Wszystko, co musisz wiedzieć o cytologii. Ginekolog odpowiada na najczęstsze pytania #ZdrowaPolka
Cytologia to podstawowe badanie ginekologiczne. Według Krajowego Rejestru Nowotworów wykonuje je tylko 27 proc. Polek. To bardzo mało, biorąc pod uwagę, że dzięki badaniu można wykryć raka szyjki macicy we wczesnym stadium. Najwyższa pora to zmienić.
1. Dlaczego cytologia jest ważna?
Cytologia jest badaniem profilaktycznym i przesiewowym. Podczas badania pobiera się rozmaz z części szyjki macicy.
- Cytologia pozwala wykryć zmiany w obrębie komórek szyjki macicy, które w przyszłości mogą prowadzić do nowotworu. Wcześnie leczone zmiany - zachowawczo lub operacyjnie - mogą zapobiec rozwojowi raka - tłumaczy lek. med Krzysztof Kucharski, ginekolog z Centrum Medycznego Damiana.
Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że aż 40 proc. nowo zdiagnozowanych przypadków raka szyjki macicy znajduje się w stanie zaawansowanym lub bardzo zaawansowanym, co daje niemal zerowe szanse na wyleczenie. Większość z nich można by wykryć wcześniej, gdyby kobiety regularnie wykonywały cytologię.
2. Jak często wykonywać cytologię?
Badanie cytologiczne powinno się wykonywać regularnie od momentu rozpoczęcia współżycia płciowego. Wszystkie kobiety po 25. roku życia powinny wykonywać cytologię przynajmniej raz na trzy lata. Jeśli znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka raka szyjki macicy, powinny badanie robić częściej.
Cytologia stosowana jest nie tylko w profilaktyce raka szyjki macicy. Służy również do diagnozowania zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, który w dużej mierze odpowiada za rozwój nowotworu. Wykorzystuje się ją również do kontroli leczenia zachowawczego i operacyjnego nadżerki i oceny stanu nabłonka pochwy.
- Cytologię można wykonać również u kobiety, która nie współżyła (w tym przypadku rzadziej występują zmiany patologiczne szyjki macicy). Obecnie wiemy, że za ponad 90 proc. diagnozowanych raków szyjki macicy odpowiada wirus brodawczaka ludzkiego, którym najczęściej można się zarazić drogą płciową - tłumaczy ginekolog.
3. Jak wygląda badanie cytologiczne?
Cytologię wykonuje się w gabinecie ginekologicznym, zwykle podczas wizyty. Na badanie nie trzeba się specjalnie umawiać, chociaż nie wszystkie terminy są dobre.
- Cytologię najlepiej wykonać w I fazie trwania cyklu menstruacyjnego, po zakończeniu krwawienia, ale nie później niż w ciągu 15 dni od rozpoczęcia cyklu. Przed wykonaniem badania należy wykluczyć stan zapalny pochwy - dodaje Kucharski.
Badanie wykonuje się w fotelu ginekologicznym przy pomocy specjalnego narzędzia. Szczoteczki do badań cytologicznych są jednorazowe i powinny spełniać szereg parametrów technicznych. Przed badaniem dobrze jest się upewnić, że lekarz używa odpowiednich narzędzi. Jak wygląda badanie?
- Do pochwy przykłada się jednorazowy wziernik, który uwidacznia tarczę części pochwowej szyjki macicy. Następnie szczoteczką pobiera się wymaz, obracając ją kilka razy wokół własnej osi. Wymaz od razu przenosi się na szkiełko i utrwala specjalnym preparatem.
Całość trwa nie dłużej niż 15 minut.
4. Jak interpretować cytologię?
Na wyniki badań cytologicznych trzeba poczekać. W zależności od placówki zwykle od 24 godzin do kilku dni. Wszystkie wyniki badań cytologicznych są opisowe, a do ich interpretacji używa się systemu Bethesda.
- W opisie punktowo zaznaczone jest, czy komórki z tarczy i kanału szyjki macicy zostały pobrane prawidłowo i czy zostały wykryte jakieś niepokojące zmiany, które wymagają dalszej, pogłębionej diagnostyki – tłumaczy Kucharski.
System Bethesda powstał, ponieważ dotychczasowa skala Papanicolau uważana jest za niewystarczającą. Opisowy wynik cytologii może być niezrozumiały dla pacjentki, dlatego większość gabinetów ginekologicznych proponuje spotkanie się z ginekologiem w celu interpretacji wyników.
- Lekarz wraz z pacjentką powinien zinterpretować wynik badania i ewentualnie zaproponować dalsze leczenie. Gdy wynik badania jest zły, powinien sam zawiadomić pacjentkę o konieczności leczenia lub powierzyć ten obowiązek współpracującemu z nim personelowi medycznemu - dodaje ginekolog.
Dzięki Populacyjnemu Programowi Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, bezpłatne badanie cytologiczne przysługuje raz na trzy lata każdej kobiecie pomiędzy 25. a 59. rokiem życia. Warto z tego skorzystać.
Ten tekst jest elementem naszego cyklu #ZdrowaPolka, w którym pokazujemy, jak zadbać o swoją kondycję fizyczną i psychiczną. Przypominamy o profilaktyce i radzimy, co zrobić, żeby żyć zdrowiej. Więcej przeczytasz tutaj
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Dowiedz się więcej:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.