Terapia tlenem – wskazania, efekty i środki ostrożności
Terapia tlenem to metoda leczenia polegająca na zwiększeniu stężenia tlenu we wdychanym powietrzu. Jego spadek związany jest z niewydolnością oddechową. Dzięki niej tlen dociera do większej liczby pęcherzyków płucnych, co przynosi wiele korzyści dla zdrowia i poprawia komfort życia. Jakie są wskazania i rodzaje tlenoterapii? Czy istnieją skutki uboczne?
1. Co to jest terapia tlenem?
Terapia tlenem to metoda leczenia polegająca na zwiększeniu stężenia tlenu w powietrzu wdychanym przez pacjenta do płuc. Wykorzystuje się ją w leczeniu różnych chorób, w którymi dochodzi do niedotlenienia tkanek. Odpowiednie stężenie tlenu jest dobierane w zależności od choroby.
Jaki jest jej cel i efekty tlenoterapii?
Dzięki temu, że tlen dociera do większej liczby pęcherzyków płucnych, możliwe jest osiągnięcie oraz utrzymanie prawidłowego poziomu saturacji krwi. To sprawia, że terapia tlenem przynosi wiele korzyści. To:
- lepsze dotlenienie narządów wewnętrznych, poprawa funkcjonowania organów,
- złagodzenie zaburzeń oddychania,
- poprawa sprawności psychofizycznej,
- poprawa samopoczucia,
- poprawa jakości snu,
- oczyszczenie organizmu z toksyn,
- poprawa metabolizmu,
- poprawa komfortu funkcjonowania,
- łagodzenie przebiegu i spowolnienie postępu przewlekłych chorób płuc, zmniejszenie ilości epizodów zaostrzenia choroby i hospitalizacji.
Warto wspomnieć o HBOT. To tlenoterapia hiperbaryczna, inaczej oxyterapia, która polega na wprowadzaniu do organizmu tlenu w warunkach podwyższonego ciśnienia.
Seans oxyterapii odbywa się w specjalistycznych komorach hiperbarycznych. Tego rodzaju terapia może wspierać leczenie migren, chorób skóry czy schorzeń układu krwionośnego. Wykorzystuje się ją również w rehabilitacji i poprawiania urody.
2. Rodzaje tlenoterapii
W ramach tlenoterapii tlen medyczny może być dostarczany do dróg oddechowych z trzech źródeł:
- koncentratora tlenu - stacjonarne kondensatory tlenu i przenośne koncentratory tlenu zagęszczają tlen pobierany z otaczającego powietrza poprzez absorpcje części azotu,
- zbiorników z ciekłym tlenem - wykorzystuje się niskociśnieniowe zbiorniki tlenu,
- butli tlenowych - z metody tej korzysta się przede wszystkim w szpitalach, w trakcie zabiegów operacyjnych i w okresie pooperacyjnym.
Podczas tlenoterapii pacjenci mogą korzystać z cewników donosowych (tzw. wąsy tlenowe) lub masek twarzowych. Możliwa jest zarówno tlenoterapia domowa (DLT – domowe leczenie tlenem), jak i leczenie tlenem w szpitalu.
Terapia tlenem polega na korzystaniu z urządzeń, które wzbogacają w tlen powietrze do oddychania, przy czym stosuje się różne metody tlenoterapii. Każda z nich ma swoje zalety, wady, wskazania ograniczenia. To:
- metoda czynna, podczas której mieszanina gazów jest wtłaczana mechanicznie do dróg oddechowych. Jej zaletą jest łatwość podawania tlenu o określonym stężeniu. Stosuje się ją, gdy pacjent ma problem z samodzielnym oddychaniem lub jest nieprzytomny. Tlenoterapię bazującą na tzw. oddechu zastępczym umożliwia np. respirator,
- metoda bierna polegająca na tym, że pacjent sam wdycha powietrze wzbogacone tlenem. Terapia bierna może być przerwana w dowolnym momencie. Stężenie podawanego tlenu zależy od typu maski i jej szczelności oraz innych czynników. Tlenoterapię tego rodzaju umożliwiają np. koncentratory tlenu.
3. Wskazania do terapii tlenem
Tlenoterapię stosuje się w przypadku niewydolności oddechowej organizmu, która może towarzyszyć długotrwałym chorobom układu oddechowego. Wówczas terapia tlenem jest jednym z elementów leczenia.
Tlenoterapię stosuje się z różnych przyczyn, także poza płucnych, gdy dochodzi do niewydolności hipoksemicznej (stężenie tlenu we krwi tętniczej spada poniżej 60 mmHg) czy hiperkapnicznej (obserwuje się podwyższenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla we krwi powyżej 45 mmHg).
Objawy niewydolności oddechowej to kaszel i duszności (płytki, przyspieszony oddech), sinica (zmiana koloru skóry i innych powłok ciała), przyspieszona akcja serca, zwiększona potliwość i drżenie, gorsza tolerancja wysiłku, trudności w zasypianiu, problemy z koncentracją czy omdlenia, kwasica metaboliczna, utrata przytomności, a także pobudzenie i niepokój. Dzieje się tak, ponieważ komórki organizmu potrzebują nieustannego dostarczania tlenu.
Najczęstsze wskazania to terapii tlenem:
- POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc),
- mukowiscydoza,
- astma,
- stałe obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi,
- choroby układu krążenia, schorzenia serca, przebyty zawał,
- zatrzymanie oddechu oraz przez osoby cierpiące na otyłość
Tlenoterapię stosuje się nie tylko w chorobach przewlekłych, ale i stanach ostrych. Wówczas podanie tlenu ratuje życie. Terapia tlenem może być także stosowana przez osoby chcące poprawić stan zdrowia i odporność organizmu.
4. Terapia tlenem - skutki uboczne i przeciwwskazania
Tlenoterapia wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Są one związane z toksycznością tlenu, co ma związek z jego wysokim stężeniem.
Niebezpieczne może być długotrwałe oddychanie 100-procentowym tlenem, prowadzące do zapalenia tchawicy i oskrzeli, niedodmy absorpcyjnej płuc, obrzęku płuc, kwasicy tkankowej w mózgu, zmniejszenia rzutu systemowego i przepływu mózgowego czy utleniania białek błony komórkowej i hemolizy.
Przeciwwskazanie do leczenia metodą tlenoterapii stanowi ciąża, urazy płuc, nieleczona odma opłucnowa, padaczka czy napady choroby wieńcowej.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.