Żylaki przełyku - objawy, diagnozowanie, leczenie
Żylaki przełyku nie stanowią choroby sensu stricto, lecz są objawem innych schorzeń. Najczęściej rozwijają się z powodu marskości wątroby. Przełyk łączy gardło z żołądkiem i ma charakter mięśniowo-błoniastego przewodu o podłużnym przebiegu. Żylaki przełyku to poszerzone naczynia żylne występujące w dolnej partii tego przewodu, czyli w tzw. części brzusznej przełyku. Powstają z powodu nadciśnienia w żyle wrotnej, gdy przepływ krwi żylnej z dolnych części ciała przez wątrobę jest utrudniony.
1. Żylaki przełyku - objawy
Żylaki przełyku najczęściej wykrywane są przypadkowo, ponieważ początkowo nie dają żadnych objawów. Z czasem rozciągają się i pękają, powodując mniejsze lub większe krwawienia z przełyku. Krwawienie ma miejsce wówczas, gdy gwałtownie wzrasta ciśnienie w przełyku lub układzie żylnym, np. w trakcie kaszlu albo podczas transportu pokarmów do żołądka. Żylaki przełyku występują przeważnie w chorobach wątroby (np. marskość wątroby) i są elementem krążenia obocznego.
Krążenie oboczne polega na tym, że wzrasta ciśnienie w naczyniach krwionośnych niesprawnej wątroby, co sprawia, że krew wcześniej przepływająca przez wątrobę szuka sobie łatwiejszej drogi. Napływa zatem do żył przełyku, które nie są przystosowane do tłoczenia tak dużej ilości krwi, w wyniku czego dochodzi do ich poszerzenia i rozciągnięcia. Powstałe poszerzenia żylne łączą bezpośrednio krążenie wątroby z żyłą główną górną, która odprowadza krew do mięśnia sercowego.
Nabrzmiałe żylaki przełyku są skłonne do pękania i krwawienia. Przy tej chorobie połykanie jedzenia może wywoływać ból. Czkawka albo wymioty często podrażniają poszerzone naczynia żylne w przełyku i powodują obfite krwawienie. Czasem może ono wystąpić samoistnie. Pierwszym objawem żylaków przełyku jest najczęściej właśnie krwawienie z przewodu pokarmowego. Nie musi ono manifestować się poprzez wypływ strumienia świeżej krwi. Mogą się również pojawiać wymioty lekko podbarwione krwią lub zawierające skrzepy, a nawet wymioty z fusowatą treścią. Inne objawy żylaków przełyku, to: smoliste stolce, osłabienie, obniżenie ciśnienia tętniczego, przyspieszenie akcji serca, wstrząs, żółtaczka, wodobrzusze.
2. Żylaki przełyku - diagnozowanie
Za główne przyczyny żylaków przełyku uznaje się choroby wątroby, m.in. żółtaczkę typu B oraz WZW C, a także nadmierne spożywanie alkoholu. W większości przypadków żylaki na przełyku zostają zdiagnozowane dopiero po pierwszym epizodzie krwawienia z przewodu pokarmowego. Niezbędne badanie do różnicowania krwawień z żylaków i innych przyczyn krwawień z górnego odcinka układu pokarmowego to badanie endoskopowe. Gdy stan pacjenta jest zły, endoskopię wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Metoda polega na włożeniu miękkiej sondy z kamerą bezpośrednio do przełyku i obejrzeniu na monitorze komputera jego ścian i struktury błony śluzowej.
Wyróżnia się trzy stopnie zaawansowania żylaków przełyku:
- I – żylaki przełyku wąskie o prostym przebiegu,
- II – żylaki przełyku poszerzone o krętym przebiegu, zajmujące mniej niż 1/3 światła przełyku,
- III – żylaki przełyku zajmujące więcej niż 1/3 światła przełyku.
W przypadku żylaków przełyku pomocy należy szukać w klinikach gastrologicznych.
3. Żylaki przełyku - leczenie
Można leczyć je za pomocą metody endoskopowej. Innym rozwiązaniem jest skleroterapia żylaków przełyku. Polega ona na wstrzykiwaniu do żylaków przełyku substancji chemicznej, która powoduje ich zamknięcie. Skuteczność zabiegu wynosi około 90%. Skleroterapię należy powtórzyć najpierw w odstępach czterodniowych, potem kilkutygodniowych, aż do całkowitego zamknięcia poszerzonych w przełyku naczyń. Rzadko występujące po zabiegu powikłania, to: ból zamostkowy, owrzodzenie lub zwężenie przełyku, a także jego perforacja.
Krwawienia z żylaków przełyku można też leczyć farmakologicznie. Leki mają na celu obniżenie ciśnienia w układzie naczyń wątroby. Powinny być podawane także po zatamowaniu krwawienia. Należy zastosować jeden z następujących leków: wazopresynę, terlipresynę, somatostatynę lub oktreotyd. Leczeniem zapobiegającym nawrotom krwawienia jest stosowanie beta-blokerów. Jeśli niemożliwe jest zatrzymanie wycieku krwi z żylaków, konieczne będzie zrobienie tamponady za pomocą specjalnego zgłębnika. Jest to bardzo nieprzyjemny zabieg, ponieważ zgłębnik wprowadza się przez nos do żołądka.
Nowoczesną metodą w leczeniu żylaków przełyku jest TIPS, czyli przezżylne śródwątrobowe zespolenie systemowe, które polega na założeniu specjalnego stentu w naczyniach wątroby. Powoduje to poprawę krążenia w wątrobie, przez co krążenie oboczne jest odciążone. Niekiedy jedynym sposobem leczenia żylaków przełyku jest operacja chirurgiczna. Życie z żylakami przełyku jest ciężkie. Wymaga stosowania odpowiedniej diety, bogatej w śluzy pokarmowe, które ułatwiają przesuwanie pokarmu. Konieczne jest też systematyczne poddawanie się badaniu endoskopowemu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.