Wszystko o insulinie
Insulina to hormon wydzielany przez trzustkę, odgrywa znaczącą rolę w metabolizmie węglowodanów, także białek i tłuszczów. U osób z cukrzycą typu 1, trzustka traci zdolność wydzielania insuliny i pacjenci wymagają od samego początku leczenia insuliną. Natomiast przy cukrzycy typu 2 zdolność organizmu do wytwarzania insuliny nie ulega całkowitemu zahamowaniu, jednak organizm jest mało wrażliwy na ten hormon, co nazywamy insulinoopornością, i z czasem trzustka produkuje nie wystarczającą ilość insuliny. Pacjenci z typem 2 cukrzycy również będą wymagali leczenia insuliną tylko jest to przesunięte w czasie. Chorzy na cukrzycę, którzy otrzymują insulinę sami podają sobie lek za pomocą tzw. penów.
1. Działanie insuliny
Różne rodzaje insulin mogą w różny sposób oddziaływać na organizm osoby chorej na cukrzycę. Mogą działać szybko, wywołując szybki wyrzut insuliny i szybki spadek jej poziomu, tak, jak to się dzieje u osób zdrowych po zjedzeniu posiłku. Ten rodzaj insulin to insuliny krótkodziałające. Insuliny długodziałające natomiast naśladują wydzielanie insuliny podstawowe między posiłkami, czyli utrzymują ją na względnie stabilnym poziomie. Niezależnie od powyższego, leczenie cukrzycy za pomocą insuliny musi być skonsultowane z lekarzem. Mieszanki insulinowe to mieszanki insuliny ludzkiej lub mieszanki analogowe, stosowane przede wszystkim u chorych na cukrzycę typu 2, bardzo rzadko u osób z cukrzycą typu 1. Na opakowaniach mieszanek można znaleźć liczby (np. 30, 40, 50) lub cyfry i litery (np. M3, M5), które oznaczają procent insuliny krótkodziałającej w całej mieszance. Po podaniu insuliny mogą się pojawić działania niepożądane:
- odczyny poinsulinowe typu natychmiastowego (po 10-15 minutach): pokrzywka, zaczerwienienie, świąd, rumień, skurcz oskrzeli, kołatanie serca, wstrząs anafilaktyczny;
- odczyny poinsulinowe typu opóźnionego (po 1-14 dniach): rumień na dużej powierzchni ciała, gorąca skóra, świąd.
2. Rodzaje insulin
Insuliny dzielimy także ze względu na to, skąd i w jaki sposób są pozyskiwane.
- insulina ludzka – jest to insulina wytwarzana w laboratoriach, dzięki inżynierii genetycznej, identyczna z ludzką. Ludzki gen tego hormonu wprowadzany jest do bakterii (Escherichia coli) lub grzybów, które w procesie fermentacji produkują insulinę, po oczyszczeniu można wykorzystać ją do produkcji leków. Jej zaletą jest niewywoływanie reakcji alergicznych u chorych;
- analog insuliny ludzkiej - to sztucznie produkowana insulina, dodatkowo modyfikowana, tak, aby różnić się od insuliny ludzkiej i uzyskać pożądane działanie.
3. Podawanie insuliny
Insulinę podaje się za pomocą iniekcji podskórnych, najczęściej wykonywanych w brzuch (insuliny krótkodziałające) lub w udo (insuliny długodziałające). Nie trzeba dezynfekować miejsca wkłucia, ale dokładnie umyć wodą z mydłem. Miejsce wkłucia powinno być zmieniane regularnie, gdyż zapobiegnie to zanikowi (lipoatrofii poinsulinowej) lub przerostowi tkanki tłuszczowej (hipertrofii poinsulinowej) w miejscu ciągłego wkłuwania insuliny. Urządzenie do podawania insuliny to pen, czyli niewielki przyrząd w kształcie długopisu, do którego wkłada się "naboje" z insuliny o określonych dawkach. Obecnie peny są niewielkie i lekkie, mają automatyczne systemy wstrzykiwania, wygodną korektę dawki, a także czytelne wyświetlacze (np. automatyczny system iniekcji GensuPen). Poprawnie podawana insulina może znacząco wpłynąć na komfort życia chorego. Należy jednak pamiętać, aby stosować się do zaleceń, gdyż wszelkie nieprawidłowości mogą wywołać problemy zdrowotne.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.