Świszczący oddech u dziecka i dorosłego – przyczyny i leczenie

Świszczący oddech to dźwięk pojawiający się podczas przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe. Objaw ten najczęściej występuje u najmłodszych dzieci, obserwuje się go jednak również u dorosłych. Zwykle towarzyszy zakażeniom dróg oddechowych, choć może być skutkiem dysfunkcji fałdów głosowych. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest świszczący oddech?

Świszczący oddech to dźwięk, który wydobywa się podczas przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe. Najczęściej występuje u najmłodszych dzieci, towarzysząc zakażeniom dróg oddechowych. Dlaczego tak się dzieje?

Im młodsze dziecko, tym większa predyspozycja do zwężenia światła oskrzeli, ponieważ drogi oddechowe dziecka są krótkie i wąskie, a szkielet krtani, tchawicy oraz oskrzeli jest cieńszy i bardziej wiotki.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Patologii sprzyja także mniejsza zdolność do efektywnego kaszlu, wytwarzanie dużej ilości wydzieliny, silne ukrwienie i duża liczba gruczołów śluzowych oraz niedojrzałość układu odpornościowego.

2. Rodzaje świszczącego oddechu

Wyróżnia się kilka rodzajów świstu oddechowego oddechu. Może być on bowiem słyszalny zarówno podczas wdechu (to świst wdechowy), jak i wydechu (to świst wydechowy). Zdarza się, że ma on charakter mieszany (co oznacza, że będzie słyszany zarówno podczas wdychania, jak i wydychania powietrza), miewa także różne nasilenie.

To dlatego czasem rozpoznaje się go wyłącznie podczas osłuchiwania stetoskopem. Stridor, świst wdechowy, pojawia się w przypadku zwężenia górnych dróg oddechowych na poziomie gardła, krtani lub górnej części tchawicy. Może być konsekwencją dysfunkcji fałdów głosowych.

Wheezing, świst wydechowy, pojawia się przy zwężeniu dolnych odcinków dróg oddechowych, takich jak dolna część tchawicy, oskrzela i oskrzeliki.

3. Przyczyny świszczącego oddechu

Świszczący oddech nie jest objawem charakterystycznym typowym dla jednej choroby. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, od banalnych infekcji dróg oddechowych po ciężkie choroby przewlekłe.

Świsty oddechowe mogą mieć związek z:

• infekcją, najczęściej wirusową (wirusowe zapalenie krtani, migdałków, oskrzeli, oskrzelików), rzadziej bakteryjną, a także zaburzeniami odporności, które predysponują do nawracających infekcji,
• reakcją alergiczną zarówno pokarmową, jak i kontaktową, świst może się pojawić po spożyciu pożywienia lub leku, ale i po ukąszeniu przez owada, zwężenie dróg oddechowych jest nagłe, szybko prowadzi do nasilenia świstu i niedrożności dróg oddechowych,
• aspiracją ciała obcego, tak pokarmu, jak i zabawki, baterii czy guzika. Typowe jest, że świst pojawia się nagle,
• wadą rozwojową, taką jak rozszczep podniebienia, przetoka między przełykiem a tchawicą, wrodzona wiotkość krtani, tchawicy lub oskrzeli, ucisk z zewnątrz. Wówczas świsty towarzyszą dziecku od urodzenia, mają najczęściej stałe nasilenie,
• astmą, która jest najczęstszą przyczyną nawracających świstów,
• obecnością guza, tak będącego rozrostem łagodnym, jak zmianą nowotworową zlokalizowaną w świetle dróg oddechowych. W takiej sytuacji świst zwykle stopniowo narasta z czasem,
• ciężką chorobą, taką jak rozstrzenie oskrzeli, pierwotna dyskineza rzęsek, refluks żołądkowo-przełykowy, mukowiscydoza, zaburzenia połykania, choroby śródmiąższowe płuc, oparzenia dróg oddechowych, zaburzenia o charakterze nerwowo-mięśniowym, zaburzenia funkcji strun głosowych.

4. Jak leczyć świszczący oddech u dziecka i dorosłego?

Postępowanie w przypadku zaobserwowania świszczącego oddechu w dużej mierze zależy od przyczyny nieprawidłowości, objawów towarzyszących oraz stanu zdrowia pacjenta.

Jeżeli świst pojawia się w związku z infekcją, której nie towarzyszą duszności i inne niepokojące symptomy, można podjąć leczenie w warunkach domowych. Pilnej interwencji lekarskiej (należy wezwać pogotowie) wymaga sytuacja, gdy:

• świstom towarzyszy duszność,
• stan zdrowia chorego jest niepokojący,
• doszło do aspiracji ciała obcego,
• świst jest reakcją na ukąszenie przez owada czy spożyciu pokarmu,
• zaostrzeniu ulegają symptomy choroby przewlekłej (astma, mukowiscydoza).

Na czym polega leczenie świstu? To zależy od podłoża problemu. I tak w reakcjach alergicznych podaje się adrenalinę, w zaostrzeniu astmy leki rozszerzające oskrzela. Gdy doszło do aspiracji ciała obcego wykonuje się bronchoskopię, ponieważ najważniejsze jest udrożnienie dróg oddechowych.

Gdy świst nie wymaga pilnej interwencji, a jego przyczyna nie jest znana, przeprowadza się diagnostykę. Kluczowy jest wywiad lekarski, badanie fizykalne i osłuchiwanie, ale i badania dodatkowe, zarówno z krwi (np. morfologia, gazometria, badania biochemiczne), jak i obrazowe (np. RTG klatki piersiowej czy tomografia komputerowa) oraz czynnościowe (np. spirometria).

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.