Trwa ładowanie...

Taką kawę Polacy lubią najbardziej. Zaskakujące wyniki badań

 Karolina Rozmus
09.11.2023 12:24
Najnowszy sondaż BioStat dla Wirtualnej Polski na temat picia kawy
Najnowszy sondaż BioStat dla Wirtualnej Polski na temat picia kawy

Chociaż zalet z picia kawy jest naprawdę dużo, to lekarze apelują, aby nie zapominać o tym, że takie dodatki jak mleko, cukier, ciastko czy słodki syrop sprawiają, że ten cenny napar traci swoje właściwości. Co więcej, może nam poważnie zaszkodzić. - Kawa z mlekiem i z ciastkiem to obciążający trzustkę posiłek, a nasze trzustki są i tak przeciążone – ostrzega dr Napiórkowska.

spis treści

1. Ile kaw dziennie piją Polacy?

Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat we współpracy z abcZdrowie - od 27 do 31 lipca 2022 roku przeprowadziło sondaż świadomości Polaków dotyczący skutków picia kawy. O zdanie zapytano 1067 osób powyżej 18. roku życia.

Okazuje się, że 65,1 proc. ankietowanych pije kawę raz lub dwa razy dziennie. Trzy lub cztery kawy dziennie - wypija 30,8 proc., a zaledwie 4 proc. wypija pięć filiżanek i więcej. Co ciekawe, najmniej kawy piją młodzi – osoby w wieku 18-29 lat, które deklarują, że wypijają jedną lub dwie dziennie (75,1 proc.). Największe ilości kawy spożywają trzydziestolatkowie – pięć i więcej.

- Możemy bez obaw pić od trzech do pięciu filiżanek na dobę – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie dr n.med. Luiza Napiórkowska, diabetolog, endokrynolog i internista. Ekspertka dodaje, że taka ilość jest bezpieczna, choć w zależności od organizmu tolerancja na kofeinę może być różna. Jeśli więc pojawiają się jakiekolwiek dolegliwości, warto o nich porozmawiać z lekarzem.

2. Taką kawę Polacy lubią najbardziej

61,3 proc. przyznaje, że najchętniej pije kawę z mlekiem, a 47,6 proc. – czarną. Aż 25,2 proc. wybiera kawę z cukrem lub syropami smakowymi. Gorzką, bez żadnych dodatków preferuje 22 proc. ankietowanych. Kawę z mlekiem wolą kobiety. Z kolei wśród mężczyzn częściej wybierana jest kawa czarna.

Kawę z mlekiem najchętniej piją osoby w grupie 18-29 lat (aż 81,7 proc.), z wiekiem odsetek osób pijących białą kawę oraz kawę z cukrem maleje.

A jaka kawa jest najlepsza dla naszego zdrowia? Lekarz Szymon Suwała, endokrynolog i promotor wiedzy medycznej podkreśla, że o dodatkach do kawy można powiedzieć jedno – "wszystko z umiarem", przypominając, że mleko przez wysoką zawartość laktozy wykazuje potencjał hiperglikemiczny.

Z kolei dr Napiórkowska ostrzega, że kawa z mlekiem, śmietanką, cukrem lub syropem to napój, który należy rozpatrywać w kategorii posiłku. Zawiera kalorie, pobudza więc do pracy układ trawienny, w tym trzustkę oraz jelita. Ekspertka zaleca, by napoje kawowe pić do posiłku, a nie między posiłkami.

- Nasz przewód pokarmowy nie jest fizjologicznie przystosowany do ciągłego trawienia, a takie popijanie kawy z mlekiem małymi łyczkami, zwłaszcza gdy pijemy trzy, cztery filiżanki na dobę, powoduje, że jelita nie mają chwili odpoczynku. Tymczasem zdrowa osoba powinna zachować minimum trzygodzinną, a maksymalnie pięciogodzinną przerwę między posiłkami – podkreśla.

Co więcej, 42,2 proc. respondentów, pijąc kawę, sięga równocześnie po desery i słodycze, z czego 7,1 proc. - bardzo często lub zawsze, zaś 35,1 proc. – często. Tylko 7,9 proc. przyznaje, że nie sięga po słodycze wraz z filiżanką kawy, a co drugi ankietowany mówi, że zdarza mu się to rzadko.

- Kawa z mlekiem i z ciastkiem to obciążający trzustkę posiłek, a nasze trzustki są i tak przeciążone. Coraz więcej młodych osób ma zaburzenia gospodarki węglowodanowej pod postacią insulinooporności, stanu przedcukrzycowego czy cukrzycy typu 2. i to jest wynik wielu czynników, które nakładają się na siebie – ostrzega dr Napiórkowska.

