Stopa wydrążona - przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia

Stopa wydrążona to deformacja podeszwy charakteryzująca się nadmiernie uniesionym sklepieniem w płaszczyźnie strzałkowej, które nie spłaszcza się pod ciężarem ciała.

Schorzenie rozpoznaje się, gdy kąt między osią kości piętowej a podłożem przekracza 25 stopni, a także gdy występują inne nieprawidłowości, jak palce szponiaste czy koślawość przodo- i tyłostopia.

Odchylenie łuku stopu mniejsze niż 25 stopni bez pozostałych deformacji uznaje się za cechę morfologiczną. Stopa wydrążona ma negatywny wpływ na biomechanikę stawów kończyny dolnej i kręgosłupa.

Zmienia mechanizm chodu ograniczając prędkość poruszania się i czas trwania fazy podporu oraz przeniesienia. Schorzenie kształtuje się zwykle w okresie dojrzewania, do czego przyczyniają się skoki wzrostowe i zaburzenia równowagi mięśniowej.

Stopa wydrążona może być wynikiem wielu różnych czynników, takich jak:

• skoki wzrostowe w okresie dojrzewania,
• wrodzone i nabyte zaburzenia nerwowo-mięśniowe,
• neuropatie powodujące wyniszczenie tkanek kurczliwych,
• deformacje szkieletowe stopy,
• choroba Charcota-Mariego-Tootha,
• choroba Dejerine’a-Sottasa,
• ataksja Friedreicha,
• poliomyelitis,
• syndrom Roussy’ego-Levy’ego,
• atrofia rdzenia kręgowego,
• wady strukturalne kręgosłupa,
• mózgowe porażenie dziecięce,
• udar,
• urazy centralnego ośrodka nerwowego,
• stany pourazowe (np. nieprawidłowe zrosty kości skokowej i śródstopia),
• otyłość,
• cukrzyca,
• inne deformacje stóp.

Stopa wydrążona ma charakterystyczny wygląd, który cechuje widoczne wydrążenie w środkowej części podeszwy, co jest szczególnie widoczne w pozycji siedzącej, gdy stopy nie są obciążone.

Dodatkowo stopa jest krótsza, a podbicie widocznie podniesione. Pacjent może skarżyć się na dolegliwości bólowe w punktach podparcia i nierównomierne ścieranie się butów.

Często obserwowane są również zmiany skórne na przeciążonych obszarach, niestabilność stawu skokowo-goleniowego, upośledzenie ogólnej sprawności ruchowej, przykurcz mięśni zginaczy palców i rozcięgna podeszwowego, a także rozciągnięcie tkanek kurczliwych po grzbietowej stronie stopy.

Leczenie stopy wydrążonej polega przede wszystkim na rehabilitacji w celu usunięcia przykurczów i wzmocnieniu mięśni. Niezwykle ważne jest również przywrócenie prawidłowego wzorca chodu.

Dobre efekty przynosi także stosowania specjalnego obuwia ortopedycznego lub wkładki unoszącej sklepienie poprzeczne. Zaawansowane deformacje stóp są wskazaniem do wykonania operacji chirurgicznej, która polega na obniżeniu sklepienia stóp.

Sposób przeprowadzenia zabiegu jest dostosowywany indywidualnie, ale najczęściej wymaga wykonania kilku różnych procedur, takich jak przecięcie kości piętowej i rozcięgna podeszwowego, usztywnienie stawów, wydłużenie ścięgien oraz rekonstrukcja więzadeł.

Następnym krokiem po operacji jest fizjoterapia, aby jak najszybciej przywrócić pełen zakres ruchu w stawach i przyspieszyć regenerację uszkodzonych tkanek.

Regularnie wykonywane ćwiczenia na stopę wydrążoną mają pozytywny wpływ na warunki anatomiczne i wzmocnienie mięśni grzbietowych oraz bocznej części stopy.

Trening nie musi być trudny do wykonania ani intensywny, wystarczy stanie na grubej książce lub schodku i opuszczanie pięt poza krawędź 10-15 razy w jednej serii.

Dobrym sposobem jest także wspinanie się na palce i utrzymywanie najwyższej pozycji przez kilka sekund (3 serie po 10 powtórzeń każda). Skutecznym ćwiczeniem jest również łapanie przedmiotów stopą i przyciąganie ich do siebie.