Stan przedcukrzycowy - rozpoznanie, objawy i czynniki ryzyka cukrzycy typu 2, porady dla cukrzyków
Stan przedcukrzycowy to stan wysokiego ryzyka cukrzycy typu 2. Charakteryzuje się obniżoną zdolnością organizmu do metabolizowania glukozy. Ocenia się go na podstawie jednego z badań: mierząc poziom glukozy na czczo bądź wykonując doustny test obciążenia glukozą, w którym pacjentowi poddaje się na czczo 75 g glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody. Wczesne wykrycie stanu przedcukrzycowego pozwala zapobiec wystąpieniu cukrzycy typu 2 oraz związanych z nią groźnych powikłań bez konieczności stosowania leków.
1. Rozpoznanie stanu przedcukrzycowego
Według opracowanych przez specjalny zespół Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i opublikowanych w styczniu br. zaleceń klinicznych dotyczących postępowania u chorych na cukrzycę, prawidłowa glikemia na czczo mieści się w granicach 60-99 mg/dl (3,4-5,5 mmol/l). Nieprawidłową glikemię na czczo rozpoznaje się, gdy wynosi ona 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l).
- Badanie poziomu glukozy we krwi
Jeśli na czczo poziom cukru we krwi mieści się w granicach między 100 mg% a 125 mg% (5,6 -7,00 mmol/l), należy wykonać doustny test obciążenia glukozy, gdyż wynik z dużym prawdopodobieństwem świadczy o cukrzycy bądź stanie przedcukrzycowym.
Stan przedcukrzycowy to poziom glukozy na czczo 100–125, a 2 godziny po posiłku 140–199 mg%. Jest to stan, który u większości pacjentów doprowadzi do cukrzycy typu 2. Jednak im wcześniej wykryty, tym więcej można zrobić, aby opóźnić pojawienie się cukrzycy, np. poprzez doprowadzenie do prawidłowej wagi ciała, odpowiednią dietę, systematyczny wysiłek fizyczny.
- Doustny test obciążenia glukozy
Doustny test obciążenia glukozy wykonuje się w laboratorium. Badanie polega na spożyciu na czczo (po 10 godz. bez posiłku, bez słodkich napojów i kawy) 75 g glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody. Po dwóch godzinach (bez żadnego posiłku i picia w tym czasie) oznacza się ponownie poziom glukozy we krwi.
Jeśli po 2 godzinach testu poziom cukru na czczo jest wyższy od 200 mg% (11,1 mmol/l) należy stwierdzić cukrzycę. Zaś, jeśli po 2 godzinach testu poziomu glukozy we krwi mieści się w granicach 140 mg% - 200 mg% (7,8-11,1 mmol/l) rozpoznaje się tzw. nieprawidłową nietolerancję glukozy. W przypadku, gdy po 2 godzinach testu poziomu cukru we krwi nie przekracza 140 mg% (7,8 mmol/l) rozpoznaje się nieprawidłowy poziom glukozy na czczo.
Nieprawidłowy poziom glukozy na czczo oraz nietolerancja glukozy stanowi stan przedcukrzycowy i przyspiesza rozwój uszkodzeń naczyń krwionośnych i nerwów.
2. Objawy cukrzycy typu 2
Cukrzyca insulinozależna typu 2 może dość długo rozwijać się w ukryciu, a nieleczona podstępnie degraduje zdrowie. Stan przedcukrzycowy, a następnie objawy cukrzycy typu 2 mogą maskować się z innymi chorobami, są jednak najczęściej rozpoznawalny.
Typowe objawy cukrzycy:
- oddawanie dużej ilości moczu,
- wzmożenie pragnienie zmuszające do wypijania, ponad 3 litrów płynów dziennie,
- chudnięcie, pomimo normalnego odżywiania.
Mniej typowe objawy cukrzycy:
- senność,
- osłabienie,
- trudno gojenie się ran,
- świąd sromu.
3. Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2
- nadwaga,
- cukrzyca w rodzinie,
- mała aktywność fizyczna,
- nieprawidłowa glikemia na czczo lub nietolerancja glukozy w wywiadzie,
- przebyta cukrzyca ciężarnych,
- kobiety, które urodziły dziecko o masie urodzeniowej > 4 kg,
- nadciśnienie tętnicze,
- zespół policystycznych jajników.
4. Porady dla cukrzyków
Stwierdzenie stanu przedcukrzycowego lub innych czynników zwiększonego ryzyka cukrzycy jest wskazaniem do zmiany stylu życia. Działanie to obejmuje zwiększenia aktywności fizycznej, modyfikacje w zakresie diety cukrzyka, umożliwiającej korektę nadwagi lub otyłości, niepalenie tytoniu i nienadużywanie alkoholu. Ważną rolę odrywa właściwe leczenie nadciśnienia tętniczego i zaburzeń lipidowych.
Dieta cukrzyka powinna zawierać:
- mięso (z kurczaka, indyka, cielęciny) oraz ryby morskie (unikaj tłustych mięs, jak parówki, salami, pasztety),
- jak najmniej cukrów i produktów bardzo słodkich,
- ziemniaki, makaron i produkty zbożowe,
- owoce i warzywa bogate w błonnik,
- niesłodzone napoje, dużo wody zamiast soków owocowych.
Do najpoważniejszych powikłań nieleczenia cukrzycy zalicza się choroby układu sercowo-naczyniowego, niewydolność nerek, uszkodzenia wzroku oraz stopa cukrzycowa. Poprawne leczenie cukrzycy od początku choroby oraz podjęcie działań w okresie stanu przedcukrzycowego, umożliwia ochronę komórek trzustki, przez co czas rozpoczęcia insulinoterapii może ulec opóźnieniu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.