"Wirus pocałunków". Zwiększa ryzyko stwardnienia rozsianego, raka żołądka, chłoniaka
Na łamach czasopisma "Science" ukazał się artykuł naukowców z Harvard Medical School. Naukowcy ujawnili, że ryzyko stwardnienia rozsianego wzrasta 32-krotnie po infekcji wirusem Epsteina-Barr (EBV), który jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych ludzkich wirusów, występującym na całym świecie. - Badacze udowodnili, że istnieje związek EBV z rakiem żołądka, ziarnicą złośliwą (chłoniak Hodgkina), chłoniakiem Burkitta oraz rakiem okolicy nosogardzieli. Wirus w Polsce występuje dość często - ostrzega prof. Boroń-Kaczmarska.
1. EBV to ludzki wirus opryszczki, którym zakaża się 95 proc. dorosłych
Wirus Epsteina-Barr to ludzki wirus opryszczki, który jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych ludzkich wirusów na całym świecie. Szacuje się, że zaraża się nim około 95 proc. dorosłych.
- Większość osób jest już zarażona wirusem w wieku 18 lub 20 lat, co utrudnia badanie niezakażonych populacji – powiedział główny badacz prof. Alberto Ascherio z Harvard Medical School.
Badania, które przeprowadził prof. Acheiro wraz ze swoim zespołem, dowodzą, że wirus Epsteina-Barr może istotnie wpływać na ryzyko występowania stwardnienia rozsianego (SM).
- To badanie jest pierwszym, które dostarcza przekonujących dowodów na związek przyczynowy między EBV a SM. Dominuje pogląd, że SM jest chorobą autoimmunologiczną o nieznanej etiologii. Teraz wiemy, że SM jest powikłaniem infekcji wirusowej. Mając tę wiedzę, możemy przekierować badania w celu znalezienia leków przeciwwirusowych do leczenia choroby – powiedział prof. Ascherio.
Naukowcy przebadali próbki krwi 801 pacjentów z SM i 1566 dopasowanych grup kontrolnych bez SM. W momencie pierwszego pobrania krwi większość osób miała mniej niż 20 lat.
Okazało się, że ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego rosło aż 32-krotnie po infekcji wirusem Epstein-Barr (EBV), czego nie obserwowano po infekcjach innymi wirusami, w tym podobnie przenoszącym się wirusem cytomegalii (CMV).
- Tylko jeden z 801 pacjentów z SM nie miał serologicznych dowodów na obecność wirusa EBV. Ta osoba mogła zostać zarażona wirusem po ostatnim pobraniu krwi, nie przeszła serokonwersji w odpowiedzi na zakażenie lub została błędnie zdiagnozowana – zauważają badacze.
2. "Wirus pocałunków" prowadzi do raka i chłoniaka
Zakażenie wirusem Epsteina i Barr (EBV) może powodować przede wszystkim mononukleozę zakaźną, która początkowo objawia się niecharakterystycznie bólami głowy, złym samopoczuciem, apatią, przewlekłym zmęczeniem i ogólnym osłabieniem. Po kilku dniach pojawia się wysoka gorączka, zapalenie gardła (angina) i powiększenie węzłów chłonnych, które jest najbardziej widoczne na szyi. Objawy te utrzymują się zazwyczaj przez okres dwóch-czterech tygodni, jednak zakażenie wirusem może przebiegać również bezobjawowo, co dotyczy większości przypadków infekcji.
Wirus przenosi się głównie przez ślinę, dlatego często nazywany jest "wirusem pocałunków". Do zakażenia może dojść także drogą kropelkową, poprzez krew oraz przez kontakty seksualne.
Jak tłumaczy prof. dr hab. n. med. Anna Boroń-Kaczmarska z Kliniki Chorób Zakaźnych, Hepatologii i Transplantacji Wątroby w Szczecinie, zakażenie wirusem Epsteina-Barr (EBV) może w przyszłości skutkować także chorobą nowotworową.
- EBV atakuje głównie komórki nabłonka okolicy nosowo-gardłowej i gruczołów ślinowych oraz limfocyty B i T. Raz przebyte zakażenie powoduje, że wirus w formie uśpionej przebywa w limfocytach B i pozostaje w organizmie do końca życia. EBV jest jednym z siedmiu wirusów onkogennych, ponieważ może doprowadzić do transformacji komórki zdrowej w nowotworową. Wirus posiada specjalne białka, które kontrolują cykl komórkowy oraz zaprogramowaną śmierć komórki, co w efekcie prowadzi do unieśmiertelnienia zainfekowanych limfocytów B i przyczynia się do powstawania nowotworów. Badacze udowodnili, że istnieje związek EBV z rakiem żołądka, ziarnicą złośliwą (chłoniak Hodgkina), chłoniakiem Burkitta oraz rakiem okolicy nosogardzieli. Wirus w Polsce występuje dość często - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Boroń-Kaczmarska.
Lekarka dodaje, że o ile dowody na związek wirusa EBV i powstawanie chłoniaków są bezsprzeczne, o tyle jest ich na razie zbyt mało w przypadku EBV i stwardnienia rozsianego.
- Badania opublikowane na łamach "Science" wymagają jeszcze wielu potwierdzeń. Stwardnienie rozsiane jest chorobą o złożonej etiologii, w której podstawowe znaczenie mają czynniki środowiskowe i genetyczne. Większą podatność na zachorowania na stwardnienie rozsiane obserwuje się u osób, które cierpią na choroby autoimmunologiczne, natomiast brakuje dowodów, by twierdzić, że wirus EBV nie jest włączony w procesy autoimmunologiczne. Oczywiście nie wykluczam, że osoba z SM może być zarażona wirusem EBV, ale tutaj należy zróżnicować, czy jest to zakażenie aktywne, gdzie wirus coś z organizmem czyni i w jakiś sposób oddziałuje na układ odpornościowy, czy jest to forma latencji (nie zachodzi ciągła produkcja zakaźnych cząstek wirusa - przyp.red.) - tłumaczy ekspertka.
- Tego typu opracowania rzucają pewne światło na nowe czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia SM, natomiast należy poczekać na kolejne dowody z innych ośrodków naukowych. W naukach biologicznych niezwykle istotne jest poświadczenie tych samych obserwacji z różnych niezależnych od siebie ośrodków. Dlatego byłabym bardzo ostrożna przy formułowaniu stwierdzeń o wpływie wirusa EBV na zwiększone ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego - kończy prof. Boroń-Kaczmarska.
Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
