Światło – jak wpływa na zdrowie i samopoczucie?

Światło w potocznym rozumieniu jest widzialną dla człowieka częścią promieniowania elektromagnetycznego (tzw. światło widzialne). Może mieć ono różne źródła – zarówno naturalne (niezbędne do prawidłowego funkcjonowania), jak i sztuczne (zwiększające komfort życia).

Naturalne źródła światła

Naturalne źródła światła to przede wszystkim gwiazdy, wysyłające widzialne promienie, ale też np. wyładowania atmosferyczne, czynne wulkany. Naturalnym źródłem światła mogą być także świetliki, czy ryby głębinowe.

Najważniejszym, bo niezbędnym do życia, źródłem naturalnego światła jest Słońce. Codzienna ekspozycja na światło słoneczne jest kluczowa dla utrzymania dobrego zdrowia, gdyż wpływa na pracę całego organizmu.

Sztuczne źródła światła

Niedobór światła naturalnego uzupełniany jest przez światło sztuczne, które zwiększa widoczność poprzez celowe oświetlenie wybranych przestrzeni.

Sztuczne źródła światła to wszelkie przedmioty i urządzenia, które wytwarzają strumienie światła, np. urządzenia elektryczne, żarówki, czy diody LED.

Właściwości światła naturalnego

Jakie są najważniejsze właściwości światła naturalnego? Odpowiednia dawka światła, dostarczana w ciągu dnia, korzystnie wpływa przede wszystkim na:

• metabolizm, prawidłową przemianę materii,
• syntezę witaminy D,
• nastrój i pobudzenie, gdyż stymuluje produkcję serotoniny (hormon szczęścia) i melatoniny (hormon snu, który reguluje nasz rytm dobowy).

Należy jednak pamiętać, że zbyt długie wystawianie się na słońce może być też dla zdrowia niekorzystne. Promienie słoneczne w nadmiarze mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka skóry oraz przyspieszać jej starzenie się.

Wpływ sztucznego światła na zdrowie

Bez wątpienia naturalne światło jest najlepsze dla zdrowia człowieka. Jednak obecnie organizm ludzki niemal każdego dnia ma kontakt także ze światłem sztucznym, które również nie jest obojętne dla samopoczucia i zdrowia (zwłaszcza oczu).

Ważne jest, by sztuczne światło charakteryzowało się właściwym natężeniem, strumieniem świetlnym oraz odpowiednią barwą. Niewłaściwe oświetlenie stanowisk pracy, czy pomieszczeń w domu (miganie światła, zbyt słabe lub ostre światło, niewłaściwe rozproszenie światła) może być przyczyną wielu nieoczywistych problemów.

Skutki niewłaściwego oświetlenia to przede wszystkim:

• zmęczenie i dyskomfort,
• obniżone samopoczucie,
• mniejsza koncentracja, gorsza wydajność w czasie pracy/nauki,
• zaczerwienie i łzawienie oczu, osłabienie wzroku,
• obniżenie jakości snu,
• bóle głowy.

Jakie światło lepsze dla oczu – ciepłe czy zimne?

Zaleca się, by barwa światła sztucznego, była zbliżona do światła naturalnego. Jednak priorytetem powinno być zawsze dostosowanie barwy (ciepła, neutralna, zimna) do pomieszczenia i czynności w nim wykonywanych.

Barwy neutralne dobrze nadają się jako główne oświetlenie pomieszczeń. Barwa ciepła najczęściej zalecana jest do odpoczynku, a zimna – do pracy.

Jak niebieskie światło emitowane przez urządzenia wpływa na zdrowie?

Uważa się, że dla zdrowia człowieka nie jest obojętne także niebieskie światło, które emitowane jest m.in. przez różnego rodzaju urządzenia elektryczne. Choć może ono pochodzić także z naturalnych źródeł, to jednak najczęściej jego nadmiar jest skutkiem wielogodzinnego korzystania z urządzeń, takich jak smartfony, tablety, czy komputery.

Nadmiar światła niebieskiego może zaburzać rytm dobowy organizmu i powodować problemy z zasypianiem. Zakłócenie rytmu dobowego może być natomiast jednym z czynników rozwoju pewnych chorób, jak np. cukrzyca typu 2. Przypuszcza się, że zmiana rytmu dobowego może wpływać także na wzrost masy ciała i przyczyniać się do otyłości.

Ponadto nadmiar niebieskiego światła emitowanego przez urządzenia cyfrowe może wpływać także negatywnie na jakość widzenia, ale i nastrój oraz samopoczucie.

Przy czym należy pamiętać, że na negatywny wpływ światła niebieskiego, najbardziej narażone są dzieci.

Działanie światła o różnym natężeniu wykorzystywane bywa także w rozmaitych celach terapeutycznych. Najczęściej wykorzystuje się zabiegi generujące promieniowanie podczerwone IR, promieniowanie ultrafioletowe UV i światło spolaryzowane. Na ekspozycję promieni poddane może zostać całe ciało lub wybrana jego część.

Fototerapię stosuje się m.in. w leczeniu chorób skóry, zaburzeń nastroju, snu, czy zwyrodnień kości i stawów.

Niektóre, specyficzne rodzaje fototerapii wykorzystuje się także w leczeniu żółtaczki u noworodków.