Dla amatorów słodkości w towarzystwie kawy ma jedną radę – by przed takim posiłkiem sięgnąć po coś, co obniży "gwałtowny pik glukozy".

- Kefir, zielone warzywa, garść migdałów, inne źródło tłuszczu. Takie pokarmy spowolnią wyrzut glukozy i ochronią w ten sposób trzustkę. Innym sposobem jest aktywność fizyczna po kawie z ciastkiem, by uruchomić dodatkowe spalanie glukozy przez pracujące mięśnie – tłumaczy ekspertka.

Rozpuszczalna, parzona, latte czy cappuccino? Aż 38,4 proc. kawoszy w Polsce deklaruje picie kawy rozpuszczalnej, a 28,3 proc. wybiera latte lub po prostu kawę z mlekiem. Niemal 28 proc. stanowią wielbiciele cappuccino i prawie tyle samo – espresso oraz kawy parzonej z fusami (27,2 proc.). Nieco mniejszą popularnością cieszy się kawa po turecku – 20,5 proc. ankietowanych deklaruje, że ją pija, a 17,9 proc. lubi dużą kawę typu Americano. Mniej popularne są w Polsce kawy mrożone typu frappe czy kawy ristretto i coretto.

Kawa latte najczęściej wybierana jest przez 20- i 30-latków – odpowiednio 51,5 proc. w wieku od 18 do 29 lat i 43,8 proc. od 30 do 39 lat deklaruje picie kawy pod taką postacią. Podobnie sytuacja przedstawia się z kawą cappuccino czy napojami typu kawy mrożone. Z kolei kawę po turecku parzą częściej 40-, 50- i 60-latkowie.

3. Czy kawa może szkodzić?

Prawie połowa ankietowanych przyznaje, że pije kawę na czczo. - Niemal nikt nie myśli o tym, że po nocy jesteśmy bardzo odwodnieni. Przez około osiem godzin nie pijemy nic i biorąc pod uwagę ten aspekt, kawa wypita na czczo działa na nas odwadniająco. Chwilowo przyspiesza diurezę, czyli działa moczopędnie - przez co lekko odwadnia organizm. Jest to działanie nieznaczne i krótkotrwałe, ale po przebudzeniu faktycznie lepiej wypić więc szklankę wody, a po 15 minutach sięgnąć po filiżankę kawy – mówi dr Napiórkowska.

Ok. 7 proc. uczestników ankiety skarży się, że po wypiciu kawy odczuwają ból brzucha.

- Obecnie coraz więcej osób boryka się z chorobami układu pokarmowego i u tych osób po wypiciu kawy zwłaszcza na czczo może dojść do nasilenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych. W przypadku osób zdrowych kawa wypita na czczo nie szkodzi – podkreśla ekspertka.

Aż siedmiu na dziesięciu Polaków sądzi, że kawa wypłukuje magnez, a zaledwie 9,3 proc. twierdzi, że nie ma takiej zależności. A jak jest faktycznie?

- W jednej filiżance czarnej kawy znajduje się ok. 7 mg magnezu, podczas gdy wypicie jednej filiżanki powoduje zazwyczaj utratę 4-5 mg. De facto bilans zysków i strat możemy oceniać na plus – mówi dr Suwała.

4. Czy kofeina uzależnia i czy można ją przedawkować?

77,8 proc. ankietowanych przyznaje, że kofeinę można przedawkować, a tylko niewiele ponad 6 proc. zaprzeczyło tej tezie. Dr Suwała przyznaje, że nadmiar kofeiny faktycznie może dawać przykre objawy, jak wzrost tętna czy podniesienie ciśnienia tętniczego, drażliwość oraz drżenie rąk.

- Ale pamiętajmy, że nie tylko kawa może być przyczyną takich dolegliwości, bo źródłem kofeiny są też napoje energetyczne, herbata czy kakao, a zatem również i czekolada – podkreśla dr Suwała.

Aż 82 proc. ankietowanych uważa, że od kofeiny można się uzależnić. Niewiele ponad sześć proc. nie zgadza się z tym twierdzeniem, a 11,9 proc. nie ma zdania na ten temat. Liczne badania naukowe potwierdziły jednak, że kofeina zawarta w kawie, jeśli jest spożywana przewlekle, to może doprowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego.

Nie sposób jednak wspomnieć o korzyściach płynących z picia kawy – tych jest całkiem sporo, na co zwracają uwagę eksperci.

5. Kawa a zdrowie. Polacy nie mają wątpliwości

Zdrowa czy niezdrowa? 2/3 respondentów przyznało, że kawa jest zdrowa, a zaledwie 12,4 proc. twierdzi, że kawa nie jest zdrowa. Ponad 20 proc. ankietowanych nie ma zdania na ten temat. Najczęściej prozdrowotny wpływ kawy deklarowały osoby w wieku 50-59 lat.

