Trwa ładowanie...

Ciśnienie tętnicze krwi - jak mierzyć, nadciśnienie, niedociśnienie, puls

 Paula Jakubasik
04.02.2022 11:27
Prawidłowe ciśnienie krwi zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób.
Prawidłowe ciśnienie krwi zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób. (123rf.com)

Badanie ciśnienia krwi pozwala określić siłę, którą wywiera serce na naczynia krwionośne w trakcie skurczu i rozkurczu. Wartości dają informacje o funkcjonowaniu mięśnia sercowego. Nieprawidłowe wyniki oznaczają niedociśnienie lub nadciśnienie tętnicze i wymagają leczenia, ponieważ bezpośrednio przyczyniają się do wystąpienia wielu chorób i dolegliwości. Jak mierzyć ciśnienie tętnicze krwi? Ile wynosi prawidłowe ciśnienie i puls u dzieci, dorosłych i osób starszych?

spis treści

1. Co to jest ciśnienie krwi?

Ciśnienie tętnicze określa siłę jaką krew wywiera na ściany tętnic podczas pracy serca. Badane jest ciśnienie skurczowe, rozkurczowe oraz puls, czyli częstotliwość bicia serca.

Wszystkie wartości są bardzo ważne, umożliwiają ocenę stanu zdrowia pacjenta i skuteczność obecnego leczenia. Obniżone ciśnienie może być przyczyną niedokrwienia narządów, przede wszystkim mózgu i nerek.

Zobacz film: "Na nadciśnienie tętnicze choruje 40 proc. Polaków"

Ponadto, może doprowadzić do bardzo niebezpiecznego wstrząsu krwotocznego, który grozi śmiercią. Podwyższone ciśnienie może natomiast skutkować niewydolnością serca i przyczyniać się do przedwczesnego zgonu.

Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie problemu i wdrożenie leczenia farmakologicznego. Oprócz tego, chory powinien zmienić styl życia, zrezygnować z używek i ograniczyć ilość spożywanej soli.

Dlaczego warto mierzyć ciśnienie?
Dlaczego warto mierzyć ciśnienie?

Nadciśnienie tętnicze może być niebezpieczne dla zdrowia i powodować następujące powikłania: choroba

zobacz galerię

2. Jak mierzyć ciśnienie tętnicze krwi?

Do pomiaru ciśnienia niezbędny jest automatyczny aparat z mankietem, czyli ciśnieniomierz naramienny. Ciśnieniomierz nadgarstkowy jest mniej dokładny i powinien być stosowany jedynie u osób otyłych.

Najlepiej wykonywać pomiar w pozycji siedzącej po 10-minutowym odpoczynku. Rękę powinna być oparta na przykład na stole, a mankiet należy założyć tak, by jego dolna krawędź znajdowała się około dwa centymetry nad zgięciem łokciowym.

Następne kroki zależą od konkretnego modelu aparatu do mierzenia ciśnienia i najlepiej sugerować się instrukcją obsługi. Dla pewności można powtórzyć pomiar w odstępie kilku minut i porównać oba wyniki.

Najlepiej mierzyć ciśnienie codziennie rano i wieczorem, a także zapisywać wszystkie parametry w kalendarzu z oznaczeniem godziny. Będzie to ważna informacja dla lekarza.

Należy pamiętać, że szerokość mankietu ciśnieniomerza powinna być dopasowana do osoby. Ciśnienie u dzieci powinno być sprawdzane za pomocą zdecydowanie węższej opaski niż u osób dorosłych.

Mankiet dla noworodka powinien mieć 4 centymetry szerokości i 8 centymetrów długości, natomiast dla niemowlaka 6 centymetrów szerokości i 12 centymetrów długości. Dla większego dziecka optymalny będzie mankiet o wymiarach 9x18 centymetrów.

O niskim lub wysokim ciśnieniu należy poinformować lekarza, który zleci wykonanie dalszych badań, konsultację kardiologiczną lub zaproponuje leczenie farmakologiczne.

3. Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi

Bardzo ważne jest utrzymywanie prawidłowego ciśnienia krwi, ponieważ wówczas zmniejsza się ryzyko wystąpienia wielu chorób i przedwczesnej śmierci.

Warto regularnie sprawdzać wartość ciśnienia i pulsu, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości skonsultować się z lekarzem. Prawidłowe ciśnienie krwi u dzieci określają siatki centylowe i na tej podstawie należy interpretować wyniki, biorąc pod uwagę płeć, wzrost oraz wiek.

Przyjmuje się, że poprawny wynik powinien wynosić 90 centyli. Ciśnienie przypadające na 90-95 centyl jest określane jako wysokie prawidłowe i wymaga regularnej kontroli.

Natomiast wartości powyżej 95 centyla są uznane za nadciśnienie tętnicze, które należy leczyć. Wysokie ciśnienie u dziecka może być objawem chorób sercowo-naczyniowych.

Normy ciśnienia skurczowego u dorosłych:

  • < 120 mm Hg - optymalne ciśnienie,
  • 120-129 mm Hg - prawidłowe ciśnienie,
  • 130-139 mm Hg - prawidłowe wysokie ciśnienie,
  • 140-159 mm Hg - lekkie nadciśnienie,
  • 160-179 mm Hg - umiarkowane nadciśnienie,
  • 180 mm Hg - ostre nadciśnienie.

Normy ciśnienia rozkurczowego u dorosłych:

  • < 80 mm Hg - optymalne ciśnienie,
  • 80-84 mm Hg - prawidłowe ciśnienie,
  • 85-89 mm Hg - prawidłowe wysokie ciśnienie,
  • 90-99 mm Hg - lekkie nadciśnienie,
  • 100-109 mm Hg - umiarkowane nadciśnienie,
  • 110 mm Hg - ostre nadciśnienie.

Wraz z wiekiem ciśnienie krwi zazwyczaj się podwyższa i lekarz stara się je zmniejszyć do poprawnego poziomu. Prawidłowe ciśnienie krwi u osób starszych:

  • 130-150 mm Hg - osoby poniżej 80. roku życia,
  • < 150 mm Hg - osoby powyżej 80. roku życia.

Prawidłowe ciśnienie krwi u cukrzyków wynosi poniżej 140/85 mm Hg, taka wartość to najmniejsze ryzyko wystąpienia problemów sercowo-naczyniowych.

Prawidłowe ciśnienie krwi u osób z chorobami nerek to mniej niż 140/90 mm Hg, ważne jest również obniżenie białkomoczu.

4. Nadciśnienie tętnicze

Lekkie nadciśnienie oznajmiają wartości wynoszące 140/90 mm Hg i nie można ignorować takiej sytuacji. Zbyt wysokie ciśnienie prowadzi do zawału serca, udaru mózgu, niewydolności nerek, zaburzeń krążenia, a nawet demencji.

Jest nazywane "cichym zabójcą", ponieważ rozwija się bezobjawowo przez wiele lat. Nieleczone nadciśnienie często powoduje inwalidztwo lub przedwczesną śmierć. Uważa się, że wysokie ciśnienie to przyczyna 9,8 milionów zgonów rocznie.

Po zauważeniu problemów z ciśnieniem bardzo ważne jest znalezienie przyczyny. Nadciśnienie może powodować:

  • dieta bogata w tłuszcze nasycone,
  • spożywanie wysokoprzetworzonych produktów,
  • spożywanie dużej ilości soli,
  • nadwaga i otyłość,
  • picie alkoholu,
  • uzależnienie od papierosów,
  • brak aktywności fizycznej,
  • stres,
  • choroby serca,
  • choroby nerek,
  • zaburzenia hormonalne,
  • cukrzyca,
  • podwyższony poziom cholesterolu.

Osoby z nadciśnieniem tętniczym powinny trzymać się zaleceń zdrowej diety oraz regularnie podejmować aktywność fizyczną. Zalecane jest spożywanie chudego mięsa, ryb oraz produktów pełnoziarnistych.

