Uszkadza komórki, obciąża narządy. Jak rozpoznać przewlekły stan zapalny?

Przewlekły stan zapalny to długotrwała reakcja układu odpornościowego (niskiego stopnia), która utrzymuje się w organizmie nawet wtedy, gdy nie ma realnego zagrożenia, jak infekcja czy uraz. W przeciwieństwie do ostrego zapalenia, które wspiera proces gojenia i broni przed chorobą, przewlekły stan zapalny może trwać miesiącami i powoli niszczyć organizm od środka.

Stopniowo uszkadza komórki i tkanki, obciąża narządy i przyczynia się do rozwoju wielu chorób, w tym miażdżycy, insulinooporności, chorób autoimmunologicznych i neurodegeneracyjnych. Choć na początku może przebiegać bezobjawowo, z czasem daje o sobie znać poprzez zmęczenie, pogorszenie nastroju, bóle mięśni i inne niespecyficzne dolegliwości.

Przewlekły stan zapalny rozwija się powoli i często nie daje jednoznacznych objawów. Z tego powodu łatwo go zignorować lub pomylić z przemęczeniem, stresem lub brakiem snu. Jednym z częstszych sygnałów jest stałe uczucie zmęczenia, nawet po dobrze przespanej nocy. Towarzyszyć mu mogą bóle mięśni i stawów bez wyraźnej przyczyny, a także problemy z koncentracją i obniżony nastrój.

Inne symptomy to:

• częste infekcje,
• trudności z utrzymaniem prawidłowej masy ciała,
• problemy trawienne (wzdęcia, zaparcia, uczucie ciężkości),
• pogorszenie stanu skóry, np. suchość, trądzik lub przebarwienia.

Choć żaden z tych objawów nie musi oznaczać poważnego problemu, ich przewlekłe występowanie może sygnalizować, że w organizmie toczy się cichy proces zapalny.

Badania krwi mogą dostarczyć cenne informacje na temat obecności przewlekłego stanu zapalnego, nawet jeśli objawy są niewyraźne. Najczęściej oceniane są wskaźniki ogólnego stanu zapalnego, takie jak CRP (białko C-reaktywne) i OB (odczyn Biernackiego). Podwyższone wartości mogą świadczyć o tym, że organizm toczy walkę z długotrwałym procesem zapalnym.

Ważnym sygnałem może być także wysoki poziom ferrytyny, który może wskazywać na stan zapalny. U niektórych osób wykonuje się dodatkowo badania markerów takich jak interleukiny (np. IL-6) czy TNF-α, które jeszcze dokładniej pokazują aktywność zapalną organizmu.

Choć pojedyncze odchylenia nie muszą oznaczać poważnego problemu, ich suma i przewlekłość mogą być sygnałem, że organizm wymaga wsparcia, zarówno diagnostycznego, jak i regeneracyjnego stylu życia.

Przewlekły stan zapalny rzadko ma jedną przyczynę, a najczęściej jest wynikiem działania wielu czynników jednocześnie. Do najczęstszych należą:

• niezdrowa dieta, bogata w wysokoprzetworzoną żywność, cukier i tłuszcze trans, przy jednoczesnym niedoborze warzyw, błonnika i przeciwutleniaczy. Taki sposób odżywiania może prowadzić do zaburzeń mikrobioty jelitowej, co z kolei nasila stany zapalne w całym organizmie,
• przewlekły stres, który podnosi poziom kortyzolu i zaburza działanie układu odpornościowego, co z czasem może prowadzić do jego rozregulowania,
• niedobór snu,
• brak aktywności fizycznej,
• ekspozycja na toksyny obecne w powietrzu, kosmetykach oraz plastiku.

Długotrwały stan zapalny mogą podtrzymywać również nieleczone infekcje i choroby przewlekłe, jak na przykład przeziębienie oraz nadciśnienie.

Nawet pozornie drobne codzienne zaniedbania, jak nieregularne słabej jakości posiłki, podjadanie czy siedzący tryb życia mogą w dłuższej perspektywie zwiększać ryzyko stanu zapalnego. Dlatego warto zwracać uwagę na cały styl życia, nie tylko na pojedyncze elementy.

Nie potrzeba od razu sięgać po leki, by uspokoić przewlekły stan zapalny. W wielu przypadkach kluczowe okazują się proste, ale konsekwentne zmiany w stylu życia. Jedną z tych zmian jest dieta oparta na warzywach, owocach jagodowych, tłustych rybach, oliwie z oliwek, orzechach i przyprawach (kurkuma, imbir, cynamon).

Należy w niej unikać cukru, żywności przetworzonej i tłuszczów trans. Codzienna umiarkowana aktywność fizyczna, dobry sen oraz techniki redukcji stresu, takie jak medytacja lub joga, pomagają organizmowi wrócić do stanu wewnętrznej równowagi i regeneracji. Warto też ograniczyć kontakt z toksynami.

Jak widać, czasem naprawdę proste zmiany mogą realnie zmniejszyć stan zapalny i poprawić samopoczucie.

Stan zapalny to naturalna reakcja obronna organizmu, którego nie da się całkowicie wyeliminować i nawet nie powinno się tego robić. Problem pojawia się, gdy ten stan staje się przewlekły i działa bez wyraźnej przyczyny. Na szczęście przewlekły stan zapalny można skutecznie wyciszyć poprzez zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, dobry sen i redukcję stresu. Celem jest przywrócenie równowagi, a nie całkowite "wyłączenie" tej reakcji.

Choć rozwija się powoli i daje niespecyficzne objawy, przewlekły stan zapalny potrafi zaburzyć trawienie, osłabić odporność, odebrać energię i pogorszyć samopoczucie. Nie da się go całkowicie wyeliminować, ale da się go wyciszyć. Kluczowe są proste wybory, takie jak przeciwzapalna dieta, sen, ruch i mniej stresu. Takie zmiany pomagają czuć się lepiej i zmniejszają ryzyko chorób.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl