Spuchnięte usta – przyczyny i leczenie
Spuchnięte usta od wewnątrz, ale i na stronie zewnętrznej, mogą być objawem choroby czy nieprawidłowości, ale i wynikać z podrażnienia czy nieodpowiedniej pielęgnacji warg. Najważniejsze jest, by sytuacji nie lekceważyć i wiedzieć, jak sobie pomóc.
1. Co najczęściej odpowiada za spuchnięte usta?
Spuchnięte usta mogą wskazywać na kilka problemów. Najczęściej za powiększenie ich rozmiarów odpowiada reakcja alergiczna i opryszczka.
U osób, które wykazują nadwrażliwość na pokarmy (alergia pokarmowa) lub różne substancje chemiczne posiadające małą masę cząsteczkową lub proteiny (alergia kontaktowa), obrzęk ust oraz inne reakcje skórne są zwykle pierwszym objawem kontaktu z alergenem.
Najczęściej opuchlizna wargi pojawia się w reakcji na białko mleka krowiego, orzechy, białko jaja kurzego, skorupiaki, soję, ryby czy truskawki oraz substancje, takie jak barwniki, konserwanty czy inne dodatki chemiczne obecne w kosmetykach do pielęgnacji twarzy czy środkach do higieny jamy ustnej (pasta do zębów, płyn do płukania jamy ustnej).
Spuchnięte wargi to nie tylko alergiczne zapalenie czerwieni wargowej. Patologia może przyjąć postać obrzęku naczynioruchowego (obrzęk Quinckego) powstającego w wyniku rozszerzenia i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych.
To odmiana pokrzywki przewlekłej o głębszym umiejscowieniu. Obrzęk naczynioruchowy pojawia się gwałtownie i utrzymuje nawet do kliku dni. Częściej dotyczy dzieci niż dorosłych. Specyficznym rodzajem reakcji alergicznej jest wstrząs anafilaktyczny, czyli gwałtowna reakcja organizmu po kontakcie z alergenem zagrażająca życiu.
Inną bardzo częstą przyczyną spuchniętej wargi jest opryszczka. To wirusowa choroba zakaźna wywołana przez patogeny Herpes simplex virus (HSV). Wyróżnia się dwa typy wirusa:– HSV1 i HSV2. Pierwszy atakuje śluzówkę jamy ustnej oraz okolicę ust, drugi okolice intymne.
Symptomami wskazującymi na opryszczkę wargową jest spuchnięte usta w jednym miejscu, mrowienie i swędzenie skóry wokół ust, a także pojawiające się z czasem drobne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym. Gdy zmiany pękają, tworzą bolesne nadżerki. Towarzyszy im dokuczliwy obrzęk wargi dolnej czy górnej.
2. Inne przyczyny spuchniętych ust
Spuchnięte usta mogą być także objawem zakażenia wywołanego przez grzyby. Gdy na wargach pojawiają się głębokie pęknięcia, zwłaszcza w kącikach ust, rozpoznaje się drożdżakowe zapalenie ust wywołane przez grzyby z rodzaju Candida.
Za opuchniętą wargę mogą także odpowiadać bakterie Streptoccocus pyogenes lub Staphylococcus aureus, które wywołują bakteryjne zapalenie czerwieni wargowej. Wówczas opuchliźnie warg towarzyszy ból, świąd, zaczerwienienie i suchość oraz łuszczenie się skóry warg. Typowe jest pojawienie się miodowych strupków,
Za obrzęk warg mogą odpowiadać choroby. To:
- schorzenia autoimmunologiczne, takie jak: zespół Sjögrena czy zespół Melkerssona-Rosenthala,
- amyloidoza,
- cukrzyca,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- próchnica, która wywołuje stan zapalny jamy ustnej i warg,
- nadciśnienie tętnicze,
- rak wargi ust.
Spuchnięta warga u noworodka może być skutkiem malformacji naczyniowej, to jest zmiany będącej konsekwencją nieodpowiedniego ukształtowania naczyń tętniczych w życiu płodowym.
Opuchnięte wargi mogą być także objawem:
- podrażnienia czynnikami atmosferycznymi. Odpowiada za to nadmierna ekspozycja na słońce lub duży mróz, ale i suche, zimne powietrze,
- urazu mechanicznego, zarówno uderzenia, jak i piercingu oraz nawykowego oblizywania i przygryzania warg,
- podrażnienia warg po zjedzeniu ostrych, gorących potraw,
- ukąszenia owada w wargę (co jest bardzo niebezpieczne dla alergików).
3. Jak leczyć spuchniętą wargę?
Ponieważ spuchnięte usta mogą być bolesne, popękane, suche, co powoduje problemy z jedzeniem i piciem, a także mówieniem lub otwieraniem ust, dobrze wiedzieć, jak sobie radzić.
Aby uchronić usta przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych, warto smarować je pomadką ochronną, zwłąszcza przed wyjściem na dwór lub podczas pobytu w suchych, klimatyzowanych pomieszczeniach.
Leczenie spuchniętych ust zależy od przyczyny dolegliwości. W celu złagodzenia dokuczliwych objawów opryszczki wargowej i ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa stosuje się maści, kremy czy plasterki na opryszczkę, które można kupić w aptekach bez recepty. Gdy objawy zakażenia wirusowego są bardzo silne, włącza się leki przeciwwirusowe.
Jeśli spuchniętą wargę dolną jest objawem stanu zapalnego, za co odpowiadają bakterie, zaleca się leczenie środkami miejscowymi z antybiotykiem. Gdy za infekcję odpowiadają grzyby, włącza się preparaty o działaniu przeciwgrzybiczym.
W przypadku alergii kluczowe jest unikanie kontaktu z alergenem oraz włączenie leków przeciwhistaminowych bądź glikokortykosteroidów.
Gdy wystąpi ostry wystąpienia ostrego obrzęku naczynioruchowego, należy natychmiast zgłosić się na SOR. Trzeba pamiętać, że wstrząs anafilaktyczny wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Konieczne jest podanie adrenaliny domięśniowo.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.