Skurcze mięśni - rodzaje, przyczyny, leczenie, chromanie przestankowe
Na pewno każdy z nas poczuł kiedyś nagły, silny ból w łydce czy stopie, mylnie nazywając go skurczem. Skurcze mięśni to ich prawidłowa, fizjologiczna czynność. Mimowolny, zbyt mocny skurcz mięśnia, często wywołujący ból, nazywany jest natomiast kurczem. Kurcze mięśni mogą dotyczyć zarówno mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych, jak i mięśni gładkich, które wchodzą w skład ścian narządów wewnętrznych i naczyń krwionośnych. Powracające kurcze mogą sugerować problemy zdrowotne lub niedobór witamin.
1. Rodzaje skurczy mięśni
- kurcze toniczne - podwyższone napięcie mięśnia utrzymuje się przez dłuższy czas, występuje w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, tężca, zatrucia stychniną, wścieklizny, tężyczki czy udaru cieplnego,
- kurcze kloniczne - szereg krótkich, szybko następujących po sobie skurczów, najczęściej występuje w przebiegu zatruć, a także w udarze mózgu i śpiączce,
- kurcze toniczno-kloniczne - występują w padaczce i rzucawce.
2. Przyczyny skurczy mięśni
Kurcze mięśni mogą być spowodowane niedoborem wapnia, potasu i magnezu. W pierwszej kolejności warto wykonać morfologię krwi, która rozwieje wątpliwości. Magnez może być wypłukiwany przez duże spożycie kawy.
Inną przyczyną utraty mikroelementów może być stałe zażywanie leków przeczyszczających np. w przypadku nawracających zaparć. Skurcze nóg mogą być również spowodowane przewlekłą niewydolnością żylną. Choroba może pojawić się u kobiet w ciąży, w przypadku otyłości i zaparć.
Tego rodzaju stany mogą także wpływać na wzrost ciśnienia tętniczego, a kurcze nóg w porze nocnej mogą być symptomem choroby zwanej zespołem niespokojnych nóg.
Schorzenie jest częściej diagnozowane u kobiet, ale według badań i statystyk dolegliwość jest przekazywana genetycznie. RLS diagnozowane jest w przypadkach schorzeń przebiegających z dużym niedoborem żelaza, dla przykładu przy anemii.
Silny ból i sztywność mięśni pojawiające się nagle podczas wysiłku mogą być objawem przetrenowania. Dotyczą zwłaszcza osób, które bez odpowiedniej rozgrzewki rozpoczynają trening siłowy.
Również długotrwałe siedzenie w niewygodnej pozycji, zwłaszcza na podwiniętych nogach, może wywołać bolesny skurcz mięśni. Przyczyną jest niewystarczająca ilość krwi dopływająca do mięśni.
3. Sposoby na bolesne skurcze mięśni
Kiedy wystąpią bolesne skurcze mięśni, bardzo łatwo możemy sobie z nimi poradzić. Najskuteczniejsze w łagodzeniu kurczy jest wykonanie masażu lub rozcieranie bolącego miejsca.
Pomaga również ciepły prysznic. Innym skutecznym sposobem jest maksymalne naciągnięcie mięśnia, chociaż jest to znacznie utrudnione przez silny ból. Leki przeciwbólowe nie wpływają na złagodzenie dolegliwości.
Jeśli takie bolesne skurcze mięśni często się powtarzają lub trwają dłuższy okres czasu, niekiedy stosuje się leki rozluźniające mięśnie lub łagodne środki uspokajające.
4. Leczenie skurczy nóg
Jeśli skurcze nóg nie pojawiają się często wystarczy jedynie rozciągnięcie i rozmasowanie. Natomiast, jeśli się powtarzają i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie należy poznać ich przyczynę.
W aptekach jest bardzo dużo preparatów, które przede wszystkim uzupełniają ewentualny niedobór witamin. Bardzo ważna jest także właściwie zbilansowana dieta.
Dla przykładu rośliny strączkowe są bogatym źródłem potasu, podobnie banany i pomidory. Wapń powinien być stale dostarczany w produktach mlecznych, a magnez w dużych ilościach można znaleźc na przykład w orzechach.
Skurcze mogą zostać zredukowane przez zmiany stylu życia, warto unikać dłuższego przebywania w pozycji stojącej. Wskazany jest również codzienny spacer i umiarkowany wysiłek fizyczny.
Skurcze nóg zmniejszą się, a nawet całkowicie znikną, kiedy organizm będzie właściwie nawadniany, dlatego trzeba pić przynajmniej 2 litry wody dziennie. Kobiety powinny również zrezygnować z częstego chodzenia w butach na wysokim obcasie.
5. Skurcze mięśni a chromanie przestankowe
Jeżeli skurcze mięśni mają objawy towarzyszące w postaci bólu całych stóp, łydek, ud, a nawet bioder i przykre dolegliwości mijają w spoczynku, to jest to tak zwane chromanie przestankowe.
Według definicji chromanie przestankowe to ból kończyny dolnej o natężeniu zmuszającym chorego do zatrzymania się, wywołany wysiłkiem fizycznym i ustępujący w spoczynku.
Powodem tych dolegliwości jest niewystarczający dopływ krwi w przypadku zwiększonego zapotrzebowania mięśni na tlen, jakie występuje podczas wysiłku. Niedostateczne ukrwienie jest związane ze zwężeniem lub całkowitym zatkaniem niektórych naczyń tętniczych w przebiegu miażdżycy.
W spoczynku ból ustępuje, ponieważ wtedy zapotrzebowanie mięśni na tlen jest znacznie mniejsze i nawet znacznie zwężone tętnice doprowadzają wówczas odpowiednią ilość krwi.
Dolegliwości bólowe najczęściej występują w obrębie łydki, rzadziej dotyczą stóp, ud, pośladków i bioder. Chorzy z chromaniem przestankowym są zazwyczaj w podeszłym wieku, częściej są to mężczyźni i prawie zawsze można u nich stwierdzić obecność czynników ryzyka występowania miażdżycy.
Jest to nadwaga, otyłość, nieprawidłowa dieta, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej, a także współistniejące choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca.
Odległość, jaką chory może pokonać zanim pojawi się ból (tzw. dystans chromania), który świadczy o nasileniu choroby. Jeżeli jest krótszy niż 50 m, to znaczy, że zmiany w naczyniach są bardzo zaawansowane i w razie braku odpowiedniego leczenia choremu może zagrażać utrata kończyny.
Aby do tego nie dopuścić, należy przestrzegać podstawowych zaleceń, takich jak:
- zaprzestanie palenia tytoniu,
- zmniejszenie masy ciała,
- regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych,
- zmniejszenie ilości cholesterolu i tłuszczów nasyconych w diecie,
- prawidłowe leczenie i kontrola cukrzycy,
- leczenie nadciśnienia tętniczego.
W leczeniu farmakologicznym stosuje się preparaty zapobiegające nadmiernemu krzepnięciu krwi, rozszerzające naczynia, obniżające poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi oraz poprawiające przepływ w naczyniach włosowatych.
Celem leczenia jest złagodzenie dolegliwości i wydłużenie dystansu, jaki chory może pokonać do wystąpienia bólu, a także zapobieganie wystąpieniu powikłań, takich jak bóle w spoczynku, skurcze mięśni, owrzodzenia i martwica.
Prawidłowe leczenie farmakologiczne w połączeniu z prowadzeniem zdrowego stylu życia umożliwia choremu powrót do pełnej aktywności życiowej i zawodowej oraz wydłuża długość życia.
To też warto wiedzieć
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.