Trwa ładowanie...

W chorobach neurologicznych istotne jest żywienie

Avatar placeholder
23.07.2017 22:09
W chorobach neurologicznych istotne jest żywienie
W chorobach neurologicznych istotne jest żywienie

Niedożywienie stanowi ogromny problem pacjentów cierpiących na przewlekłe choroby neurologiczne – diagnozuje się je nawet u 62% osób po przebytym udarze mózgu1. Ryzyko rozwoju niedożywienia dotyczy nawet 80% osób cierpiących na chorobę Parkinsona i 62% pacjentów z chorobą Alzheimera2,3,4,5. Tymczasem eksperci podkreślają, że brak odpowiedniego odżywienia organizmu prowadzi do wyniszczenia organizmu i może opóźnić proces rekonwalescencji, być przyczyną dodatkowych powikłań, a w niektórych sytuacjach nawet przyspieszyć postęp choroby6.

Według danych Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu POLSPEN, u około 30% osób przyjmowanych do szpitala stwierdza się ryzyko związane z niedożywieniem, będące wskazaniem do podjęcia interwencji żywieniowej7. Prawdopodobieństwo wystąpienia niedożywienia wzrasta też u pacjentów neurologicznych.

- Wśród pacjentów ze schorzeniami układu nerwowego na niedożywienie najbardziej narażone są osoby po udarze mózgu, z chorobą Parkinsona, zespołami otępiennymi oraz stwardnieniem zanikowym bocznym. Szacuje się, że mniej więcej co piąty chory zaraz po przebytym udarze mózgu, już w chwili przyjęcia do szpitala ma cechy niedożywienia, a podczas pobytu w szpitalu niedożywienie może się rozwinąć lub nasilić.

- W grupie chorych na chorobę Parkinsona niedożywionych może być, jak sugerują niektóre źródła, nawet 8 na 10 osób8,9. Duża częstość występowania niedożywienia u tych chorych wynika z faktu, że dotyka ono osób w wieku podeszłym, chorujących na inne choroby przewlekłe, np. choroby serca, płuc, nerek – wyjaśnia dr hab. n. med. Iwona Sarzyńska-Długosz, neurolog, specjalista rehabilitacji medycznej z Instytutu Psychiatrii i Neurologii.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Niedobory określonych składników pokarmowych u chorych na przewlekłe choroby neurologiczne mogą się pojawić, m.in. na skutek:

  • Przebiegu choroby i związanych z nią zmian w metabolizmie – np. zwiększonego zapotrzebowania kalorycznego i białkowego.
  • Trudności w przyjmowaniu zwykłych pokarmów wynikające z problemów z gryzieniem, połykaniem – a także z zaburzeń smaku i węchu.
  • Upośledzenia sprawności fizycznej – niedowłady, porażenia, drżenia rąk, które utrudniają bądź uniemożliwiają pacjentowi samodzielne jedzenie.
  • Utraty apetytu spowodowanej złym stanem psychicznym, np. depresją.

Problemy z odżywianiem wiążą się z bardzo poważnymi konsekwencjami – wpływają nie tylko na samopoczucie pacjentów, ale również mogą zmniejszać efektywność leczenia i utrudnić proces rehabilitacji10,11.

- U wszystkich osób długotrwałe niedożywienie prowadzi do istotnych zmian w budowie i składzie ciała oraz częściej dochodzi do upośledzenia funkcji kluczowych narządów organizmu.

- Wskutek niedożywienia dochodzi do zaburzeń odporności, czego następstwem jest większa liczba zakażeń stanowiących potencjalne zagrożenie dla życia pacjentów. Ponadto u osób chorych borykających się z niedożywieniem częściej pojawia się problem odleżyn - niedożywienie wpływa na proces gojenia ran, w tym ran odleżynowych, często wydłużając czas hospitalizacji12. Niedostateczna ilość składników odżywczych przyczynia się do utraty masy mięśniowej, co może przekładać się na problemy z poruszaniem i rehabilitacją10. W tej grupie chorych obserwuje się również zwiększenie zależności od osób trzecich, co wpływa na gorszą jakość życia – tłumaczy dr hab. n. med. Iwona Sarzyńska-Długosz.

1. Żywienie po udarze

W Polsce odnotowuje się ponad 60 tysięcy udarów rocznie, a ich przebieg oraz rokowania są bardzo zróżnicowane13. Szczególnym problemem u pacjentów po udarze jest dysfagia, czyli trudności z połykaniem, której doświadcza nawet co drugi chory14. Zaburzenia połykania zwiększają nie tylko ryzyko niedożywienia oraz odwodnienia, ale mogą również być przyczyną rozwoju zachłystowego zapalenia płuc stanowiącego zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.

