Wpływ astmy na życie

Życie z astmą oznacza codzienne wyzwania. Astma często wiąże się z koniecznością eliminacji czynników wyzwalających napad i stałego noszenia przy sobie leków. W dodatku lęk przed napadem może ograniczać codzienną aktywność. Jednak właściwie przestrzegane leczenie pozwala na prowadzenie aktywnego, zdrowego życia zarówno przez dorosłych, jak i dzieci. Kontrolowanie objawów astmy wymaga stałego oraz doraźnego przyjmowania leków, a także wprowadzenia w życie odpowiednich zmian, zmniejszających ryzyko wystąpienia napadu choroby i zaostrzenia.

1. Plan leczenia astmy

Właściwie zaplanowane leczenie jest podstawą sukcesu w opanowaniu astmy. Pozytywne nastawienie do leczenia wiąże się z lepszą kontrolą choroby, dlatego tak ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem. Astma jest w pewnym sensie chorobą, którą „trzeba zarządzać”. Plan leczenia astmy powinien uwzględniać:

• zmiany w stylu życia i otoczeniu ograniczające kontakt z czynnikami wywołującymi zaostrzenia;
• stosowanie leków: kontrolujących przebieg choroby, stosowanych regularnie i objawowych, stosowanych doraźnie w przypadku zaostrzeń;
• przygotowanie do postępowania w przypadku stanów wyjątkowych, np. poważnych zaostrzeń.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

W leczeniu ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich, odbywanie regularnych wizyt kontrolnych i przeprowadzanie okresowych badań pozwalających śledzić przebieg choroby i określić stopień kontroli astmy.

2. Stres a astma

Chociaż stres nie jest przyczyną astmy, jest z nią bez wątpienia związany. Astma jest dla chorego źródłem stresu, stres natomiast sprawia, że kontrola astmy jest trudniejsza. Nawet zwykły stres związany z życiem codziennym może przyczynić się do pogorszenia objawów chorobowych. Dlatego ważne jest pracowanie nad kontrolą stresu i stosowanie technik relaksacyjnych. Pomocne w ograniczeniu stresu może być także właściwe zarządzanie czasem, bez planowania zbyt wielu spraw jednego dnia, aby uniknąć presji związanej z możliwością niewywiązania się z obowiązków.

Niepokój w astmie może być czynnikiem nie tylko utrudniającym codzienne funkcjonowanie, ale także prowadzącym do nasilenia dolegliwości. Można powiedzieć, że astma i niepokój, podobnie jak stres, tworzą błędne koło. Pojawienie się objawów, takich jak świszczący kaszel czy duszność wywołuje niepokój, a niepokój jeszcze bardziej zaostrza przebieg napadu. Uświadomienie sobie związku między objawami astmy a uczuciem lęku zazwyczaj zmniejsza niepokój. Zastosowane w porę techniki relaksacyjne mogą pomóc w przerwaniu błędnego koła.

3. Wysiłek fizyczny a astma

Wiele osób obawia się, że wysiłek fizyczny może spowodować napad astmy i w związku z tym unika uprawiania sportów. Okazuje się jednak, że regularne ćwiczenia mają pozytywny wpływ na przebieg choroby. Utrzymywanie dobrej kondycji fizycznej polepsza tolerancję choroby, zmniejszając uczucie duszności, dzięki wzmocnieniu mięśni oddechowych. Należy jednak unikać forsownych wysiłków, uprawiania sportu na zimnym powietrzu i wczesnym rankiem, w przypadku uczulenia na pyłki roślin (rano stężenie pyłków jest największe).

