Stres a odporność
Wiele różnych czynników wpływa na naszą odporność. Nie każdy zdaje sobie sprawę, jak wielką rolę odgrywa stres. Uczucie osłabienia, częstsze infekcje i zakażenia – to właśnie stres jest wszystkiemu winien. Reakcja stresowa może się pojawić w wyniku długotrwałej monotonnej pracy, kłopotów czy dużego wysiłku fizycznego.
1. Przewlekły stres a odporność
Czynnikiem istotnie wpływającym na odporność organizmu jest przewlekły stres. Dowiedziono, że pod wpływem długotrwałego działania stresorów powiększa się kora nadnerczy (gdzie produkowane są hormony stresu), ulega zaś zanikowi grasica. Ponadto pod wpływem stresu zmniejsza się w krwi ogólna liczba komórek odpornościowych. Wniosek z tego, że stres oddziałowując na organizm na drodze hormonalnej nie tylko powoduje liczne choroby, ale również czyni nas mniej odpornymi na wszystko, co może zagrażać naszemu zdrowiu – również na zwykłe przeziębienia i innego rodzaju infekcje. Podsumowując – jest udowodnione, iż przewlekły stres powoduje znaczne osłabienie odporności organizmu, dlatego też osoby go przeżywające częściej cierpią z powodu chorób zakaźnych.
2. Intensywny, krótkotrwały stres a odporność
Krótkotrwała, intensywnie przeładowana złymi emocjami, sytuacja stresowa również negatywnie wpływa na układ odpornościowy. Jak w przypadku stresu przewlekłego, tutaj też odgrywają przede wszystkim rolę mechanizmy neurohormonalne i negatywne reakcje związane z układem krążenia.
Przeprowadzone badania dowiodły, że osoba, która przeżyła traumatyczne zdarzenie, jest bardziej podatna na infekcje i zakażenia górnych dróg oddechowych przez 24 godziny od ustania czynnika stresującego. Nie każda osoba jest jednak jednakowo podatna na stres i zachorowania z jego powodu. Z nowszych badań wynika, że to, czy zachorujemy z powodu stresu zależy od tego, jak będziemy reagować: tzn. co będziemy czuć, co myśleć, jak się zachowamy.
3. Czym jest stres oksydacyjny?
Stres oksydacyjny polega na zaburzeniu równowagi w organizmie dotyczącym tlenu reaktywnego. Tlen ten zawiera niesparowany elektron, dzięki któremu z łatwością podłącza się do innych związków, uczestniczy w przeróżnych reakcjach chemicznych niezbędnych dla funkcjonowania komórki jak i całego organizmu. Przyczyną jest brak ATP (adezynotrifosforan) czyli „przenośnika” energii.
Stres oksydacyjny jest to wbrew pozorom niebezpieczne zjawisko. Organizm ma z nim styczność codziennie, lecz jest on tak niewielki, że radzi sobie z nim bez problemów. Jednak przy większym „stresie” może już mieć z tym kłopoty. Ostatecznie może doprowadzić nawet do martwicy tkanek. W trakcie stresu oksydacyjnego produkowane są wolne rodniki i nadtlenki. Pierwsze z nich są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu (uczestniczą w wielu reakcjach chemicznych). Ich pozytywna rola kończy się, gdy jest ich za dużo, a powinny występować zawsze w bardzo małych stężeniach. Niektóre nadtlenki natomiast przy udziale takich metali jak nikiel, cynk, chrom itp. (grupa d w układzie okresowym pierwiastków) zostają przekształcone do bardzo niebezpiecznych form rodników powodując w komórce duże zniszczenia.
Stres oksydacyjny nie jest jednak zjawiskiem niebezpiecznym, przy zastosowaniu odpowiedniej ochrony. Niewskazane są restrykcyjne diety oparte na spożywaniu wyłącznie produktów niskokalorycznych, ubogich w witaminy i minerały. Często jednak przyczyny są zupełnie inne. Choroby przewlekłe, przeziębienie, stres czy zanieczyszczenie środowiska, powodują zachwianie naturalnej równowagi organizmu. Aby tego uniknąć, należy wspomagać organizm, kontrolując stres i stosując różne suplementy diety.
4. Rola kontroli stresu
Patrząc na powyższe przykłady i wyniki badań, nie powinno się mieć wątpliwości, że stres negatywnie wpływa na odporność ustroju człowieka. Co z tego wynika, prawidłowe kontrolowanie i przeciwdziałanie sytuacjom stresowym, powinno zapobiegać osłabieniu barier odpornościowych organizmu. Tak jest w rzeczy samej. Mimo tego, współcześni naukowcy zajmujący się problemem stresu odkryli, że redukcja stresu i „pozytywne nastawienie" nie wystarcza. Kluczowym czynnikiem jest siła naszej psychiki przejawiająca się m.in. tym, że potrafimy korzystać z własnych zasobów psychofizycznych.