- Kawa jest zdrowa, choć w Polsce wciąż pokutuje przekonanie, że kawa należy do używek i może nawet szkodzić. Ja się z tym nie zgadzam, gdyż kawa ma wiele cennych właściwości, w tym działanie antyoksydacyjne, poprawia sprawność mentalną oraz może korzystnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy – przyznaje dr Napiórkowska.

42,1 proc. respondentów uważa, że kawę można pić w ciąży, 24,2 proc. uważa natomiast, że w ciąży kawy pić nie należy. Co trzeci badany nie ma zdania na ten temat.

Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w czasie ciąży i podczas karmienia piersią należy ograniczyć spożycie kofeiny ze wszystkich źródeł do 200 mg dziennie. To odpowiada około dwóm filiżankom kawy dziennie, na które ciężarne i młode mamy mogą sobie pozwolić.

Na zdrowotne korzyści z picia kawy zwracają uwagę także dietetycy.

- Kawa ma pozytywny wpływ na układ nerwowy i chroni organizm przed chorobami neurodegeneracyjnymi. Do tego za sprawą polifenoli wpływa pozytywnie na całe ciało, w tym na niezwykle ważny mikrobiom jelitowy – mówi dietetyk kliniczny, Karolina Lubas w rozmowie z WP abcZdrowie.

- Badania nad kawą coraz częściej wskazują, że może ona mieć pozytywny wpływ na krążenie krwi, również w mózgu, co tłumaczy, dlaczego niektórym kawa pomaga się skoncentrować – dodaje dietetyk Kinga Głaszewska.

6. Czy kawa może zapobiegać cukrzycy?

W świetle ostatnich doniesień naukowych kawa wypada bardzo obiecująco również w kontekście cukrzycy typu 2. Liczne badania epidemiologiczne wskazują, że kwasy chlorogenowe i kofeina mogą obniżać ryzyko zachorowania. Zapytaliśmy respondentów, czy kawa może ich zdaniem obniżać ryzyko rozwoju cukrzycy. Aż 55,6 proc. Polaków przyznaje, że nie ma zdania na ten temat. 27,8 proc. potwierdza, że kawa obniża ryzyko wystąpienia choroby.

- Dotychczasowe metaanalizy wykazywały za całkiem prawdopodobne, że spożywanie kawy zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2 o 6 proc. na każdą filiżankę kawy dziennie, sumarycznie do ok. 30 procent. Nie są jednak dokładnie znane mechanizmy przyczynowo-skutkowe. Prawdopodobny jest pośredni wpływ kawy, a zwłaszcza zawartej w niej kofeiny na zmniejszenie ryzyka cukrzycy poprzez oddziaływanie wewnątrzkomórkowe i metabolomiczne – mówi dr Suwała.

- Można też mówić o pozytywnym wpływie antyoksydacyjnym, choćby dlatego, że cukrzyca, otyłość czy zespół metaboliczny postrzegany jest w kategorii ogólnoustrojowego zapalenia. A zatem działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające może w pewien sposób wpływać pozytywnie na zmniejszenie ryzyka zachorowania m.in. na cukrzycę - dodaje.

Wśród prozdrowotnych korzyści z picia kawy Polacy uznają to, że dodaje energii (82,8 proc.). Jako druga w kolejności, przez 63,8 proc. respondentów, wskazana została poprawa koncentracji i czujności u kierowców. Co trzeci pytany - za korzystny dla zdrowia uznaje wpływ kawy na trawienie. 26,7 proc. twierdzi, że wspomaga sprawność fizyczną, a wypita przed treningiem zwiększa wydolność organizmu. 24,6 proc. zaznacza, że kawa obniża ryzyko wystąpienia demencji, chorób Alzheimera i Parkinsona, a 17,9 proc. sądzi, że obniża ryzyko zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego.

- Oczywiście stwierdzenie, że dzięki prozdrowotnym właściwościom kawy nie zagraża nam zawał serca, nadciśnienie czy choroba Alzheimera, jest bardzo dużym uproszczeniem. Na te schorzenia ma wpływ wiele czynników, w tym nasze geny czy styl życia. Natomiast picie kawy jest jednym z elementów należących do zdrowego stylu życia – przyznaje dr Napiórkowska.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Koszt badania został poniesiony przez "Kawa i zdrowie". Sponsor nie ma wpływu na metodologię, przebieg ani wyniki badania. Sponsor nie ma także wpływu na treść powyższego artykułu.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze