Zapach choroby. Tak daje o sobie znać wyniszczona wątroba
Ostry zapach potu i nieprzyjemna woń z ust wcale nie muszą być oznaką próchnicy czy problemów z higieną. Choć współczesna medycyna nie diagnozuje na podstawie zapachu ciała, to ten niekiedy może być czytelną oznaką choroby.
1. Fetor ex ore. Infekcje, nowotwory i refluks
Halitoza, czyli nieprzyjemny zapach z ust jest przypadłością nierzadko związaną z tym, że jama ustna jest idealnym środowiskiem do rozwoju bakterii. Problem jest tym większy, im bardziej zaniedbujemy higienę i im bardziej zaawansowana próchnica. Zwraca na to uwagę dr n. med. Michał Sutkowski, prezes Warszawskich Lekarzy Rodzinnych. Przyznaje jednak, że nieprzyjemny oddech często jest też objawem infekcji.
- Przykry zapach towarzyszy wielu infekcjom nosogardzieli - gardła, uszu, zatok czołowych - wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr Sutkowski.
- Często skarżą się na tę dolegliwość chorzy na anginę paciorkowcową. W jej przebiegu paciorkowiec ropotwórczy powoduje tworzenie się czopów w migdałkach, które są winne tzw. fetor ex ore, co oznacza wprost "cuchnący oddech". Może wystąpić też nieprzyjemny zapach z nosa w przypadku zapalenia zatok czołowych - mówi.
Ekspert zwraca uwagę, że w takim przypadku dolegliwość ustępuje wraz z infekcją, ale czasem halitoza może wskazywać na poważniejszy problem.
- Może wystąpić w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych nosogardzieli, w tym raka języka, raka łuków podniebiennych, gardła, krtani czy przełyku. Rzadziej objaw pojawia się przy nowotworze żołądka - dodaje dr Sutkowski.
- Także ciało pacjenta z zaawansowaną chorobą nowotworową, nie tylko jamy ustnej czy przewodu pokarmowego, może wydzielać zapach - przyznaje.
W przypadku czerniaka skóra chorego może wydzielać ostrą woń benzyny. Silny odór psującego się mięsa w chorobie nowotworowej może być też skutkiem martwiczych zmian w obrębie tkanek.
Dr n. med. Magdalena Cubała-Kucharska mówi wprost: oddech, zapach skóry, potu czy innych wydzielin człowieka wiele zdradza na temat zdrowia. - Dziś lekarze nie kierują się nosem, diagnozując chorobę, ale kiedyś była to powszechna praktyka. Wąchanie wydzielin pacjentów stanowiło po prostu element badania - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie specjalistka medycyny rodzinnej i założycielka Instytutu Medycyny Integracyjnej Arcana.
Nieprzyjemny oddech, jak wyjaśnia lekarka, może wskazywać na coraz powszechniejsze dziś problemy zdrowotne z układem pokarmowym: SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego), SIFO (przerost grzybiczy jelita cienkiego) bądź IMO (przerost organizmów produkujących metan).
- Wynika on z faktu, że wszystko to, co jemy, nie jest prawidłowo trawione. Dodatkowo niektóre bakterie mogą produkować metabolity o intensywnym zapachu, np. endotoksyny - tłumaczy i dodaje, że niekiedy zapach z ust przywodzi na myśl alkohol, co może zdradzać infekcję grzybiczą.
Przykry, kwaśny zapach z ust jest też charakterystyczny dla choroby refluksowej. To skutek cofania się niestrawionej treści pokarmowej wraz z kwasem solnym do przełyku.
- Co ciekawe, słodkawy zapach w jamie ustnej pojawia się także po zakażeniu bardzo powszechną bakterią, Helicobacter pylori - dodaje dr Cubała.
2. Pot. Niewydolność nerek lub wątroby, choroby tarczycy
Na intensywny zapach potu może się składać dieta, nadmierny stres, leki czy wiek, a także choroby. Dr Cubala zwraca uwagę, że czasem jest to pierwszy sygnał zaburzeń hormonalnych, m.in. związanych z pracą tarczycy. Przyznaje, że zapach potu może wskazywać także na poważne problemy z wątrobą lub nerkami.
- Przewlekłe choroby wątroby i związana z tym niemożność metabolizowania oraz usuwania z organizmu toksyn mogą sprawiać, że skóra wydziela zapach amoniaku, niekiedy określany jako mdlący zapach stęchlizny - mówi. W przypadku skrajnej niewydolności wątroby mówi się też o zapachu gnijącej ryby, jaki wydziela skóra chorego.
- Spotkałam się osobiście z zapachem towarzyszącym mocznicy przy schyłkowej niewydolności nerek. Na oddziale nefrologicznym bez większego problemu można wyczuć, który pacjent zmaga się z tym problemem, wówczas bowiem również jest wyczuwalny zapach amoniaku, będący skutkiem odkładania się mocznika - dodaje.
3. Jabłka lub aceton. Tak pachnie cukrzyca
Na cukrzycę, problem nawet trzech milionów Polaków, może wskazywać zapach z ust, skóry, a nawet moczu. Zgniłe jabłka, świeże owoce lub aceton to woń, którą lekarze wiążą z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.
- Charakterystyczny zapach moczu, potu czy oddechu może wskazywać na niewyrównaną cukrzycę. Wynika z zaburzeń metabolicznych, kiedy organizm stara się zamiast glukozy wykorzystać energię z innych źródeł, a mianowicie z tłuszczu. Powstają wówczas pewne substancje, najczęściej mówimy o ciałach ketonowych, które mają zapach kwaśnych, zgniłych jabłek. Taki zapach pojawia się często na oddziale diabetologicznym w szpitalu. Wprawny nos doświadczonego lekarza może to wyczuć bezbłędnie - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie diabetolog, prof. Grzegorz Dzida z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Dodaje, że zapach acetonu to dowód na kwasicę ketonową, powikłanie cukrzycy, które wymaga natychmiastowej interwencji. Stanowi bowiem zagrożenie dla życia.
Wraz z dr Cubałą zwraca również uwagę, że trwają badania nad możliwością wykrywania chorób za pomocą węchu. Mówi się o tzw. elektronicznym nosie, ale nie tylko.
- Ludzki węch jest znacznie słabszy niż choćby węch zwierząt. Były prowadzone niezmiernie ciekawe badania, które wskazują, że "detektorem" chorób mogą być psy. Mają kilkaset razy bardziej wyczulony węch od ludzkiego i potrafią wyczuć chorobę na bardzo wczesnych jej stadiach, kiedy zapach ciała nie wzbudza podejrzeń samego chorego - mówi prof. Dzida.
4. Choroby metaboliczne, a nawet schizofrenia
Istnieją także i bardziej nietypowe objawy chorób związane z narządem węchu. Np. żółta febra może przywodzić na myśl fetor mięsa, skrofuloza, rzadka dziś gruźlica węzłów chłonnych - sfermentowane piwo. Są jednak i jeszcze bardziej zaskakujące "zapachy" chorób.
- Rany zakażone bakterią Pseudomonas aeruginosa, czyli pałeczką ropy błękitnej, mogą wydzielać charakterystyczny, słodki zapach jaśminu. Spotkałam się w literaturze z informacjami, że dur brzuszny objawia się zapachem świeżego chleba - mówi dr Cubała.
Dodaje, że także rzadkie schorzenia genetyczne mogą dawać najbardziej nietypowe symptomy.
- O mysim zapachu moczu mówi się w przypadku fenyloketonurii, ale jeszcze ciekawsza jest choroba, w której zapach moczu przypomina syrop klonowy. Pojawia się gdy organizm nie jest w stanie metabolizować trzech aminokwasów - wyjaśnia lekarka.
To tzw. choroba syropu klonowego (MSUD), w której niezmetabolizowane białka, leucyna, izoleucyna i walina, a także ich metabolity odkładają się w organizmie, stopniowo go zatruwając.
- Z kolei gdy organizm nie radzi sobie z metabolizowaniem metioniny, mówimy o tyrozynemii, rzadkiej chorobie genetycznej. W jej przebiegu chory wydziela zapach gotowanej kapusty - dodaje dr Cubała.
W odniesieniu do osób chorych na schizofrenię mówi się o zapachu potu przypominającym ocet. Dr Cubała z kolei zwraca uwagę, że istnieją badania, które wskazują, że pewne lotne substancje zapachowe mogą się znajdować w substancji łojowej w skórze pacjentów z parkinsonem.
- Bardzo często w domach opieki czy szpitalach wyczuwalny jest charakterystyczny zapach, który nie ma nic wspólnego z brakiem higieny. Kojarzy się ze starością, przypomina mocz i przez ludzi zdrowych odbierany jest jako wysoce nieprzyjemny. A to bardzo często zapach choroby - podsumowuje lekarka.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