4. Astma a papierosy

Chorzy na astmę powinni zdecydowanie wystrzegać się palenia tytoniu oraz przebywania w zadymionym otoczeniu. Dym tytoniowy wpływa drażniąco na drogi oddechowe i może doprowadzić do wystąpienia napadu astmy. Stała ekspozycja na dym papierosowy prowadzi do upośledzenia funkcji oskrzeli poprzez uszkodzenie rzęsek i powoduje zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych. Dla palaczy astma oznacza konieczność zerwania z nałogiem. W tym przypadku warto szczerze i otwarcie porozmawiać z lekarzem, który pomoże w dopasowaniu odpowiedniej strategii rzucenia palenia. Korzyści z rzucenia palenia w astmie to:

• mniejsza częstość zaostrzeń choroby;
• przyjmowanie mniejszych dawek leków;
• mniejsze ryzyko wystąpienia infekcji dróg oddechowych;
• szansa na dłuższe i zdrowsze życie.

5. Edukacja pacjenta w astmie

Większa wiedza pacjenta na temat swojej choroby, jej objawów i czynników zapobiegających przyczynia się do lepszego stopnia kontroli astmy i lepszego stanu zdrowia. Podstawowe informacje, które każdy chory na astmę powinien wiedzieć to:

• sposób poprawnego zażywania leków – leki na astmę dostępne są w wielu postaciach - inhalatorach, dyskach czy tzw. spejserach. Ważne jest, aby dokładnie omówić i przećwiczyć przy lekarzu korzystanie z przepisanego leku. Istotne jest także poznanie działań niepożądanych leków, takich jak grzybica jamy ustnej po wziewnych sterydach i sposobów zminimalizowania ryzyka ich wystąpienia;
• jakie czynniki powodują zaostrzenie choroby i napady astmy – u każdego chorego astma przebiega inaczej i występują inne czynniki wyzwalające. Znajomość tych czynników i ich unikanie pozwala zmniejszyć częstość zaostrzeń choroby i przyczynić się do lepszej kontroli astmy.

6. Sytuacje wyjątkowe w astmie

Każdy pacjent powinien być przygotowany na możliwość wystąpienia poważnego ataku astmy i mieć przygotowany plan działania. Gwałtowne i poważne ataki zdarzają się nawet w przypadku regularnego stosowania leków i dobrej kontroli astmy. Ważne jest, aby w porę wyłapać objawy zbliżającego się napadu lub oznaki, że sytuacja wymyka się spod kontroli. Poza objawami, takimi jak świszczący oddech, duszność i kaszel, przydatne jest kontrolowanie funkcji płuc przy pomocy pikflometru.

W przypadku stwierdzenia napadu należy jak najszybciej podjąć działanie. Uprzednio przygotowany dokładny plan postępowania pozwala na zaoszczędzenie czasu i szybszą pomoc. Osoby z bliskiego otoczenia chorego na astmę również powinny być poinformowane o sposobie postępowania w wyjątkowych stanach, takich jak rozlany skurcz oskrzeli, znaczny brak tchu czy całkowite ustanie oddechu.

Oznaki słabej kontroli astmy często nie są oczywiste. O progresji choroby mogą świadczyć:

• częściej występujące objawy astmy;
• bardziej nasilone napady;
• dolegliwości wybudzające ze snu w nocy;
• znaczne wahania wartości przepływu w badaniu pikflometrem;
• mniejsza skuteczność stosowanego dotychczas leczenia;
• konieczność częstszego niż do tej pory stosowania leków doraźnych;
• absencja w szkole lub w pracy z powodu astmy.

Czasami zmiany umożliwiające prowadzenie normalnego trybu życia nie muszą być duże. W przypadku uczulenia na pyłki roślin nie należy na przykład uprawiać sportów na zewnątrz rano, kiedy stężenie pyłków w powietrzu jest największe, a trzeba unikać palenia papierosów i przebywania w zadymionych pomieszczeniach.

7. Jak radzić sobie z astmą?

Astma nie musi oznaczać rezygnacji z aktywnego uczestniczenia w życiu codziennym. Astmę można leczyć z powodzeniem i zdecydowanie zmniejszać ryzyko napadów oraz odległych następstw choroby. Warto wspomnieć, że wiele znanych osób choruje na astmę, w tym nawet wyczynowych sportowców. Jest to najlepszy dowód na to, że astma, choć wymaga odrobiny dyscypliny i planowania, nie stoi na przeszkodzie w cieszeniu się i korzystaniu z życia.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.