Test z glukagonem
Test z glukagonem jest czułą metodą wykazania zaburzenia wydzielania endogennej insuliny przez komórki beta trzustki. Metoda ta używana jest w celu wczesnego wykrycia upośledzenia czynności wewnątrzwydzielnicznej trzustki, zwłaszcza u pacjentów potencjalnie zagrożonych rozwinięciem cukrzycy typu 1, a ponadto w zestawieniu z innymi badaniami test z glukagonem jest pomocny w ustaleniu, czy pacjent choruje na 1 czy 2 typ cukrzycy. Jest to bardzo ważne badanie, zważając na coraz większą liczbę osób chorych na cukrzycę.
1. Do czego służy glukagon?
Glukagon jest hormonem wydzielanym przez komórki alfa trzustki. Jego działanie, w uproszczeniu, jest przeciwstawne do działania insuliny, tzn. rozkład glikogenu i utlenianie kwasów tłuszczowych, a także nasilenie glukogenogenezy i co za tym idzie, wzrost poziomu glukozy we krwi. Glukagon fizjologicznie wydzielany jest w stanach hipoglikemii, tzn. kiedy poziom glukozy w organizmie spada. Co ciekawe, wzrost wydzielania glukagonu pociąga za sobą także wzrost wydzielania insuliny, a to z powodu potrzeby zrównoważenia wzrostu poziomu cukru. Badania stężenia glukozy są równie ważne. Można powiedzieć, że wydzielanie tych dwóch hormonów pozostaje w wzajemnej równowadze i współzależności.
2. Na czym polega test z glukagonem?
Próba ta polega na podaniu pacjentowi 1 mg glukagonu dożylnie (u pacjentów dorosłych). Podanie tego hormonu pociąga za sobą wzrost syntezy insuliny - dzieje się tak u osób z zachowaną prawidłową czynnością komórek beta trzustki. Test z glukagonem to badania w cukrzycy na insulinę.
Wynik testu (czynność komórek beta trzustki) uznajemy za prawidłową, gdy stężenie endogennej (wydzielanej przez organizm) insuliny wzrośnie dwukrotnie. Jako że badanie stężenia insuliny czasem może być kłopotliwe (nie sposób odróżnić insuliny własnej pacjenta od tej podanej z zewnątrz), stosuje się też oznaczenie peptydu C. Peptyd C jest białkiem, które wydzielane jest w stosunku 1:1 z insuliną. Ma to swoje źródło w tym, że peptyd C jest fragmentem białkowym, który jest odcinany od proinsuliny, kiedy przekształcana jest ona do aktywnej postaci - insuliny.
3. Do czego służy badanie zdolności wewnątrzwydzielniczej trzustki?
Test z glukagonem umożliwia stwierdzenie, w jakim zakresie pacjent jest w stanie samodzielnie syntetyzować insulinę. W uproszczeniu można powiedzieć, że pozwala to określić, czy jest to cukrzyca typu 1 czy cukrzyca typu 2.
Te dwie postaci choroby różnią się mechanizmem powstania i w pewnym zakresie sposobem leczenia. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, powstałą w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego chorego, co w dużej mierze ma związek z materiałem genetycznym. Co więcej, zachorowanie na tę chorobę usposabia do wystąpienia innych chorób z autoagresji, np. choroby Gravesa-Basedowa czy reumatoidalnego zapalenia stawów.
Ponadto, predyspozycje do chorób autoimmunologicznych dziedziczone są wraz z zestawem genów, co może oznaczać, że dzieci pacjenta także będą cierpiały na tę chorobę oraz że rodzeństwo pacjenta powinno zachować szczególną czujność ze względu na możliwość ujawnienia się tego typu chorób.
U pacjentów z cukrzycą typu 1 wydzielanie insuliny przez własne komórki beta szybko ulega wyczerpaniu i konieczne jest leczenie insuliną - pełna suplementacja egzogenną insuliną.
Pacjenci z cukrzycą typu 2 mają natomiast przez długi czas zachowaną sprawność wewnątrzwydzielniczą trzustki. Problem u tych pacjentów polega natomiast na tym, że tkanki obwodowe wykazują dużą oporność na działanie tego hormonu. Ma to związek z np. dużą ilością tkanki tłuszczowej. U tych pacjentów próbuje się zwiększyć siłę działania insuliny (przez odpowiednią dietę w cukrzycy) i stosować leki pobudzające trzustkę do wydzielania insuliny (np. pochodne sulfonylomocznika), a dopiero ostatecznie włącza się leczenie insuliną.
Zwykło się przyjmować, że cukrzyca typu 2 dotyczy otyłych osób starszych, a typu 1 szczupłych osób młodych. Nie jest to do końca prawda, gdyż cukrzyca typu 1 może się ujawnić u osób w wieku dojrzałym (tzw. cukrzyca LADA), a cukrzyca typu 2 - rozwijać już u młodych osób (zwłaszcza obciążonych genetycznie - cukrzyca typu MODY).
Test z glukagonem w zestawieniu z oznaczeniem przeciwciał przeciwwyspowych oraz stężenia peptydu C dostarczają informacji koniecznych do zróżnicowaniu obydwu jednostek chorobowych.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.