Tak szkodliwe jak alkohol i papierosy? Jest "potencjalnie rakotwórcze"

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów na świecie. Zajmuje trzecie miejsce pod względem liczby zachorowań i drugie pod względem śmiertelności wśród nowotworów złośliwych.

Dotychczas naukowcy wiedzieli, że zarówno czynniki genetyczne, jak i styl życia (w tym dieta) mają wpływ na rozwój tej choroby, ale precyzyjny mechanizm nie był znany – aż do teraz.

Badania wykazały, że żelazo z czerwonego mięsa może aktywować enzym telomerazy, który odpowiada za wydłużanie końcówek chromosomów (telomerów). W zdrowych komórkach enzym ten jest regulowany, ale w komórkach nowotworowych jego nadmierna aktywność prowadzi do niekontrolowanego wzrostu guza.

Oprócz odkrycia związku między żelazem a aktywacją telomerazy, naukowcy zidentyfikowali nową metodę leczenia raka jelita grubego. W trakcie badań wyłoniono małą cząsteczkę SP2509, która hamuje interakcję żelaza z telomerazą, co skutecznie ogranicza wzrost komórek nowotworowych.

Eksperymenty laboratoryjne wykazały, że:

• SP2509 blokuje aktywację telomerazy w komórkach rakowych,

• zmniejsza wzrost guzów w testach na ludzkich liniach komórkowych,

• stanowi potencjalny cel terapeutyczny dla pacjentów z wysokim poziomem żelaza w organizmie.

Profesor Vinay Tergaonkar z A STAR IMCB podkreślił, że badania nad SP2509 mogą doprowadzić do opracowania nowych, skuteczniejszych terapii celowanych, które poprawią rokowania pacjentów onkologicznych na całym świecie.

Zobacz także: Nie miał żadnych objawów. Mówi, jak odkrył, że rak zajął jelita

Aby dokładniej zbadać rolę żelaza w rozwoju raka jelita grubego, naukowcy przeprowadzili analizę próbek pobranych od pacjentów onkologicznych. Współpracując z lekarzami z NCCS, odkryli, że żelazo oddziałuje na białko czujnikowe Pirin, co prowadzi do aktywacji telomerazy w komórkach rakowych.

W dalszych badaniach przeprowadzono testy chemiczne na ludzkich liniach komórkowych, które potwierdziły, że SP2509 konkuruje z żelazem o wiązanie z białkiem Pirin, skutecznie hamując aktywację telomerazy. To odkrycie dostarcza nowego wglądu w molekularne mechanizmy, które łączą dietę bogatą w czerwone mięso z ryzykiem raka jelita grubego.

Odkrycia te będą dalej rozwijane. Prof. Iain Tan, starszy konsultant w Dziale Onkologii Medycznej NCCS, podkreślił, że dalsze badania nad żelazem i innymi czynnikami ryzyka pozwolą na opracowanie nowych metod zapobiegania i leczenia raka jelita grubego.

- Czerwone mięso zawiera dużo żelaza, które jest łatwo przyswajalne. Zbyt duże jego stężenie w organizmie może być szkodliwe dla zdrowia. Osoby, które mają predyspozycję do nadmiernego wchłaniania żelaza, powinny ograniczyć jego spożycie. Z drugiej strony jedzenie mięsa wołowego może okazać się pomocne dla osób, które cierpią na anemię wynikającą z niedoboru żelaza - tłumaczyła dietetyczka Celina Całka-Kinicka w rozmowie z portalem WP abcZdrowie.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) już w 2015 roku uznała czerwone mięso za potencjalnie rakotwórcze i umieściła je w tej samej grupie co papierosy, alkohol i azbest. Badania epidemiologiczne wykazały, że spożywanie 50 g czerwonego mięsa dziennie zwiększa ryzyko raka jelita grubego o 18 proc.

- Czerwone mięso nie jest do końca dla nas neutralne, jego nadmiar może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie. Dlatego tak ważne jest, żeby ograniczyć jego spożycie - wyjaśniła ekspertka.

Dodatkowo przetworzone czerwone mięso, takie jak kiełbasy, parówki czy wędliny, zawiera konserwanty, azotany i inne substancje, które mogą jeszcze bardziej zwiększać ryzyko nowotworów.

- Mięso czerwone należy ograniczać, ponieważ nie ma szczególnych właściwości prozdrowotnych. Należy jeść je maksymalnie raz w tygodniu. Można śmiało zastąpić je innymi produktami. W tygodniu powinniśmy jeść dwa razy rybę, co jest już takim złotym standardem, dwa razy drób, raz mięso czerwone, a w pozostałe dni postawić na dania wegetariańskie oparte na strączkach - radziła dietetyczka.

Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. Cancer Discovery
2. WHO
3. WP abcZdrowie
4. A STAR IMCB