Badacze ci określili cechy, jakie wpływają na powstanie osobowości immunologicznie silnej, czyli takiej, która dzięki odporności na stres, jest zdrowsza. Są to:
- Wrażliwość na sygnały zewnętrzne – Dr Gary E. Schwartz, psycholog z Arizona University odkrył, że ludzie, którzy rozpoznają sygnały ciała/umysłu, takie jak dyskomfort, ból, zmęczenie, złe samopoczucie, smutek, gniew i przyjemność lepiej sobie radzą psychiczne, mają lepszy profil immunologiczny i zdrowszy układ krążenia.
- Zdolność do zwierzeń- według badań Dr James W. Pennabaker’a, wykazano, że zwierzanie się jest zdrowe – osoby mające tę zdolność chorują znacznie rzadziej!
- Siła charakteru – Dr Suzanne Quellette wykazała, że osoby posiadające takie cechy charakteru jak zaangażowanie, poczucie kontroli życia, wyzwanie (postawa traktująca sytuacje stresowe, jako sposobność do rozwoju, a nie, jako zagrożenie), chorują rzadziej i mają silniejszy układ immunologiczny.
- Asertywność – osoby wyrażające swoje potrzeby i uczucia mają silniejszy i bardziej zróżnicowany układ immunologiczny, udowodnił Dr. G.F. Solomon.
- Tworzenie związków opartych na miłości – Dr David Mc Clelland wykazał, że ludzie o silnej motywacji do tworzenia związków opartych na miłości mniej chorują i mają wydatniejszy układ odpornościowy.
- Zdrowe pomaganie – Allan Luks wykazał, że osoby zaangażowane w pomaganie innym zyskują korzyści nie tylko w sferze psychicznej, ale też fizycznej – mniej chorują!
- Wszechstronność i integracja – Patricia Linville pokazała, że ludzie, których osobowość posiada różnorodne aspekty, lepiej znoszą trudne sytuacje życiowe i są odporniejsi psychicznie i fizycznie, w tym również chorują rzadziej.
- Uważność – skupiony umysł - trening skupionego umysłu Dr Jon Kabat-Zin’a, pozwala radzić sobie ze stresem, bólem i chorobą.
Prace wielu wybitnych naukowców z dziedzin ogólnie pojętej psychoimmunologii wykazały, że odpowiednia praca nad psychiką człowieka pozwala zredukować jego podatność na stres, jednocześnie wpływając pozytywnie na system immunologiczny, odporność i ogólnie przyjęte zdrowie człowieka. Praca nad takimi cechami jak: uważność, asertywność, zdrowe związki, wszechstronność i integracja pozwalają świadomie wzmacniać ciało i ducha. Mechanizm ten jest wymagający i żmudny, ale nagroda w postaci zdrowia, większej energii i satysfakcji w życiu jest tego warta.
5. Zioła na odporność
Najlepsze suplementy diety to te, które w składzie mają zioła, czyli naturalne składniki. Mech islandzki i owoc kardamonu poprawiają apetyt, więc w razie choroby stres oksydacyjny nam nie grozi. Ważna jest także ochrona przed czynnikami chorobotwórczymi takimi jak bakterie, grzyby czy wirusy. Takie działanie ma miodla indyjska i ziele orlika. Oba te zioła mają działanie antybakteryjne i antywirusowe, miodla natomiast ma także działanie antygrzybicze. Wszystkie one wspomagają odporność organizmu, co jest niezwykle ważne w sezonie jesienno–zimowym i zimowo-wiosennym. W tym okresie najczęściej chorujemy za różnego rodzaju zapalenia - ucha, gardła itp. W tym przypadku pomoże pięciornik, który ma działanie przeciwzapalne.
Należy pamiętać, że organizm do którego dostarczamy zbyt dużo leków może nie poradzić sobie z taką mieszanką wybuchową. Ważne jest, aby zabezpieczyć odpowiednio żołądek. Dobrym pomysłem będzie ziele babki, które działa osłonowo jednocześnie nie obciążając żołądka. Wybierając odpowiednie suplementy należy zwrócić uwagę ile interesujących nas składników się w nim znajduje i czy ów produkt jest na bazie naturalnych czy sztucznych produktów. Najlepszym wyjściem jest wybranie jednego, gdyż specjaliści wybierają odpowiednią mieszankę, której składniki wzajemnie się uzupełniają. Dodatkowo w kapsułkach zawierających tylko jeden składnik, jest dużo wypełniacza, co wpływa niekorzystnie na nasz organizm. Warto poradzić się swojego lekarza pierwszego kontaktu, który zna nasz aktualny stan zdrowia i historię choroby, jaki suplement diety byłby najwłaściwszy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.