mlecznych. Jedynym rozwiązaniem są napoje roślinne - sojowe, owsiane, ryżowe, etc.
Nietolerancja może być także konsekwencją beznabiałowej (np. wegańskiej) diety. Wówczas organizm po prostu zapomina o wytwarzaniu laktazy i w efekcie organizm go nie posiada.
Problem z trawieniem dwucukrów mlecznych bardzo często wynika także z rozwoju chorób autoimmunologicznych. Najczęściej zdarza się to przy chorobie Hashimoto. Zaburzona praca tarczycy oddziałuje na pozostałe układy w organizmie, znacznie ograniczając ich prawidłową pracę.
Choroba Hashimoto jest w pewien sposób związana z układem trawiennym, ponieważ osoby chorujące bardzo często borykają się jednocześnie z nietolerancjami pokarmowymi i zespołem jelita drażliwego.