Świerzbiączka – przyczyny, typy choroby, objawy i leczenie
Świerzbiączka jest nazwą odnoszącą się do dermatoz o charakterystycznych objawach, takich jak zmiany skórne, świąd, zaczerwienienie i suchość skóry. Wyróżnia się kilka typów schorzenia. To świerzbiączka guzkowa, letnia czy ciężarnych. Choroba zazwyczaj jest przewlekła i nie ma skłonności do ustępowania. Co warto o nich wiedzieć?
1. Co to jest świerzbiączka?
Świerzbiączka (ang. prurigo) to nazwa kilku typów swędzących wykwitów skórnych, które są przyczyną lub skutkiem świądu o dużym nasileniu. Sprawia ono, że chory odruchowo drapie się i uszkadza zajęte wykwitem miejsca. Drapanie skóry prowadzi do powstawania zmian dermatologicznych w postaci grudek, guzków czy strupków.
Wyróżnia się kilka rodzajów świerzbiączki, między innymi świerzbiączkę guzkową, świerzbiączkę ciężarnych czy świerzbiączkę letnią. Warto przy tym podkreślić, że w literaturze medycznej pod pojęciem „świerzbiączka” zwykle rozumie się wyłącznie świerzbiączkę guzkową Hyde.
2. Świerzbiączka guzkowa
Świerzbiączka guzkowa (ang. prurigo nodularis) cechuje się obecnością licznych, rozsianych, symetrycznie rozmieszczonych i twardych guzków o wzmożonej pigmentacji. Te pojawiają się zwykle na skórze rąk, nóg i tułowia. Przybierają kształt kopuły o średnicy około pół centymetra szerokości.
Chorobę po raz pierwszy opisano na początku ubiegłego stulecia przez Montgomery'ego i Hyde'a. Jej inne nazwy to: guzki Picker'a czy atypowa guzkowa postać neurodermitu ograniczonego (zlokalizowanego).
Zobacz także:
Jakie są jej przyczyny? Pierwotną przyczyną świerzbiączki guzkowej jest choroba wywołująca świąd. Zmiany skórne są skutkiem drapania skóry. Dolegliwości pojawiają się najczęściej u osób, które zmagają się z kontaktowym lub atopowym zapaleniem skóry.
Zdarza się, że świerzbiączka towarzyszy zakażeniu wirusem HIV, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B lub C czy chłoniakowi Hodgkina, chorobom autoimmunologicznym i schorzeniom wątroby. Bywa, że objawy nasilają się wskutek podrażnień mechanicznych czy termicznych. Świerzbiączka guzkowa jest chorobą o przewlekłym charakterze. Ustalono jej związek z przebytymi stresami psychicznymi.
Powtarzające się drapanie i tarcie wykwitów chorobowych może spowodować trwałe zmiany w postaci pogrubienia oraz pogłębienia bruzdowania, nadmiernego rogowacenia oraz przebarwień.
3. Świerzbiączka ciężarnych
Inną postacią schorzenia jest świerzbiączka ciężarnych, znana również jako w świerzbiączka skazowa Besniera. Objawy pojawiają się między 20. a 34. tygodniem ciąży. Choroba jest związana z występowaniem swędzących wykwitów, głównie w okolicy wyprostnej kończyn i górnej części tułowia, a także grudek i strupków, które powstają wskutek drapania obszarów objętych świądem.
Objawy ustępują zwykle w niedługim czasie po porodzie, a świerzbiączka w ciąży nie stanowi zagrożenia dla zdrowia matki ani dziecka.
4. Świerzbiączka letnia
Świerzbiączka letnia (ang. actinic prurigo, łac.prurigo aestivalis) jest chorobą przewlekłą, która charakteryzuje się wykwitami o charakterze grudkowym lub guzkowym, z towarzyszącym świądem i stanem zapalnym, a które są wywołane przez światło słoneczne (fotodermatoza). Najczęściej zajęte obszary to czoło, podbródek, uszy, przedramiona.
Zmiany skórne występują pojedynczo lub w skupiskach. Przyczyny wystąpienia świerzbiączki letniej nie są dokładnie poznane. Specjaliści są zdania, że dużą rolę w jej manifestowaniu się odgrywają czynniki autoimmunologiczne. Czynnikiem prowokującym jest promieniowanie UV-A i UV-B.
Zmiany będące objawami świerzbiączki letniej pojawiają się kilka godzin lub dni po ekspozycji powierzchni skóry na promieniowanie ultrafioletowe, a objawy najczęściej nasilają się wiosną i latem. U wielu osób utrzymują się cały rok.
5. Leczenie świerzbiaczki
Jak leczyć świerzbiączkę? Przy świerzbiączce guzkowej stosuje się miejscowo silne glikosteroidy (w opatrunkach) lub doogniskowo wstrzykuje się triamcynolon. Należy jednak wiedzieć, że lek, ze względu na potencjał teratogenny dla płodu, jest niebezpieczny dla kobiet w wieku reprodukcyjnym. Może być również toksyczny dla układu nerwowego. W łagodzeniu zmian skórnych pomocne mogą się okazać laseroterapia i krioterapia.
Przy świerzbiączce letniej, oprócz nakładania miejscowo na zmienioną chorobowo skórę preparatów, które zawierają steroidy i leki immunosupresyjne, nie należy wystawiać skóry na działanie słońca. Niezbędne jest stosowanie kremów z filtrami przeciwsłonecznymi.
Wprawdzie świerzbiączka ciężarnych ustępuje po porodzie, niemniej ją także należy leczyć, ponieważ bywa dokuczliwa. Przy świerzbiączce skazowej Besniera zaleca się miejscowo leki przeciwświądowe i sterydy.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.