O HIV i AIDS nadal wiemy zbyt mało
Tylko 5 proc. Polaków kiedykolwiek wykonało test w kierunku HIV. Większość osób uważa, że problem ten nie dotyczy ich osobiście, choć – jak deklarują w badaniach – zdarza się im podejmować ryzykowne zachowania, takie jak kontakty seksualne po alkoholu i bez zabezpieczenia czy kontakty z osobą o nieznanej przeszłości seksualnej.
Gdy wiedza o HIV i AIDS była jeszcze na bardzo niskim poziomie mówiono, że problem ten dotyczy jedynie mężczyzn homoseksualnych i chorych na hemofilię. W przypadku kobiet sądzono, że zagrożone zakażeniem są jedynie panie prostytuujące się oraz przyjmujące narkotyki w iniekcjach.
Okazuje się jednak, że wiele zakażonych miało w swoim życiu tylko jednego partnera seksualnego. O chorobie dowiadywały się przypadkiem, czasem w okolicznościach dramatycznych: mąż umierał na AIDS bądź HIV wykrywano we krwi noworodka (w Polsce od początku 2015 roku zdarzyły się cztery takie przypadki). Mężczyźni albo nie byli świadomi swojego zakażenia, albo zataili przed partnerką tę informację.
Ogromna część społeczeństwa nadal jest przekonana, że problem HIV ich nie dotyczy. To błąd, który czasem może kosztować życie.
1. O HIV trzeba mówić z kobietami
Nie narkomani i nie mężczyźni żyjący w homoseksualnych związkach, ale kobiety są najbardziej narażone na niebezpieczeństwo zarażenia wirusem HIV. Wynika to między innymi z różnic w budowie anatomicznej narządów płciowych.
Do nieustannie rosnącej liczby zakażeń wirusem HIV przyczynia się również popularność hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Kobiety, które je stosują, często nie wymagają od parterów sięgnięcia po prezerwatywę. A to jedyny środek o udowodnionej skuteczności w zapobieganiu zakażaniom.
U kobiet ponadto znacznie częściej dochodzi do zmian zapalnych narządów płciowych, a to kolejny czynnik zwiększający ryzyko zakażenia wirusem HIV. W wielu przypadkach infekcje intymne przebiegają w sposób bezobjawowy, co osłabia czujność pań.
2. Wiedza szczepionką na HIV
HIV i AIDS nie mogą stanowić tematów tabu. Należy mówić o nich głośno i jak najczęściej, zwłaszcza wśród ludzi młodych. Nie mogą oni czerpać wiedzy na temat chorób przenoszonych drogą płciową z niesprawdzonych źródeł. W ten bowiem sposób jedynie powielane są stereotypy i błędne przekonania.
W 2016 roku badacze z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu przeprowadzili ankietę, której celem było sprawdzenie poziomu wiedzy na temat HIV i AIDS. Uzupełniło ją 90 osób. Choć jej wyniki są zdecydowanie lepsze niż kilka lat temu, w odpowiedziach i tak pojawiły się mity odbierane powszechnie za fakty.
Tylko 20 proc. badanych wiedziało, że podczas kontaktu seksualnego to kobieta obarczona jest wyższym ryzykiem zarażenia się. 30 proc. respondentów potrafiło podać definicję okienka serologicznego. Co piąty ankietowany uważał, że problem HIV go nie dotyczy, a ponad połowa badanych twierdziła, że istnieje szczepionka przeciw wirusowi HIV.
Stan wiedzy Polaków na temat HIV i AIDS kilkakrotnie w ciągu ostatnich lat testowało również Krajowe Centrum ds. AIDS.
Badania te pokazały niewystarczającą świadomość zagrożeń związanych z HIV/AIDS i innymi zakażeniami przenoszonymi drogą płciową, ale przede wszystkim bardzo ograniczony stopień odniesienia ryzyka zakażeń do własnej osoby. Według respondentów, HIV/ AIDS jest postrzegany jako problem dotykający jedynie osób o wysokim poziomie ryzykownych zachowań. Taki sposób myślenia sprzyja dystansowaniu się do problemu i traktowaniu go jako czegoś, co osobiście nas nie dotyczy. Teoretycznie co drugi Polak uważa, że ryzyko zakażenia HIV dotyczy każdego, jednak niewiele osób odnosi tę zasadę bezpośrednio do siebie. Osoby badane zwykle deklarują bycie w trwałych, stabilnych – i jak większość sądzi – monogamicznych związkach, w których partnerzy pozostają sobie wierni. To buduje poczucie braku wrażliwości na problem HIV/AIDS i innych chorób przenoszonych drogą płciową.
3. My i oni
W 2010 roku w Polsce przeprowadzone zostało badanie PLHIV Stigma Index, którego celem było udokumentowanie doświadczeń dyskryminujących i stygmatyzujących ludzi żyjących z HIV. Przeprowadzono je na próbie 502 osób.
Respondenci wskazywali, że z powodu zakażenia nie pozwolono im uczestniczyć w wydarzeniach społecznych (20 proc.), wykluczono ich z życia religijnego (5 proc.) oraz rodzinnego (10 proc.). Połowa ankietowanych zasygnalizowała, że w ciągu ostatniego roku była obiektem plotek.
– Z badań przeprowadzonych na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS wynika, że ludzie niezależnie od wieku i płci, z jednej strony stwierdzają, że chcieliby być tolerancyjni dla osób zakażonych, ale strach przed chorobą – zwłaszcza AIDS – paraliżuje ich i skłania do unikania kontaktu z osobami zakażonymi.
Stąd też osoby seropozytywne rzadko informują o swojej chorobie. Zdarza się, że nawet członkowie najbliższej rodziny nie wiedzą, że ich bliski ma HIV. Boją się dyskryminacji i wykluczenia.
Z tego samego powodu wiele osób obawia się wykonać test. Nie wiedzą też, gdzie mogą się na takie badanie zgłosić.
4. Test na HIV
Na terenie Polski funkcjonuje kilkanaście punktów konsultacyjno-diagnostycznych, gdzie każdy może bezpłatnie i anonimowo wykonać test na HIV. Nie trzeba mieć skierowania, nie podaje się również swoich danych osobowych i nie przedstawia dokumentu tożsamości. Wynik najczęściej odebrać można w ciągu kilku dni.
Obecnie obowiązujące przepisy gwarantują ponadto każdej kobiecie spodziewającej się dziecka wykonanie bezpłatnych badań na obecność wirusa HIV. Pierwsze z nich powinno być wykonane przed 10. tygodniem ciąży, drugie zaś – w III trymestrze.
Wiele osób żyje z HIV nie mając o tym pojęcia. Wirus obecny w ich krwi wykrywany jest przypadkiem, np. przy okazji wykonywania badań do zabiegu. Zakażenie może bowiem przez wiele lat nie dawać żadnych objawów.
Warto zatem poznać swój status serologiczny. W ten sposób można zadbać o zdrowie swoich bliskich i uchronić siebie przez rozwinięciem pełnoobjawowego AIDS.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
