Trwa ładowanie...

Zanieczyszczenie środowiska - substancje wpływające, astma, jak ograniczyć

Badania udowodniły, że zanieczyszczenie środowiska ma istotną rolę w wywoływaniu napadów astmy.
Badania udowodniły, że zanieczyszczenie środowiska ma istotną rolę w wywoływaniu napadów astmy. (AdobeStock)

Zanieczyszczenie powietrza jest najgroźniejszą formą zatruwania środowiska ze względu na bezpośrednie oddziaływanie na wszelkie organizmy żywe, obejmowanie swym zasięgiem dużych obszarów oraz łatwość przemieszczania się zanieczyszczeń. Stałe przebywanie w strefie narażonej na ten rodzaj skażenia pociąga za sobą szereg poważnych konsekwencji, m.in. astmy oskrzelowej, przewlekłego zapalenia oskrzeli prowadzącego niekiedy do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, niewydolności oddechowej czy alergii.

spis treści

1. Subtancje wpływające na zanieczyszczenie środowiska

Substancjami, które odgrywają największą rolę w zatruwaniu powietrza, są:

  • dwutlenek siarki,
  • tlenki azotu,
  • pyły przemysłowe (z największym udziałem węgla),
  • lotne związki organiczne (gł. węglowodory),
  • tlenek węgla,
  • dwutlenek węgla,
  • ozon troposferyczny,
  • ołów.
Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Najgroźniejsza forma skażenia powietrza na dużych obszarach zabudowanych to smog. Według szacunków WHO od 20% zachorowań dotyczących układu oddechowego w krajach rozwiniętych do 42% takich zachorowań w krajach rozwijających się jest spowodowanych czynnikami środowiskowymi. W tej górnej granicy daje to ok. 130 tys. przedwczesnych zgonów i 50 do 70 milionów przypadków zachorowań rocznie.

Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła normę stężenia pyłu zawieszonego, która w skali roku wynosi 20 μg/m3. Na pył ten składają się mikroskopijne cząsteczki, zdolne do przenikania z płuc do krwi, co może powodować m.in. choroby serca, raka płuc czy astmę.

Z 65 przebadanych miast w Polsce, powietrze jedynie 6 mieści się w normie. Do najbardziej zanieczyszczonych miast należą: Kraków, Rybnik, Nowy Sącz, Zabrze i Katowice. Także w wielu innych miastach – m.in w Warszawie, Wrocławiu, Częstochowie i Opolu – zanieczyszczenie powietrza poważnie przekracza dopuszczalne normy. Nasz kraj zajmuje 20. miejsce na liście państw z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, co zbiera swoje żniwo w postaci wpływu na zdrowie. Najbardziej zagrożeni są najmłodsi, a także osoby starsze i osłabione np. na skutek choroby.

W latach 2004-2008 odnotowano wzrost liczby występowania objawów astmy z 13% do 18,8% dzieci w wieku 6 i 7 lat, a także zdecydowanie większą częstotliwość występowania przypadków kataru alergicznego: z 12,5% do 23,6%. Wyniki badań polskich naukowców potwierdzają również, że miejsce zamieszkania dzieci w pobliżu ruchliwej drogi może prowadzić do wyższej częstotliwości występowania ostrych objawów ze strony układu oddechowego np. świstów, ale również astmy czy alergicznego nieżytu nosa.

Zanieczyszczenie powietrza
Zanieczyszczenie powietrza

Wpływ związków chemicznych na czystość środowiska jest decydujący. Co możemy zrobić, aby zmniejszyć

zobacz galerię

2. Astma i zanieczyszczenie środowiska

Zanieczyszczenie powietrza to poważny problem w dzisiejszych czasach, ponieważ ma bardzo negatywny wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Jedną z wielu chorób, które są powodowane między innymi przez zanieczyszczone środowiska jest astma. To uciążliwe i niebezpieczne schorzenie płuc niestety dotyka miliony ludzi na całym świecie. Dlatego też tak ważne jest to, aby dbać o czystość naszego powietrza.

Objawy astmy to m.in. trudności w oddychaniu, świszczący oddech, kaszel. Te symptomy mogą się pojawić jako reakcja obronna organizmu na zanieczyszczenia z powietrza. Nieleczona astma prowadzi do zapalenia, niewydolności płuc i śmierci. Po postawieniu odpowiedniej diagnozy i rozpoczęciu leczenia astmy, ataki mogą być skutecznie kontrolowane i nie zagrażać życiu pacjenta.

2.1. Astma oskrzelowa i alergeny wziewne

Ataki astmy pojawiają się, gdy w oskrzelach mięśnie zaczynają się kurczyć w odpowiedzi na kontakt z czynnikiem wywołującym atak, czyli np. z zanieczyszczonym powietrzem. Szacuje się, że najczęściej spotykaną formą astmy jest astma alergiczna, czyli schorzenie związane z autoimmunologiczną reakcją organizmu na alergeny.

Badania udowodniły, że zanieczyszczenie środowiska ma istotną rolę w wywoływaniu napadów astmy. Ozon, tlenki azotu, tlenki siarki, wszystkie produkty uboczne powstałe podczas użytkowania paliw kopalnych przez człowieka i inne substancje zanieczyszczające powietrze przyczyniają się do powstania wielu chorób. Na negatywny wpływ brudnego powietrza najbardziej narażone są dzieci, które nie mają jeszcze w pełni rozwiniętych płuc. Niestety działania na rzecz ochrony środowiska okazują się być niewystarczające.

2.2. Zanieczyszczenie powietrza ozonem

Mogłoby się wydawać, że ozon jest naszym sprzymierzeńcem, ponieważ chroni nas przed niebezpiecznym promieniowaniem UV. Taką funkcję pełni ozon w górnej części atmosfery ziemskiej. Jednak ozon występujący w dolnych sferach, jest czynnikiem drażniącym, ponieważ miesza się z promieniami słonecznymi, spalinami i zanieczyszczeniami przemysłowymi. W ten sposób powstaje smog.

Według American Lung Association, aż 23% społeczeństwa żyje w środowisku, w którym ilość takiego zanieczyszczenia jak kurz, sadza, dym, pleśnie, sierść zwierząt, cząsteczki aerozolu, przekracza zalecaną normę. Im więcej tych składników w powietrzu, którym oddychamy, tym bardziej jesteśmy narażeni na wystąpienie choroby. Zanieczyszczenie jednak to nie jedyny czynnik powstawania choroby. Bardzo ważne są także np. nasze geny. Jeśli w rodzinie występuje wiele przypadków zachorowań, to ryzyko zachorowania znacznie wzrasta.

Warto obejrzeć:

3. Jak ograniczyć zanieczyszczenie środowiska?

Pocieszającą wiadomością jest to, że każdy z nas może walczyć z zanieczyszczaniem środowiska. Możemy je ograniczać rezygnując z ogrzewania mieszkań i domów węglem, wybierając rower lub komunikację miejską zamiast samochodu, ograniczając zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, uszczelniając mieszkanie, aby przez szpary nie uciekało ciepło (ogrzewanie pochłania nawet 70% energii elektrycznej w mieszkaniach) lub decydując się na montaż systemu wentylacji z rekuperacją ciepła.

Ważne jest także, by wywierać wpływ na lokalnych polityków i przemysł, aby podejmowali działania zorientowane na ograniczanie emisji szkodliwych substancji. Przykład Wałbrzycha, w którym po zamknięciu zakładów przemysłowych jakość powietrza zdecydowanie się poprawiła, świadczy o tym, że naprawdę warto!

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze