Trzustka a nadmierne gazy – czy to ma związek?
Trzustka a nadmierne gazy – czy to się jakoś wiąże? Okazuje się, że tak. Z jednej strony nadmierne gazy mogą być objawem choroby narządu. Zwykle jest nią zapalenie trzustki. Z drugiej strony gromadzenie się zbyt dużych ilości gazów w jelitach może doprowadzić do schorzeń organu. Co warto wiedzieć?
1. Trzustka a nadmierne gazy – jaki to ma związek?
Trzustka a nadmierne gazy – czy ma to ze sobą związek? Okazuje się, że tak. Wzdęcia mogą wynikać z dysfunkcji trzustki. Nadmierne wydalanie gazów przy chorej trzustce pojawiają się często, jednak nie jest to najbardziej charakterystyczny objaw związany z nieprawidłową pracą organu.
Z drugiej strony wytwarzanie i gromadzenie się zbyt dużych ilości gazów w jelitach może prowadzić do poważnych schorzeń trzustki. Trzustka to niewielki, ale bardzo ważny narząd, który jest położony po lewej stronie (od linii kręgosłupa), w górnej tylnej części jamy brzusznej. Za co odpowiada? Trzustka ma dwa zadania. Po pierwsze produkuje enzymy biorące udział w rozkładzie białek, tłuszczów oraz węglowodanów.
Po drugie odpowiada za regulację poziomu cukru we krwi. Zlokalizowane w jej obrębie komórki wyspowe wytwarzają hormony: insulinę i glukagon, które odpowiadają za stężenie glukozy.
2. Co to są nadmierne gazy?
Nadmierne gazy to pojęcie, pod którym rozumie się obecność gazów w ilości przekraczającej normalne zdolności magazynowania i wydalania, to jest około 200 mililitrów. Gdy w jelitach wytwarzane są duże ilości gazów, pojawiają się wzdęcia i dyskomfort, który wywołuje napęczniały i napięty brzuch, a także odbijanie oraz wydalanie gazów przez odbyt. Zwykle pojawia się także silna chęć wypróżnienia.
Co jest tego przyczyną? Nadmierne gazy to skutek zalegania w dolnych partiach układu pokarmowego większych, niestrawionych, niewchłoniętych fragmentów pożywienia, które są objęte procesem fermentacyjnym.
Za gromadzenie się dużej ilości gazów w jelitach może odpowiadać zaburzona flora bakteryjna jelit, zespół złego wchłaniania, nadmierna fermentacji przez bakterie jelitowe, co ma związek z nietolerancją pokarmową, spowolniona motoryka jelit, nieprawidłowa technika jedzenia (szybkie jedzenie, połykanie dużych kęsów, niedokładne gryzienie i przeżuwanie, połykanie powietrza), ale i zaburzenia psychosomatyczne oraz nieprawidłowe trawienie będące skutkiem chorób różnych organów, nie tylko trzustki.
3. Choroby trzustki a nadmierne gazy
Wytwarzanie i gromadzenie nadmiernych ilości gazów w jelitach to jeden z objawów chorób trzustki o charakterze zapalnym i nowotworowym. Patologie upośledzają jej czynności, co prowadzi do zaburzeń funkcjonowania organizmu.
Jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób powodujących nadmierne gazy i wzdęcia jest zapalenie trzustki. Rozwojowi schorzenia sprzyja:
- hipertriglicerydemia, czyli zwiększone stężenie trójglicerydów we krwi,
- nadużywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- kamica żółciowa,
- predyspozycja genetyczna,
- otyłość,
- przyjmowanie niektórych leków (zwłaszcza antybiotyków),
- leki obniżające cholesterol (cholestyramina),
- cukrzyca, która może być skutkiem przewlekłego zapalenia trzustki i związane z nią czynniki metaboliczne,
- niewłaściwa dieta.
Nadmierne gazy i inne objawy zapalenia trzustki
Jakie są objawy chorej trzustki? To nie tylko nadmierne gazy i wzdęcia, ale i silny, kłujący ból zlokalizowany w lewym podżebrzu (zdarza się, że promieniuje do kręgosłupa, a nasila się zwykle 15-30 minut po jedzeniu), nudności i wymioty, a także zaparcia oraz biegunki (biegunka tłuszczowa).
Można zaobserwować także spadek masy ciała, osłabienie oraz niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E i K. Niekiedy występuje żółtaczka.
Dlaczego tak się dzieje? Istotą zapalenia trzustki jest przedwczesna aktywacja produkowanych przez nią enzymów. To sprawia, że organ zaczyna trawić własne komórki. Ponadto patologia zaburza trawienie i wchłanianie tłuszczów, białek i węglowodanów.
To dlatego do jelita grubego trafiają zbyt duże fragmenty pokarmu, które zalegają w nim i zaczynają fermentować, a i uwalniają się nadmierne gazy (tzw. „gazy jelitowe śmierdzące”).
Ponieważ stan zapalny trzustki przez wiele lat może nawracać bezobjawowo, postać ostra może przejść w przewlekłą. Choroba prowadzi do stopniowego upośledzenia funkcji narządu. Może także do niewydolności innych narządów.
Diagnostyka i leczenie zapalenia trzustki
Objawy chorej trzustki zazwyczaj nie są jednoznaczne. Podstawowym badaniem przeprowadzanym w celu potwierdzenie lub wykluczenie zapalenia trzustki jest badanie krwi (określa się poziomu leukocytów oraz enzymów amylazy i lipazy we krwi oraz moczu), badanie USG trzustki oraz badanie radiologiczne jamy brzusznej.
A leczenie? Jeśli zdiagnozowane zostanie zapalenie trzustki, wdraża się leki przeciwbólowe, opioidy, a także koanalgetyki. Czasem konieczna jest terapia wykorzystująca enzymy trzustkowe czy usunięcie torbieli i kamieni z przewodu trzustkowego.
Gdy pojawia się problem z trzustką, zawsze konieczne jest rzucenie palenia i zaprzestanie spożywania alkoholu, a także przestrzeganie zasad odpowiedniej dla schorzenia diety.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.