Utrata masy ciała, kłopoty z pamięcią i przygnębienie? To tylko niektóre objawy niedoboru kwasu foliowego

Witamina B9, powszechnie znana jako kwas foliowy, jest przede wszystkim niezbędna dla prawidłowego rozwoju dziecka i przyszłej mamy.

NIe możemy jednak zapominać, że kwas foliowy jest ważny dla funkcjonowania organizmu dorosłych; jest odpowiedzialny za regulowanie podziałów komórkowych, przekazywanie cech dziedzicznych poprzedniej komórki do następnej i za zachowanie kodu genetycznego komórek. Kwas foliowy jest także potrzebny do wzrostu oraz produkowania neuroprzekaźników nerwowych (takich jak chociażby serotonina, zwana potocznie hormonem szczęścia), mających wpływ na nastrój, apetyt i sen.

Dostarczanie odpowiedniej ilości kwasu foliowego w ciąży ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu uszkodzeniom cewki nerwowej u niemowląt. Do tych uszkodzeń dochodzi w pierwszych tygodniach od zapłodnienia, w wielu przypadkach zanim kobieta zorientuje się, że spodziewa się dziecka.

Spożywanie witaminy B9 z pożywieniem lub w suplementach znacząco obniża ryzyko powstawania tego typu uszkodzeń, szczególnie w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Według niektórych badań, suplementacja kwasu foliowego ma wpływ na rozwój i wagę noworodków.

Obniżony poziom kwasu foliowego to dość powszechny problem, jest wręcz jednym z częściej występujących niedoborów w społeczeństwie. Szczególnie narażone są na ten problem osoby w podeszłym wieku, chorujące na depresję i schizofrenię. Do niedoboru przyczyniają się także nałogi, jak palenie papierosów i spożywanie alkoholu, czy nadmierna ilość stresu, zażywanie dużej ilości lekarstw, które pogarszają wchłanianie, przy jednoczesnym zwiększaniu zapotrzebowania na tę witaminę. Eksperci ustalili również, że picie sporej ilości kofeiny przyspiesza utraty kwasu foliowego.

Powodem, dla którego dochodzi do ubytków tego związku w organizmie, często bywa stosowanie tabletek antykoncepcyjnych, leków przeciwdrgawkowych oraz aspiryny. Tak zwana hipowitaminoza nie rozwija się z dnia na dzień, lecz pojawia się zazwyczaj po upływie kilku miesięcy spożywania nieodpowiedniej ilości kwasu.

Brak odpowiedniej ilości witaminy B9 skutkuje wieloma negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Powoduje spowolnienie procesu wzrostu oraz odbudowy komórek w całym organizmie. W pierwszej kolejności spada tempo odbudowy tych komórek, które regenerują się w najszybszym czasie - np. czerwonych ciałek krwi, szyjki macicy, układu trawiennego, skóry oraz pochwy. Badania naukowe prowadzone w tym obszarze wykazały również zależność między niskim spożyciem witaminy B9 a wzrostem poziomu homocysteiny, a to stwarza ryzyko chorób serca.

Uszkodzenia komórek spowodowane niedoborem omawianej witaminy mogą przypominać te, które pojawiają się w początkowej fazie nowotworu. Analiza prac badawczych wykazała, że u kobiet z niską podażą kwasu foliowego częściej występował rak macicy. Jednocześnie w grupie pań, które dbały o poziom kwasu foliowego, zauważono mniej zmian przednowotworowych. Kwas foliowy ma bowiem właściwości zapobiegające degeneracji zdrowych komórek, a dodatkowo jest w stanie przywrócić wcześniejszą formę komórkom, które zostały już narażone na zmiany nowotworowe.

Niedobór kwasu foliowego nie jest obojętny dla organizmu; zazwyczaj wiąże się z występowaniem szeregu niepokojących objawów. Jakie sygnały powinny wzbudzić naszą czujność i mogą świadczyć o niedoborze? 

Wśród najbardziej charakterystycznych objawów deficytu wymienia się poniższe. 

Objawy ogólne 

Objawy ogólne takie jak zmęczenie, osłabienie, apatia, utrata masy ciała, brak apetytu, a także zaburzenia związane z trawieniem (zaparcia, biegunki), owrzodzenie języka, afty w jamie ustnej, bóle i zawroty głowy, słabość mięśni.

Objawy związane z wyglądem

W tej grupie objawów wymienia się suchość skóry, zajady (pękanie kącików ust), przedwczesne siwienie włosów.

Niedokrwistość

Niedobór kwasu foliowego w bardzo wielu przypadkach jest związany z niedokrwistością (anemią). Jest to związane z udziałem tego związku w procesie wytwarzania czerwonych krwinek (erytrocytów). Jeśli w organizmie brakuje witaminy B9 to zaburzony zostaje proces wzrostu erytroblastów. W efekcie tych nieprawidłowości komórki nie mają szansy dojrzeć w prawidłowy sposób, jest ich mniej i są gorszej jakości.

Objawy neurologiczne

Wśród neurologicznych objawów niedoboru wymienia się rozdrażnienie i znużenie, problemy z koncentracją, kłopoty z pamięcią (szczególnie pamięcią krótkotrwałą), zaburzenia funkcji poznawczych. Niedobór wpływa też na samopoczucie i nastrój - może powodować huśtawki nastroju, nadmierną nerwowość, uczucie przygnębienia, a nawet w niektórych przypadkach pojawiają się stany depresyjne.

Źródła

1. Dagmara Dąbek
2. „Encyklopedia witamin i składników mineralnych”, Elizabeth Somer