Zrosty - charakterystyka, czynniki zwiększające ryzyko, konsekwencje, metody zapobiegania

Zrosty są nieprawidłowymi połączeniami, które tworzą się między tkankami i narządami. Bardzo często spowodowane są przeprowadzeniem zabiegu chirurgicznego w obrębie jamy brzusznej lub miednicy. Mogą wystąpić zarówno u kobiet po cesarskim cięciu, jak i u pacjentów, którzy byli poddani operacji z otwarciem powłok jamy brzusznej. Jaki zabieg jest najskuteczniejszym "lekiem" na zrosty? Co jeszcze warto wiedzieć?

1. Czym są zrosty?

Zrosty to nieprawidłowe połączenia łącznotkankowe, tworzące się pomiędzy tkankami i narządami. Pojawienie się zrostów jest konsekwencją działania naturalnego mechanizmu obronnego organizmu człowieka. Zrosty otrzewnowe, ale również wewnątrzmaciczne to jedno z powikłań, które może pojawić się w wyniku przebytego zabiegu chirurgicznego w obrębie jamy brzusznej lub miednicy.

Otrzewna jest przezroczystą i gładką błoną surowiczą, pokrywającą narządy wewnętrzne oraz wewnętrzne ściany jamy brzusznej, oraz miednicy. Charakteryzuje się sporym unerwieniem i unaczynieniem. Jeśli w trakcie zabiegu chirurgicznego dojdzie do jej podrażnienia, konsekwencją takiego stanu rzeczy mogą być zrosty.

2. Przyczyny powstawania zrostów

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Operacje chirurgiczne stanowią główną przyczynę zrostów u pacjentów. Jako przykład można tutaj podać wykonaną cholecystektomię czy zabieg cesarskiego cięcia. Warto zaznaczyć, że również stan zapalny przyczynia się do tworzenia nieprawidłowych blizn.

Na pojawienie się zmian mogą wpływać takie schorzenia jak:

• endometrioza,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• cukrzyca.

Zrosty mogą być również wynikiem uszkodzeń popromiennych, które są wywołane radioterapią.

3. Jak wyglądają zrosty?

Zrost pooperacyjny może być wynikiem przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego jamy brzusznej oraz miednicy, zabiegu ginekologicznego czy operacji pęcherzyka żółciowego.

Jak wyglądają zrosty? Swoim wyglądem zrosty mogą przypominać cienkie i prawie przezroczyste zbliznowacenia bądź grube, gęste i włókniste pasma.

4. Gdzie mogą występować zrosty w ciele człowieka?

Gdzie mogą występować zrosty w ciele człowieka? U pacjentów zwykle diagnozuje się:

• zrosty w okolicy koniuszka serca,
• zrosty na jajnikach i jajowodach,
• zrosty w płucach,
• zrosty na przeponie,
• zrosty w jelitach (mogą wówczas stanowić powikłanie po operacji jelita cienkiego),
• zrosty kręgosłupa, tzw. adhezje kręgosłupa,
• zrosty wewnątrzmaciczne (tzw. zespół Ashermana),

5. Które operacje sprzyjają powstawaniu zrostów?

Które operacje sprzyjają powstawaniu zrostów? Nieprawidłowe połączenia tworzące się między tkankami i narządami zwykle spowodowane są:

• operacjami jelita grubego,
• cesarskim cięciem,
• operacją, w której trakcie usuwany jest wyrostek robaczkowy,
• operacją, w której trakcie usuwana jest macica,
• operacją na jajnikach,
• operacją na jajowodach,
• operacją, w której trakcie usuwane są mięśniaki macicy.

Zrosty po laparoskopii nie są częstym zjawiskiem. Jest to spowodowane przede wszystkim mniejszym uszkodzeniem tkanek (laparoskopii chirurg używa małych nacięć) oraz brakiem konieczności używania dużej ilości szwów. W przypadku otwartej chirurgii konieczne jest większe nacięcie brzucha.

