Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Izabela Lenartowicz

Swędząca skóra – czym jest swędzenie, przyczyny, alergie, leczenie, sposoby na świąd

Swędząca skóra
Swędząca skóra (https://pl.123rf.com/cliparty-wektory/sw%C4%99dz%C4%85ca_sk%C3%B3ra.html?safe_search=off&sti=oary6f229yznhaqzc2|&mediapopup=44984751)

Swędząca skóra potrafi skutecznie nam dopiec. Jest to nieprzyjemne uczucie wywołane poprzez drażnienie zakończeń nerwowych znajdujących się skórze właściwej przez bodźce mechaniczne i chemiczne. Może dojść do tego na skutek podrażnienia, ukąszenia owada lub reakcji alergicznej. Świąd jest także objawem wielu chorób nie tylko dermatologicznych. Grzybica, zapalenie skóry czy świerzb to tylko niektóre z przyczyn, które powodują swędzenie skóry.

spis treści

1. Dlaczego skóra swędzi?

Swędzenie skóry to uporczywe i nieprzyjemne uczucie, które powoduje, że odczuwamy potrzebę natychmiastowego podrapania danego miejsca. Każda rzecz, która ma kontakt z naszą skórą prowadzi do pobudzenia receptorów czuciowych, które wysyłają odpowiednie sygnały do mózgu. Mózg z kolei, gdy wychwyci jakiekolwiek zagrożenie, wysyła ostrzeżenie, którym w tym przypadku jest swędząca skóra.

Czasem uczucie to może być gorsze od bólu; sprawia, że osoba dotknięta tą dolegliwością źle sypia i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Taki świąd nie do wytrzymania może w prostej drodze prowadzić do zmian skórnych w charakterze liszaja zwykłego. Zmiany takie łuszczą się i są nieestetyczne.

2. Najczęstsze przyczyny swędzenia skóry

Zobacz film: "Czym jest świąd?"

Zwykle swędzenie skóry wynika z choroby, jaką toczy organizm, jak również jest efektem działania czynników drażniących, które maja bezpośrednią styczność z powierzchnią skóry, takie jak proszki do prania, kosmetyki, płyny do płukania. Do najczęstszych przyczyn swędzenia skóry należą opisane niżej przykłady.

2.1. Swędzenie skóry u ludzi zdrowych

U ludzi zdrowych, którzy nie zmagają się z żadnymi dolegliwościami, swędzenie skóry może być spowodowane nadmiernym wysuszeniem skóry, może wynikać ze spożywania zbyt małej ilości płynów, lub zbyt rzadko stosowanych preparatów nawilżających.

Swędzenie skóry może także pojawić się po zbyt gorącej kąpieli lub po treningu fizycznym. Czasem kontakt z wodą może wywołać czerwienicę prawdziwą. W takiej sytuacji świąd skóry pojawia się po około piętnastu minutach od kontaktu z wodą. Może to wynikać z kontaktu z drobnoustrojami, po np. pływaniu w basenie.

Swędząca skóra u starszych osób, u których nie występują wyraźne zmiany skórne, takie jak pęcherzyki czy też wysypki, lekarze biorą pod uwagę schorzenia ogólnoustrojowe, mogące wywoływać to swędzenie, np. niewydolność nerek, zaburzenia hormonalne czy też nowotwory.

Miejscowy świąd wywołany jest także przez ugryzienie owada czy pajęczaka.

Swędząca skóra to również przypadłość ciężarnych kobiet, wśród których cierpi na nią około 14%. W tej grupie występuje ono na kończynach górnych, okolicach piersi, uda oraz brzucha.

U niektórych osób swędząca skóra objawia się szczególnie w zimie. Ma to związek z wysuszaniem się jej pod wpływem niskiej temperatury, wiatru i śniegu. Dotyczy głównie dłoni i twarzy - miejsc, które są wystawione na działanie tych czynników. Wpływ na to ma także odzież, którą często nosimy w okresie zimowym - grube, wełniane swetry lub szorstkie materiały, które drażnią powierzchnię skóry i nie przepuszczają powietrza, powodując jej swędzenie.

2.2. Swędzenie skóry wywołane chorobą

Do chorób, które wywołują swędzenie skóry, należą:

  • atopowe zapalenie skóry,
  • grzybica skóry,
  • łupież,
  • alergie,
  • pokrzywki,
  • świerzb,
  • wszawica,
  • żółtaczka towarzysząca chorobom wątroby,
  • półpasiec,
  • ospa wietrzna
  • oparzenia słoneczne,
  • liszaj płaski,
  • chłoniak Hodgkina,
  • przewlekłe choroby nerek,
  • czerwienica prawdziwa,
  • niedokrwistość,
  • niedobór żelaza,
  • szpiczak mnogi,
  • nadczynność tarczycy,
  • zaburzenia odżywiania,
  • pasożyty,
  • zakażenia enterowirusami,
  • zapalenie wątroby,
  • żylaki kończyn dolnych,
  • cukrzyca,
  • nerwica.

Na stopach czy narządach płciowych występujące czerwone plamy są zazwyczaj pochodzenia grzybiczego.

Swędzenie skóry jest objawem wielu chorób, nie tylko dermatologicznych
Swędzenie skóry jest objawem wielu chorób, nie tylko dermatologicznych

3. Alergia skórna

Nadmierna wrażliwość na kosmetyki oraz środki piorące jest bardzo często przyczyną swędzenia skóry. Uciążliwy i utrzymujący się świąd można bardzo często zniwelować poprzez wykluczenie czynnika uczulającego. Bardzo często osoby nie zdają sobie z tego sprawy. Alergiczne i kontaktowe zapalenie skóry może być wywołane przez kontakt z: niklem, lateksem, kosmetykami, proszkami i płynami do prania. Swędzenie skóry może także wystąpić po alergii na leki.

4. Kiedy do lekarza ze swędzącą skórą

Kiedy nie jesteśmy w stanie ustalić przyczyny swędzenia skóry, może się okazać, że będziemy potrzebować konsultacji ze specjalistą. W jakich przypadkach należy udać się do dermatologa?

  • swędzenie skóry obejmuje całe ciało,
  • nie znamy konkretnej przyczyny świądu skóry,
  • swędzenie utrzymuje się ponad 2 tygodnie i nie ma żadnej reakcji na podjęte leczenie,
  • przy swędzeniu występuje wysoka gorączka,
  • nastąpiła gwałtowna utrata wagi,
  • występują zaburzenia w oddawaniu stolca i moczu,
  • zaczerwienienie skóry,
  • zaburzenia snu,
  • swędzenie utrudnia lub uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

5. Diagnostyka skóry

Podczas wizyty lekarskiej dermatolog przeprowadza wywiad lekarski z pacjentem, po czym wykonuje badanie fizykalne. Kiedy zajdzie potrzeba, zleca również dodatkowe badania, jak np. morfologia, w szczególności, gdy podejrzewa niedokrwistość czy też choroby endokrynologiczne. Czasem lekarz zleca także rentgena klatki piersiowej, a także badanie biochemiczne, mające na celu sprawdzenie parametrów wątrobowych i nerkowych.

6. Zwalczania świerzbowca

Leczenie swędzenia skóry powinno być przyczynowe. Stosuje się maści, które w swoim składzie zawierają permetrynę lub krotamiton do zwalczania świerzbowca, w przypadkach wszawicy stosuje się kremy z permatryną, które wciera się we włosy i skórę głowy. Jeśli swędzenie skóry wywołane jest przez reakcje alergiczne, trzeba dążyć do wykluczenia substancji uczulającej z otoczenia.

W przypadku swędzenia skóry, wynikającego z toczącej organizm choroby, należy wdrożyć odpowiednie leczenie tej choroby, ponieważ swędząca skóra jest w tym przypadku tylko jednym z objawów.

Zobacz także:

7. Sposoby na niwelowanie świądu

Udowodniono, że świąd nasila się podczas stresu, podczas przebywania w klimacie suchym oraz przy stanach zapalnych. Joga, medytacja oraz wysiłek fizyczny zmniejszą stres. Skóra, która jest narażona na promieniowanie słoneczne powinna być zabezpieczana kremami z filtrem, co pomoże uniknąć podrażnień.

Aby poradzić sobie domowymi sposobami ze swędząca skórą pamiętajmy aby:

  • do mycia ciała używać tzw. emolientów (nie mają w swoim składzie mydła. Dzięki temu skóra nie będzie wysuszona, a nieprzyjemne uczucie swędzenia zniknie,
  • do kąpieli w wannie można dodać nieco oliwki dla dzieci, która nawilży skórę i zapobiega wysuszeniu, które mogłoby pojawić się np. po użyciu mydła,
  • po wysuszeniu ciała warto nakładać hipoalergiczny balsam, który nawilży skórę, nie podrażniając jej,
  • na miejsca, które bardzo swędzą, dobrze jest kłaść zimne okłady (zrobiony np. z pokruszonego lodu, owiniętego folią i materiałem) - zimno podziała znieczulająco, co powinno przynieść ulgę, a także dodatkowo zmniejszy ewentualny obrzęk,
  • dobrym pomysłem jest zaopatrzyć się i mieć pod ręką preparaty łagodzące swędzenie, można je dostać w aptekach; są to specjalne maści i żele do stosowania na swędzącą skórę.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Dermoterapia
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze