Zapalenie mięśni

Przyczyny zapalenia mięśni nie jest dokładnie poznana. Główną rolę w patogenezie choroby odgrywa proces autoimmunologiczny (układ odpornościowy atakuje tkanki własnego organizmu), któremu sprzyjają pewne wariancje genetyczne oraz czynniki środowiskowe, w tym głównie przebyte infekcje m.in. infekcje wirusowe: wirusy grypy, wirusy Coxackie, HBV, CMV, HIV itd. W wyniku procesu zapalnego dochodzi, do zwyrodnienia włókien mięśniowych, ich martwicy i procesu regeneracyjnego.

1. Rodzaje zapalenia mięśni

Zapalenie mięśni jest grupą chorób, w której dochodzi do zajęcia przez stan zapalny komórek mięśniowych, z jednoczesnym ich uszkodzeniem oraz upośledzeniem funkcji. Wyróżniamy między innymi:

• zapalenie wielomięśniowe,
• zapalenie skórno mięśniowe,
• wtrętowe zapalenie mięśni,
• młodzieńcze zapalenie mięśni.

Zobacz film: "Szczepienie przeciwko HPV"

2. Objawy zapalenia mięśni

Dominującymi objawami są dolegliwości ze strony układu mięśniowego, chociaż poszczególnym podtypom choroby mogą towarzyszyć zmiany dotyczące innych narządów czy tkanek. Oto najważniejsze objawy i konsekwencje zajęcia układu mięśniowego:

• osłabienie mięśni, najczęściej symetryczne i dotykające mięśni barków, bioder, karku i grzbietu. W wyniku tego chorzy skarżą się na problemy z wstawaniem, chodzeniem po schodach, dźwiganiem ciężkich przedmiotów,
• tkliwość i ból mięśni,
• osłabienie mięśni oddechowych, co może prowadzić do groźnych objawów w postaci niewydolności oddechowej. Przyjmuje się, że stan taki występuje u 4-7 % chorych,
• osłabienie mięśni gardła, przełyku i krtani, co może prowadzić do problemów z mówieniem czy jedzeniem i połykaniem.

W przypadku podtypu choroby - zapalenia skórno-mięśniowego mogą dołączyć się także objawy dotyczące skóry:

• rumień w kształcie okularów wokół oczu, rumień dekoltu w kształcie litery V, rumień karku i barków czy rumień bocznej powierzchni ud i bioder,
• grudki Gottrona – sinawe grudki z przerostem naskórka występujące w okolicy drobnych stawów rąk,
• „ręce mechanika” - pogrubienie i pękanie skóry na palcach i dłoniach,
• zmiany w wałach paznokciowych w postaci obrzęku i zmian naczyniowych w postaci tak zwanych teleangiektazji (wykrywanych w badaniu lekarskim),
• owrzodzenia,
• zwapnienia w tkance podskórnej i mięśniach,
• nadwrażliwość na światło słoneczne,
• łysienie.

3. Objawy ogólne zapalenia mięsni

Dodatkowo dość częsty w wielu postaciach, jest tak zwany objaw Raynauda, czyli napadowy skurcz tętniczek w palcach (najczęściej rąk) powodujący niedokrwienie tych okolic z objawami w postaci zblednięcia oraz ochłodzenia danych okolic. Często czynnikami wyzwalającymi objaw Raynauda są zimno, bądź emocje. Dla wszystkich postaci charakterystyczne są również objawy ogólne zapalenia mięśni, takie jak: osłabienie, zmniejszenie masy ciała, czy epizody wzrostu temperatury.

4. Badanie zapalenia mięśni

• badania laboratoryjne: stężenie enzymów mięśniowych, takich jak kinaza kreatynowa (CK) czy białek występujących w mięśniach, takich jak mioglobina – wzrost ich stężenia świadczy o uszkodzeniu mięśni,
• OB i/lub CRP – ich wzrost świadczy o stanie zapalnym toczącym się w organizmie;
• przeciwciała przeciwjądrowe (ANA), których obecność w zależności od podtypu przemawia o chorobie. Przykładami przeciwciał przeciwjądrowych wykorzystywanych w diagnostyce zapaleń mięśniowych są: anty-Jo-1, anty-SRP, anty-Mi-2, anty-Ro, anty- La, anty- Sm,
• badanie elektromiograficzne – jest to badanie przedstawiające za pomocą zapisu graficznego czynność elektryczną mięśnia – czyli, impulsy odpowiedzialne za jego skurcze. Dzięki ocenie amplitud, czasu trwania i obszaru pobudzenia specjalista jest w stanie ocenić stan mięśni,
• badanie histologiczne – jest to badanie mikroskopowe małego wycinka mięśnia. Badaniu takim lekarz patomorfolog jest w stanie ocenić budowę komórkową włókien mięśniowych czy np. wykazać obecność nacieku komórek odpowiedzialnych za stan zapalny.

5. Zapalenie mięśni a rozwój nowotworów

Ważną informacją, jest również fakt zwiększonego prawdopodobieństwa zachorowania na nowotwór złośliwy, wśród osób chorujących na zapalenie mięśni. Na przykład w przypadku zapalenia wielomięśniowego ryzyko to wzrasta do około sześciu razy, a w przypadku zapalenia skórno – mięśniowego około dwa razy. Ryzyko to dotyczy nowotworów takich jak: rak sutka, jajnika, żołądka, jelita, płuc, gardła, trzustki. Dodatkowo występuje zwiększone ryzyko chłoniaka nieziarniczego – złośliwej choroby hematologicznej.

6. Leczenie zapalenia mięśni

Leczenie w przypadku zapaleń mięśniowych jest najczęściej objawowe. Główną grupą leków stosowanych w omawianych przypadkach są glikokortykosteroidy, nazywane popularnie sterydami. Jeśli w ciągu 6 tygodni od rozpoczęcia leczenia nie nastąpi poprawa lub przebieg choroby jest bardzo gwałtowny, włącza się leczenie skojarzone, łączące wspomniane glikokortykosteroidy oraz leki takie jak:

• metotreksat,
• azatiopryna,
• cyklosporyna,
• cyklofosfamid,
• chlorochina,
• immunoglobuliny ludzkie.

Niezwykle ważną rolę w procesie leczenia zapalenia mięśni oprócz wspomnianej farmakologii odgrywa rehabilitacja, a dokładniej kinezyterapia (czyli leczenie ruchem). Bardzo korzystne wydają się być ćwiczenia wykonywane w wodzie. Przy prawidłowym leczeniu zapalenia mięśni wyniki wydają się być zadowalające – przeżycia 10-letnie wynoszą około 83-88%. Niestety istnieją też czynniki pogarszające rokowanie takie jak zachorowanie w starszym wieku czy współistnienie nowotworu złośliwego.

Zapalenie mięśni może pojawić się jako jeden z objawów powikłań pogrypowych. Do innych charakterystycznych powikłań po tej chorobie należą m.in. zapalenie ucha środkowego, zapalenie spojówek, zapalenie osierdzia czy zapalenia mięśnia sercowego.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.