- U osób z dysfagią zazwyczaj konieczna jest modyfikacja diety, polegająca na zmianie konsystencji i tekstury podawanych pokarmów. Dostępne są na rynku specjalistyczne preparaty służące do zagęszczania płynów i potraw zmiksowanych, umożliwiające uzyskanie pożądanej konsystencji pokarmów, tak aby zminimalizować ryzyko zachłyśnięcia15.

- Jeżeli chory nie przyjmuje pokarmów w ilości pokrywającej jego zapotrzebowanie na białko i kalorie, można wzbogacać jego posiłki poprzez dodawanie do nich produktów wysokokalorycznych, bądź skorzystać z dostępnych w aptekach specjalistycznych preparatów odżywczych, kompletnych pod względem odżywczym. Zastosowanie interwencji żywieniowej może przyspieszyć proces zdrowienia chorych, odzyskiwanie sprawności i samodzielności, może także wpłynąć na poprawę funkcji poznawczych oraz zmniejszenie częstości powikłań związanych z przebiegiem choroby układu nerwowego – wyjaśnia dr hab. n. med. Iwona Sarzyńska-Długosz.

Nawet u co trzeciego pacjenta15, w ciągu dwóch tygodni po przebytym udarze, stwierdza się pogorszenie stanu odżywiania, czego często widocznym objawem jest utrata masy ciała. Na skutek ogólnie pojętego stresu związanego z chorobą, w tym tego metabolicznego, wzrasta zapotrzebowanie białkowo-kaloryczne, w przypadku białka nawet dwukrotnie6. Warto podkreślić, że jego niedobór może wpływać niekorzystnie na proces zdrowienia w przebiegu uszkodzenia mózgu16, dlatego tak istotne jest pokrycie zapotrzebowania na ten składnik. Może to pomóc pacjentowi odzyskać siły w chorobie i pozytywnie wpłynąć na proces rehabilitacji.

2. Choroba Parkinsona – dlaczego odżywianie jest tak ważne?

Niedożywienie diagnozuje się u ponad połowy osób cierpiących na chorobę Parkinsona. Jednym z powodów tego stanu rzeczy jest niekontrolowane drżenie mięśni, czyli jeden z najbardziej charakterystycznych objawów tej choroby, które powoduje zwiększone zapotrzebowanie na energię u pacjentów8,9.

Kolejnym wyzwaniem w odpowiednim odżywianiu pacjentów jest stosowane leczenie, które wiąże się z koniecznością ograniczenia lub odpowiedniego rozłożenia w czasie spożywania posiłków bogatobiałkowych. Wraz z rozwojem choroby mogą się pojawić również problemy z odpowiednim przeżuwaniem oraz połykaniem przygotowanego pokarmu, co wiąże się z koniecznością modyfikowania konsystencji posiłków i podawaniem ich w formie półpłynnej lub w postaci papki15,17. W takiej sytuacji warto również stosować wsparcie żywieniowe, np. zagęszczacze oparte na składnikach ułatwiających bezpieczne połykanie, co zwiększa kontrolę nad przyjmowaniem posiłków.

3. Choroba Alzheimera – rola składników odżywczych w tworzeniu połączeń synaptycznych

Stwierdza się, że choroba Alzheimera może dotyczyć nawet 250 tys. Polaków, jednak ze względu na postępujący proces starzenia się społeczeństwa statystyki te mogą wzrosnąć nawet do miliona osób chorych w 2050 roku. Choroba ta staje się coraz bardziej powszechna i posiadamy coraz więcej informacji o roli poszczególnych składników odżywczych w mechanizmie jej powstawania.

Badania wskazują, że pewne składniki odżywcze, odpowiednio zbilansowane i w dobranych proporcjach w stosowanej diecie mogą wspierać proces powstawania nowych połączeń synaptycznych u pacjentów we wczesnej fazie choroby Alzheimera18. W sytuacji, gdy tradycyjna dieta nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na te składniki lub gdy pacjent ma problemy z przyjmowaniem posiłków w odpowiedniej ilości, zaleca się stosowanie specjalistycznego wsparcia żywieniowego w formie preparatów do żywienia medycznego.

4. Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą neurologiczną

Eksperci zgodnie podkreślają, że leczenie żywieniowe powinno być integralną częścią terapii. Polega ono na przeprowadzeniu u każdego pacjenta oceny stanu odżywienia i zapotrzebowania na wszystkie niezbędne substancje odżywcze, a w razie potrzeby wprowadzenia do diety specjalistycznych preparatów odżywczych takich jak Nutridrink, Cubitan, Souvenaid, Nutridrink Juice Style, które dostarczają w niewielkiej objętości skoncentrowaną ilość kalorii i niezbędnych składników odżywczych. Żywienie medyczne jest metodą wspomagania leczenia, stosowaną w wielu chorobach i w razie potrzeby może całkowicie zastąpić tradycyjną dietę lub stanowić jej ważne uzupełnienie.

Artykuł powstał przy współpracy z Nutricia Medyczna

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze