TIBC - wskazania, przebieg badania, charakterystyka, normy
TIBC to inaczej całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza. Inna jego nazwa to całkowite wysycenie żelazem. TIBC jest bezpośrednio z transferyną, czyli białkiem nośnikowym żelaza w ustroju (w warunkach prawidłowych tylko w 1/3 jest ona wysycona żelazem). Badanie TIBC jest badaniem krwi pozwalającym wysuwać wnioski o gospodarce żelazem w organizmie.
1. TIBC - wskazania
Całkowita zdolność wiązania żelaza wykonywana jest w celu określenia zdolności transportu żelaza we krwi. Wykonywana jest, gdy podejrzewany jest zarówno nadmiar, jak i niedobór żelaza we krwi. Badanie TIBC pomocne jest także do ustalenia, czy wątroba funkcjonuje prawidłowo oraz do oceny stanu odżywienia pacjenta. Lekarz może zlecić wykonanie badania, gdy występuje rodzinna hemochromatoza. Bardzo często TIBC zleca się, gdy u pacjenta występuje niedokrwistość.
2. TIBC - przebieg badania
W badaniu TIBC krew zazwyczaj jest pobierana z żyły łokciowej lub z zewnętrznej strony dłoni. Przed badaniem TIBC trzeba powstrzymać się od jedzenia i picia na około 8 godzin. Należy poinformować lekarza o wszystkich stosowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpłynąć na wynik. Są to, m.in. leki zawierające w swoim składzie fluorki i tabletki antykoncepcyjne.
3. TIBC - charakterystyka
Transferyna to białko wytwarzane głównie w wątrobie. Odpowiedzialna jest za regulację wchłaniania żelaza do krwi, wiązanie atomów żelaza i transport ich w osoczu krwi. W badaniu TIBC oznaczeniu podlega zarówno całkowita zdolność wiązania żelaza przez transferynę oraz stężenie i wysycenie transferyny. Oba badania dostarczają prawie taką samą informację, dlatego w większości laboratoriów analitycznych wykonuje się tylko jedno z nich. Czasami wyznaczana jest utajona zdolność wiązania żelaza, która oznacza ilość wolnych miejsc w transferynie, mogącej związać żelazo. Wynik ten dodany do oznaczonego stężenia żelaza w tej próbce oznacza całkowitą zdolność surowicy do wiązania żelaza.
W badaniu TIBC wysycenie transferyny żelazem wylicza się z odpowiedniego wzoru, gdzie Tf jest to oznaczone stężenie transferyny, „Żelazo” to poziom oznaczonego żelaza we krwi:
TfS (%) = Żelazo/Tf x 100
Ze względu na to, że transferyna jest jedynym białkiem, które transportuje żelazo, wyniki badań TIBC wysycenia transferyną i całkowitej zdolności wiązania żelaza są ze sobą powiązane. Przedstawia to odpowiedni wzór:
TfS (%) = Żelazo/CZWZ x 100
4. TIBC - normy
Prawidłowa wartość TIBC to granice 44,8–73,4 mmol/l. Wartości referencyjne zależne są od wielu czynników, m.in.: wieku, płci, badanej populacji czy metody oznaczenia. Wartość podwyższona TIBC występuje w rzeczywistym niedoborze żelaza w czasie ciąży, w trakcie leczenia estrogenami (żeńskimi hormonami płciowymi).
Zmniejszone wartości TIBC, a wysokie Tf są związane z:
- ostrymi lub przewlekłymi zakażeniami;
- marskością wątroby i innymi chorobami tego organu;
- chorobami nowotworowymi;
- hemochromatozą;
- częstymi transfuzjami krwi;
- różnymi rodzajami niedokrwistości;
- niedożywieniem organizmu;
- zespołem nerczycowym (uszkodzenie nerek przebiegające ze znaczną utratą białka z moczem);
- policytemią.
Na obniżenie TIBC wpływa także przeładowanie organizmu żelazem, a więc nadmierna podaż żelaza, mocznica oraz niedokrwistość w przebiegu chorób przewlekłych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.