Oparzenie oka - rodzaje, objawy, pierwsza pomoc
Oparzenie oka jest bardzo niebezpieczne dla naszego narządu wzroku. W wiekszości przypadków, poparzenie oka jest następstwem zadziałania wysokiej temperatury (oparzenie termiczne oka) lub żrących substancji chemicznych – kwasów lub zasad (oparzenie chemiczne oka). Ciężkie oparzenia oka wiążą się z martwicą tkanek, w wyniku czego może dojść do poważnego urazu narządu wzroku. Może wystąpić trwałe uszkodzenie wzroku. Takie urazy wymagają jak najszybszej interwencji lekarskiej.
1. Rodzaje oparzenia oka
Wyróżniamy termiczne oparzenia oka oraz chemiczne oparzenia oka. Do oparzeń termicznych może dojść w wyniku z zetknięcia z płynami o wysokiej temperaturze, np. wrzątkiem. Oparzenie oka zazwyczaj ścięciem się białka tkankowego, czego następstwem jest martwica. Jeśli oparzenie dotyczy skóry powiek, naskórek reaguje na gorącą substancję w ten sam sposób, jak w przypadku oparzenia na innych fragmentach ciała.
Oparzenie chemiczne to oparzenie stężonymi kwasami lub zasadami, które mają właściwości żrące. Przykładem substancji zasadowej może być gaszone wapno, wapno niegaszone, zaprawa murarska. Jeśli któraś z tych substancji dostanie się do oka pacjenta, może dojść do bardzo ciężkiego oparzenia. Skutkiem oparzenia jest zwykle martwica rozpływna. W przebiegu oparzenia dochodzi do rozpuszczenia tkanek i penetracji substancji żrącej w głąb struktur oka. U osoby, która doznała oparzenia oka substancją zasadową, można dostrzec zmianę w wyglądzie oka. Spojówka staje się zielonkawa, a rogówka – porcelanowo-biała. Skutkiem oparzenia zasadami są rozlane uszkodzenia rogówki, spojówki, soczewki czy twardówki, a także zmiany na skórze powiek. W ciężkich przypadkach dochodzi do uszkodzenia głębszych części gałki ocznej. Ciężkość oparzenia oka zależna jest od rodzaju substancji działającej, jej stężenia, pH, a także długości czasu działania substancji na oko.
Oparzenia zasadami są dużo cięższe niż oparzenia kwasami. Powodują martwicę rozpływną i szybko rozprzestrzeniają się w głębsze części gałki ocznej, co może spowodować trwałe uszkodzenie wzroku. Pojawiają się guzki martwicze w spojówce, a rogówka staje się sucha i niewrażliwa na dotyk. Może dojść do przebicia rogówki i twardówki oraz wypłynięcia gałki ocznej. Zawsze przy oparzeniu oka pojawiają się blizny i zrosty powiek.
Oparzenia kwasami nie są aż tak groźne, jak te wywołane przez wodorotlenek wapnia. Najczęściej powodują one powierzchowne urazy oka. W tych przypadkach nie dochodzi do uszkodzenia głębszych części oka, ponieważ kwasy powodują ścinanie się (koagulację) białka rogówki. W przebiegu oparzeń kwasami pojawia się natomiast przekrwienie spojówek oraz zmętnienie rogówki.
Promieniowanie ultrafioletowe również może spowodować oparzenie oka. Oparzenie promieniowaniem ultrafioletowym zazwyczaj objawia się bólem oczu (dolegliwości bólowe zwykle pojawiają się kilka godzin po długotrwałej ekspozycji na światło słoneczne. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że patrzenie na intensywnie odbijające się promienie słońca od tafli wody czy śniegu również może powodować ten dotkliwy problem. Dolegliwości bólowe oczu często są również wynikiem korzystania z solarium.
Oparzenie oka długo się goi. W wielu przypadkach oparzenie oka powoduje trwałe blizny lub utratę wzroku.
2. Jakie objawy towarzyszą oparzeniu oka?
Jakie objawy towarzyszą oparzeniu oka? Zauważalnymi objawami oparzeń w obrębie gałki ocznej są przede wszystkim:
- silny ból oka,
- światłowstręt,
- łzawienie,
- kurcze powiek,
- pogorszenie wzroku pojawiające się nagle,
- oparzenia skóry wokół oczu,
- przekrwienie i zaczerwienienie oczu,
- zmętnienie rogówki,
- zblednięcie spojówki.
Oparzeniom oka zazwyczaj towarzyszy niepokój i strach osoby, u której doszło do urazu narządu wzroku.
3. Pierwsza pomoc przy oparzeniu oka
Pierwsza pomoc przy oparzeniu oka to przede wszystkim ustalenie, jaki rodzaj substancji spowodował poparzenie oka. Rodzaj oparzenia ustalany jest przez lekarza na podstawie wywiadu i rozmowy ze świadkami wydarzenia oraz obserwacji charakterystycznych objawów, które towarzyszą problemowi zdrowotnemu. Oczy są niezwykle wrażliwym narządem, z tego powodu zwlekanie z usunięciem szkodliwej substancji może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku! Szybka pomoc może mieć decydujące znaczenie co do zachowania zdolności widzenia oraz decyduje o dalszych rokowaniach.
W jak najkrótszym czasie od oparzenia powinny być wykonane czynności mające na celu usunięcie substancji z oka. Oparzeniu chemicznemu można zaradzić poprzez wypłukanie toksycznej substancji z użyciem soli fizjologicznej lub zwykłej wody. Wykonywanie wyżej wymienionych czynności bywa skuteczne, należy jednak pamiętać, by przemywać urażone oko roztworem soli fizjologicznej przez co najmniej trzydzieści minut.
Przemywanie wodą wykonuje się w pozycji leżącej od wewnętrznego kąta oka do policzka. Aby zmniejszyć towarzyszący silny ból oka oraz strach, można podać poszkodowanemu leki przeciwbólowe oraz leki uspokajające. Na oko należy następnie założyć jałowy opatrunek osłaniający, w taki sposób, aby całe oko było zasłonięte, po czym natychmiast przewieźć chorego do szpitala, w celu wykonania dalszych czynności ratujących oko.
Zaprawę murarską lub suche wapno można usunąć za pomocą chusteczki czy wacika. Jeżeli jest taka możliwość, substancję należy usunąć także z części tarczkowej spojówki, poprzez wywinięcie górnej powieki i oczyszczenie za pomocą patyczka z wacikiem. Nie wolno zasłaniać oczu opatrunkami, gdyż uniemożliwiają one swobodne wypływanie wraz z łzami szkodliwych substancji na zewnątrz oka.
Jeśli u pacjenta doszło do poprzenia termicznego (wskutek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe), zalecane jest polewanie oczu zimną wodą. W tym wypadku niezwykle ważne jest, by oko było schłodzone.
Wyżej wymienione wskazówki są niezwykle ważne, nie należy jednak zapominać, że pacjent potrzebuje pilnej opieki lekarza lub specjalisty. Każde oparzenie powinien obejrzeć lekarz okulista, w przeciwnym razie może dojść do poważnych powikłań.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