6. Czynniki zwiększające ryzyko powstawania zrostów

Czynnikami zwiększającymi ryzyko powstawania zrostów są:

• choroby, takie jak: cukrzyca, otyłość, anoreksja,
• wiek pacjenta,
• infekcje,

7. Konsekwencje zrostów

Zrosty pooperacyjne bardzo często występują wraz z innymi dolegliwościami np. przewlekłym, nawracającym bólem podbrzusza, ale również nieprawidłowym funkcjonowaniem narządów znajdujących się wewnątrz jamy brzusznej. U pewnej części pacjentów przebiegają one bezobjawowo, nie powodując żadnych powikłań.

Poważną konsekwencją występowania zrostów jest ostra lub przewlekła niedrożność jelit po operacji, wymagająca wtórnej interwencji chirurgicznej. W skrajnych przypadkach zrosty mogą doprowadzić do niepłodności.

8. Metody zapobiegania zrostom pooperacyjnym

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że istnieją pewne metody zapobiegania zrostom pooperacyjnym. Jednym ze sposobów zapobiegania chorobie zrostowej jest stosowanie barier mechanicznych. Lekarz przeprowadzający operację chirurgiczną może wprowadzić do zoperowanej tkanki barierę w formie oksydowanej regenerowanej celulozy, błony chirurgicznej z Gore-Texu lub folii fibrynowej. Stosowanie barier mechanicznych to nieodłączny element profilaktyki przeciwzrostowej.

Kolejnym sposobem zapobiegania chorobie zrostowej jest zastosowanie w trakcie operacji kwasu hialuronowego. Specjalista wstrzykuje kwas w miejsce operowane w celu odseparowania od siebie tkanek.

9. Jakie objawy lub dolegliwości są związane ze zrostami?

O nieprawidłowych bliznach tworzących się wewnątrz naszego ciała mówi się sporadycznie, chociaż są przyczyną wielu nieprzyjemnych dolegliwości.

• tępe dolegliwości bólowe w obrębie podbrzusza czy śródbrzusza,
• uczucie ciągnięcia,
• uczucie rozpierania,
• bolesne wzdęcia,

Ból jelit po operacji ginekologicznej u pacjentek to częsty objaw zrostów w brzuchu. Inne objawy zrostów pooperacyjnych mogą obejmować:

• bolesne stosunki seksualne,
• skrzepy w krwi miesiączkowej,
• uporczywe bóle podczas miesiączki.

Warto zdawać sobie sprawę, że brak objawów towarzyszących zrostom po operacji przepukliny pachwinowej czy zrostom po operacji wyrostka robaczkowego, nie musi oznaczać, że w ciele pacjenta nie powstały nieprawidłowe blizny.

10. Jak leczyć zrosty pooperacyjne?

Objawów zrostów po operacji chirurgicznej nie powinno się bagatelizować. W przeciwnym razie może dojść do rozwoju ostrej bądź przewlekłej niedrożności jelit. Zrosty na jelitach, inaczej zrosty jelitowe mogą manifestować się w postaci nawracających bólów brzucha, bolesnych wzdęć czy zaburzeń rytmu wypróżnień.

Do jakiego lekarza ze zrostami?

Osoby borykające się w wyżej wymienionymi problemami powinny zgłosić się do chirurga ogólnego. Po przeprowadzeniu konsultacji specjalista może zalecić wykonanie zabiegu, jakim jest laparoskopowe uwolnienie zrostów. Procedura znajduje zastosowanie w leczeniu zrostów wewnątrzotrzewnowych oraz międzyjelitowych zrostów w jamie brzusznej.

11. Jak wykryć zrosty na jelitach?

Powyżej dokładnie opisaliśmy co to są zrosty. A co z diagnostyką nieprawidłowych połączeń, które tworzą się po usunięciu sieci większej czy wyrostka robaczkowego? Osoby, które podejrzewają u siebie objawy zrostów otrzewnowych lub objawy zrostów na jelitach powinny udać na lekarskie badanie fizykalne oraz RTG jamy brzusznej.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.