Torbiel prosta – przyczyny, objawy i leczenie
Torbiel prosta to patologiczna, jednokomorowa zmiana wypełniona płynem lub galaretowatą treścią. Może mieć również więcej komór. Wówczas mówi się o torbieli złożonej. Zmiany tego typu różnią się miedzy sobą nie tylko budową, ale i rozmiarem, lokalizacją i dokuczliwością. Jakie są przyczyny powstawania cyst? Na czym polega leczenie? Czy torbiel jest niebezpieczna?
1. Co to jest torbiel prosta?
Torbiel prosta to jednokomorowa, patologiczna przestrzeń wypełniona płynem lub treścią galaretowatą. Torbiel złożona posiada przegrody dzielące jej wnętrze. Zawartość torbieli może zawierać może komórki stanu zapalnego czy erytrocyty, o wiele rzadziej komórki nowotworowe. Torbiele (inaczej cysty, łac. cystis), różnią się między sobą rozmiarem, zawartością oraz rodzajem. Wyróżnia się:
- torbiele prawdziwe, otoczone są komórkami nabłonkowymi,
- torbiele rzekome, które powstają wskutek nagromadzenia treści płynnej w obrębie innej tkanki, nie posiadają torebki nabłonkowej,
- torbiele krwotoczne, które są pozostałością po pęcherzyku Graffa.
2. Gdzie najczęściej występują torbiele?
Torbiel prosta może pojawić się zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz organizmu. Pojawić się mogą:
- torbiele na nerkach,
- torbiele tarczycy,
- torbiele w piersiach,
- torbiel na wątrobie,
- torbiel na trzustce,
- torbiele jajników
- torbiele wątroby
- torbiele tułowia (np. torbiel włosowa)
- torbiele szczęki i jamy ustnej (np. cysta zastoinowa, torbiel szczęki),
- torbiele twarzy, głowy i szyi (np. cysta korzeniowa, środkowa i boczna szyi),
- torbiele opony pajęczej (tzw. cysty pajęczynówki),
- torbiele ścięgien i torebek stawowych (np. torbiel galaretowata i torbiel Bakera).
Choć jak widać torbiele mogą pojawić się w niemal każdym miejscu organizmu, najczęściej diagnozowane są torbiele w jajnikach, piersiach i nerkach. Cysty mogą występować pojedynczo, ale i w grupie. Torbiele proste najczęściej są pojedyncze (choć może być ich kilka). Zdarza się, że torbiele są przyczyną chorób (np. PCOS, zespół policystycznych jajników) lub rzadziej chorób nowotworowych.
3. Przyczyny powstawania torbieli
Torbiele często dzieli się także na torbiele wrodzone oraz nabyte. Torbiele wrodzone najczęściej są wywołane wadą rozwojową płodu lub uwarunkowaniem genetycznym. Torbiele nabyte najczęściej są konsekwencją stanu zapalnego.
Częstą przyczyną powstawania torbieli są również urazy mechaniczne (także przeciążenia) lub infekcje, a także niedrożność przewodów wyprowadzających gruczołów danego narządu i zaburzenia w krążeniu krwi (wylewy krwawe lub niedokrwienne). Proces powstawania torbieli jest najczęściej długotrwały. Na jego zainicjowanie mogą mieć wpływ predyspozycje genetyczne czy uwarunkowania anatomiczne.
4. Objawy torbieli
Cysty zwykle nie dają żadnych objawów, nie zagrażają pobliskim tkankom. Sytuacja się zmienia, gdy powiększają się i wpływają na pracę narządu, w którym są zlokalizowane.
Najczęstsze objawy torbieli to:
- ból pojawiający się wskutek ucisku na tkanki narządu,
- obrzęk,
- objawy skórne (dotyczy cyst na skórze),
- gorączka (wskazuje na stan zapalny).
W przypadku torbieli na jajnikach kobiety często obserwują zaburzenia cyklu miesiączkowego i mają problemy z zajściem w ciążę.
5. Diagnostyka i leczenie torbieli
Torbiele proste i złożone zewnętrzne, występujące na skórze, można zobaczyć gołym okiem czy wyczuć palcami. Cysty wewnętrzne, które są małe i nie wywołują objawów, wykrywają je – często przypadkowo - diagnostyczne badania obrazowe, takie jak:
- USG (także przezpochwowe, USG piersi i innych narządów),
- RTG,
- rezonans magnetyczny,
- tomografia komputerowa,
- mammografia,
- biopsja piersi i innych narządów,
- badanie Dopplerowskie.
Gdy zmiany są tak duże, że uciskają narządy i wpływają na ich funkcjonowanie, stają się powodem wizyty u specjalisty: laryngologa, chirurga, dermatologa czy stomatologa. A leczenie? Torbiele to zmiany patologiczne, które zwykle są łagodne, stąd wymagają jedynie kontroli i obserwacji. Ich usunięcie nie jest obowiązkowe. To konieczne, gdy zmiany są bardzo duże bądź szkodliwe dla organizmu, wywołują ból lub dyskomfort. Wówczas może być wskazany zabieg chirurgiczny.
Aby pozbyć się torbieli, wykorzystuje się także leki na wchłonięcie torbieli lub przeprowadza się odbarczenie zmiany (usunięcie płynu). Torbiele na jajnikach bardzo często usuwa się laparoskopowo. Po usunięciu cysty pobrane tkanki oddawane są do badania histopatologicznego. Decyzję o konieczności i sposobie leczenia torbieli podejmuje specjalista.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.