Zespół niewydolności wielonarządowej – objawy, przyczyny i leczenie
Zespół niewydolności wielonarządowej to patologia stanowiąca zagrożenie dla zdrowia i życia. Mówi się o niej, gdy doszło do niewydolności co najmniej dwóch narządów lub układów. Odpowiada za nią najczęściej sepsa, ale także ciężka niewydolność krążenia, oparzenie czy zatrucie. Na czym polega leczenie? Jakie są rokowania?
1. Co to jest zespół niewydolności wielonarządowej?
Zespół niewydolności wielonarządowej to stan zagrażający życiu, który jest najczęstszą przyczyną zgonów na oddziałach intensywnej terapii. Rozpoznaje się go, gdy u pacjenta doszło do potencjalnie odwracalnej niewydolności co najmniej dwóch narządów lub układów: centralnego układu nerwowego, układu krążenia, układu oddechowego, wątroby lub nerek.
Inne funkcjonujące nazwy zespołu niewydolności wielonarządowej to niewydolność wielonarządowa (ang. multiple organ failure, MOF) lub zespół dysfunkcji wielonarządowej (ang. multiple organ dysfunction syndrome, MODS).
2. Niewydolność wielonarządowa - objawy
Niewydolność wielonarządowa w chorobie dzieli się na pierwotną, do rozwoju której dochodzi bezpośrednio po zadziałaniu czynnika uszkadzającego, jak i wtórną, będącą skutkiem postępowania niekontrolowanej uogólnionej reakcji zapalnej.
Jeśli chodzi o objawy niewydolności wielonarządowej, obraz kliniczny patologii nie jest stały. Ma to związek zarówno z różnorodnymi symptomami, które są bezpośrednio związane z konkretnymi narządami lub układami, w których doszło do rozwoju niewydolności, jak ze znaczną dynamiką zmian w obrębie różnych organów.
3. Zespół niewydolności wielonarządowej - przyczyny
Zespół niewydolności wielonarządowej to jednostka chorobowa o zróżnicowanej etiologii. Najczęściej to konsekwencja:
- ciężkiej sepsy (nawet w 90% przypadków). Sepsa, inaczej posocznica, dawniej zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS) wywołany zakażeniem, to specyficzna reakcja organizmu na zakażenie. Definiuje się ją jako zagrażającą życiu dysfunkcję narządową wywołaną zaburzoną regulacją odpowiedzi ustroju na zakażenie. Nie jest oddzielną jednostką chorobową,
- wstrząsu septycznego, który jest postacią sepsy. Rozwija się w związku z wyczerpaniem mechanizmów kompensacyjnych organizmu chorego,
- ciężkiej niewydolności krążenia, czyli patologicznego zmniejszenia przepływu krwi przez tkanki i narządy. Patomechanizm może obejmować niewydolność serca (niewydolność krążenia pochodzenia sercowego), niewydolność krążenia pochodzenia obwodowego lub niewydolność krążenia o etiologii mieszanej,
- zatrucia wywołanego przez substancje szkodliwe, które mogą być wdychane, połknięte, wstrzyknięte lub wchłonięte przez skórę,
- oparzenia i uszkodzenie skóry, często także głębiej położonych tkanek lub narządów. Dochodzi do niego wskutek działania żrących substancji chemicznych (płynnych, stałych i gazowych), prądu elektrycznego, ciepła, ale i promieniowania RTG, UV i innych ekstremalnych czynników.
4. Niewydolność wielonarządowa - leczenie
Leczenie niewydolności wielonarządowej nie przebiega w ściśle określony sposób. Nie istnieje też jeden skuteczny lek, który poprawiłby stan chorego. Oznacza to, że stosuje się różne środki i metody, włącznie z interwencją chirurgiczną. Wiele zależy od przyczyny patologii, jak i wieku oraz stanu zdrowia pacjenta.
Zespół niewydolności wielonarządowej to stan zagrażający życiu, który wymaga wdrożenia odpowiednich procedur medycznych podtrzymujących funkcje życiowe, obejmujących przede wszystkim procesy oddychania i krążenia.
Wspomaganie funkcjonowania organizmu może obejmować wentylację, podawanie antybiotyków czy leków osłonowych dla serca czy stabilizacje środowiska wewnętrznego organizmu (uzupełnianie wody, elektrolitów, wyrównanie równowagi kwasowo-zasadowej). Celem podjętych działań jest podtrzymanie funkcji narządów, utrzymanie równowagi i ratowanie życia chorego.
5. Niewydolność wielonarządowa - rokowania
Rokowania w zespole niewydolności wielonarządowej są bardzo różne. W przypadkach niewydolności wielonarządowej obserwowana jest bardzo duża śmiertelność. Od czego to zależy?
Szanse na przeżycie maleją wraz ze wzrostem liczby niewydolnych narządów. Na niekorzyść chorego działa również czas. Specjaliści twierdzą, że około 1/3 zgonów następuje w ciągu pierwszych dwóch dób. W ciągu 2 tygodni umiera 80% chorych.
Ryzyko zgonu znacznie wzrasta w przypadku osób w podeszłym wieku, zmagających się z chorobą przewlekłą lub u których rozpoznano zakażenie drobnoustrojami opornymi, kwasicą czy upośledzoną reakcją immunologiczną.
Dobra wiadomość jest taka, że pomimo wysokiego ryzyka śmierci, wielu pacjentów przeżywa. W ich przypadku ważna jest intensywna opieka oraz rehabilitacja.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.