Zaczyna się od małej kropki. Nawet połowa zdiagnozowanych umiera
Żeby czerniak zaatakował cały organizm, wystarczą trzy miesiące. Liczba zachorowań na najbardziej śmiertelny z nowotworów skóry wciąż rośnie, a sezon letni sprzyja temu najbardziej. Kluczowa do szybkiego rozpoznania jest więc regularna, cotygodniowa kontrola własnej skóry. Tylko jak odróżnić czerniaka od zwykłego pieprzyka?
1. Jak wygląda czerniak?
W Polsce co roku odnotowuje się około 3,5 -4 tys. nowych rozpoznań czerniaka rocznie. Umiera nawet połowa zdiagnozowanych.
Czerniak charakteryzuje się szybką i niekontrolowaną poliferacją melanocytów, czyli komórek produkujących melaninę (barwnik, który odpowiada za ciemniejszy odcień skóry w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym). Wygląda jak plamka i może mieć różne barwy – zazwyczaj brązową lub czarną, ale często z domieszką czerwieni, bieli i niebieskiego.
Najczęściej pojawia się na skórze tułowia (37 proc. przypadków), rzadziej w obszarze kończyn dolnych (30 proc.), kończyn górnych (17 proc.) i szyi (9 proc.). Może pojawić się również w okolicy narządów płciowych, na ustach, nosie, paznokciach i w gałce ocznej.
Podczas samodzielnej kontroli skóry warto obserwować wszystkie znamiona. Szczególną uwagę powinniśmy zwracać na
zmianę kształtu, rozmiaru lub koloru istniejącego znamienia. Czerniak może objawiać się poprzez znamię na skórze, które ulega przekształceniu. Zmiana może obejmować zwiększenie się rozmiaru, zmianę kształtu, krawędzi lub koloru. Znamiona, które są nierówne, wielokolorowe lub ciemniejsze niż inne, powinny być dokładnie sprawdzane przez dermatologa.
nowe znamiona. Pojawić się może nowe znamię, które wygląda inaczej niż pozostałe na ciele. Zasada ABCDE może być pomocna w identyfikacji potencjalnie niebezpiecznych znamion: asymetryczność (A), nierówność brzegów (B), różnorodność kolorów (C), średnica większa niż 6 mm (D), oraz ewolucja, czyli jakiekolwiek zmiany znamienia (E).
swędzenie, pieczenie lub krwawienie znamienia. Czerniak może powodować swędzenie, pieczenie lub nawet krwawienie znamienia. Każde znamię, które jest bolesne lub wywołuje dyskomfort, powinno zostać sprawdzone przez lekarza.
zmianę tekstury skóry lub owrzodzenie. Skóra wokół znamienia może stać się szorstka, łuszcząca się, mogą pojawić się strupy lub owrzodzenia.
rozprzestrzenianie koloru. Kolor ze znamienia może zacząć się rozprzestrzeniać na otaczającą skórę. Jeśli czerniak nie jest rozpoznany i leczony na wczesnym etapie, może doprowadzić do przerzutu do innych organów.
2. Jak zapobiegać czerniakowi?
Aby zapobiec powstaniu czerniaka, należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce i zawsze stosować kremy z filtrem UV. Warto również regularnie kontrolować stan swojej skóry i przynajmniej raz w roku badać znamiona u dermatologa – nawet jeśli nie zauważymy na nich nic niepokojącego.
Jeśli jednak zauważymy coś niepokojącego, powinniśmy zgłosić się do lekarza jak najszybciej. Czerniak rozwija się w tak szybkim tempie, że wystarczą trzy miesiące, by zaatakował cały organizm!
3. Kto jest narażony na czerniaka?
Czerniak skóry z największą częstością występuje wśród osób szczególnie narażonych na promieniowanie słoneczne. Kolejnymi ważnymi czynnikami ryzyka jego wystąpienia jest obecność na skórze dużej liczby znamion, jasny fenotyp skóry, stałe mechaniczne podrażnianie powierzchni skóry, predyspozycje genetyczne, zaburzenia odporności i stosowanie leków obniżających odporność oraz zmiany hormonalne w okresie ciąży i połogu.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.