4.1. Nadciśnienie ciążowe

Ciąża ma wpływ na ciśnienie tętnicze, najczęściej pojawia się niewielki spadek ciśnienia skurczowego i większe obniżenie ciśnienia rozkurczowego.

Jest to spowodowane wzrastaniem progesteronu we krwi. Zdarza się jednak, że u kobiety w ciąży pojawia się nadciśnienie tętnicze, najczęściej wyróżnia się:

  • nadciśnienie przewlekłe,
  • nadciśnienie tętnicze ciążowe,
  • stan przedrzucawkowy - gwałtowny wzrost ciśnienia krwi z wystąpieniem białkomoczu oraz obrzęku na całym ciele,
  • rzucawka - drgawki toniczno-kloniczne, które powodują uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Wysokie ciśnienie w ciąży musi być leczone, ponieważ może być niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dziecka. Objawy nadciśnienia w ciąży to:

  • problemy z widzeniem,
  • mroczki przed oczami,
  • ból głowy,
  • zawroty głowy,
  • niewielka ilość oddawanego moczu,
  • ból brzucha.

Bardzo ważna jest dieta kobiety w ciąży, ponieważ sposób żywienia ma ogromny wpływ na stan zdrowia. Kluczowe jest dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości białka, witamin i biopierwiastków, szczególnie wapnia i magnezu.

Ciężarna powinna często przebywać na świeżym powietrzu i odpoczywać, gdy odczuwa zmęczenie. W tym szczególnym czasie należy zadbać o siebie i rozwijające się dziecko.

5. Niedociśnienie tętnicze

Niskie ciśnienie oznaczają wartości poniżej 100/60 mm Hg. Przyczyny niedociśnienia tętniczego to:

  • ciąża,
  • stosowanie niektórych leków,
  • bradykardia,
  • problemy z zastawkami,
  • niedoczynność tarczycy,
  • krwotok,
  • stan zapalny w organizmie,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • zapalenie osierdzia,
  • niewydolność serca,
  • niewydolność tarczycy,
  • niedoczynność przysadki,
  • niedobór płynów ustrojowych (hipowolemia),
  • niedobór sodu,
  • niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona),
  • żylaki,
  • stan pozakrzepowy,
  • uszkodzenie komórek nerwowych w mózgu.

Nieznaczne obniżenie ciśnienia zwykle powoduje osłabienie i zawroty głowy. Jednak gdy ciśnienie jest zbyt niskie organizm nie dostaje wystarczającej ilości tlenu, co z kolei może prowadzić do poważnych uszkodzeń serca i mózgu.

6. Prawidłowy puls

Prawidłowy puls powinien wynosić:

  • 130-140 uderzeń u noworodka,
  • 110-130 uderzeń u 2-letniego dziecka,
  • 80-90 uderzeń u 7-letniego dziecka,
  • 66-76 uderzeń u osób dorosłych,
  • 60-65 uderzeń u osób starszych.

6.1. Wysoki puls

Wyższy puls może być spowodowany gorączką, wysiłkiem fizycznym, alkoholem lub napojem z kofeiną. Często występuje też u osób nerwowych, chorych na nadczynność tarczycy oraz w przypadku niewydolności oddechowej.

Wysoki puls, czyli tachykardia, jest też charakterystyczny podczas obniżonego poziomu cukru we krwi, odwodnienia i anemii. Nieprawidłowa wartość pulsu powinna zostać omówiona z lekarzem, ponieważ może być przyczyną groźnych chorób i zaburzeń rytmu serca.

6.2. Niski puls

Niski puls (bradykardia) to typowe schorzenie sportowców. Może mieć również związek z niedoczynnością tarczycy i zaburzeniami układu bodźco-przewodzącego serca.

Zdarza się, że nieprawidłowy puls wywołuje hiperkaliemia, czyli zbyt duża ilość potasu we krwi lub niektóre leki. Niski puls, który pojawia się rzadko zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju.

Natomiast każdą powtarzającą się nieprawidłowość należy przekazać lekarzowi i wykonać dodatkowe badania.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze