Aminokwasy endogenne - charakterystyka i rola, występowanie

Aminokwasy endogenne, w przeciwieństwie do aminokwasów egzogennych, mogą być samodzielnie syntezowane przez ludzki organizm. Grupę aminokwasów endogennych stanowią związki takie jak asparagina, kwas glutaminowy, alanina, kwas asparaginowy czy seryna. Jaką rolę odgrywają w naszym ciele te aminokwasy?

1. Charakterystyka i rola aminokwasów endogennych

Aminokwasy to związki organiczne, od których zależy budowa białek, produkcja hormonów, enzymów i przeciwutleniaczy oraz przebieg procesów energetycznych. Dzielimy je na endogenne, które organizm wytwarza samodzielnie i egzogenne, które trzeba dostarczać wraz z pożywieniem.

Aminokwasy endogenne to grupa związków, które mogą być syntetyzowane w organizmie. Do aminokwasów endogennych zaliczamy:

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

• glicynę – jest najprostszym aminokwasem endogennym występującym w sposób naturalny w naszym ciele. Glicyna nie jest niezbędna, jednak przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania. Usprawnia funkcjonowanie układu immumologicznego oraz trawiennego, hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego, uczestniczy w syntezie krwinek czerwonych oraz hemoglobiny, poprawia działanie układu nerwowego. W naszym ciele może być ona syntezowana ze związków takich jak cholina, seryna, hydroksyprolina czy treonina.
• alaninę – ten aminokwas endogenny bierze udział w procesach, pozwalają przekształcić glukozę w energię. Wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego, pozwala dostarczyć energię do mózgu, układu mięśniowego oraz układu nerwowego.
• prolinę – prolina, podobnie jak wiele aminokwasów białkowych, cechuje się charakterem glukogennym. Oznacza to, że może ona stanowić jeden z substratów biorących udział w produkcji monosacharydu z grupy aldoheksoz – dokładniej glukozy.
• serynę – ten organiczny związek chemiczny, a zarazem endogenny aminokwas kodowany uczestniczy w syntezie nowych białek, lipidów oraz cukrów. Oprócz tego, odgrywa swoją rolę w produkcji związków takich jak lecytyna i acetylocholina.
• asparaginę – związek ten możemy zaliczyć do grupy aminokwasów białkowych. O odpowiedni jej poziom powinny zadbać osoby zmagające się z przewlekłym zmęczeniem lub przeciążeniem psychicznym. Dodatkowo, asparagina przyspiesza proces rekonwalescencji po operacjach.
• kwas asparaginowy – wykazuje niezwykle korzystne działanie na nasz układ immunologiczny, układ nerwowy, wspiera działanie mózgu, usprawnia proces usuwania amoniaku z naszego ciała. Stanowi ważną rolę w tzw. cyklu Krebsa.
• kwas glutaminowy – jest organicznym związkiem chemicznym, przynależącym do grupy aminokwasów kwasowych. Pełni on funkcję ważnego neuroprzekaźnika, który przewodzi impulsy nerwowe w korze mózgowej. Zalecany jest osobom zmagającym się ze schorzeniami układu nerwowego.
• glutaminę – związek ten jest aminokwasem o najwyższym stężeniu w organizmie ludzkim (stanowi około sześćdziesięciu procent wszystkich wolnych aminokwasów w układzie mięśniowym). Glutamina wpływa pozytywnie na pracę mózgu, poprawia koncentrację, usprawnia działanie układu immunologicznego, pokarmowego oraz mięśniowego.
• argininę – związek ten usprawnia wydzielanie hormonu wzrostu i wpływa na produkcję insuliny. Wspiera działanie układu odpornościowego i pracę nerek, polecany jest również pacjentom w okresie rekonwalescencji. Arginina przyspiesza także proces gojenia się ran.

2. Występowanie aminokwasów endogennych

W jakich produktach żywnościowych szukać aminokwasów endogennych? Glicyna, podobnie jak inne aminokwasy endogenne nie jest niezbędna, ale spokojnie można ją dostarczać wraz z pożywieniem. Znajdziemy ją w pestkach dyni, nasionach słonecznika, orzechach włoskich, rybach (np. łososiu, halibucie czy wędzonej makreli), owocach morza, mięsie kurczaka, schabie wieprzowym, wołowinie, jajach, ryżu, kaszy gryczanej, czerwonej soczewicy, jarmużu czy dyni. Dodatkowo, związek ten jest obecny w owocach takich jak maliny czy kiwi.

Alanina, jako kolejny z aminokwasów endogennych występuje przede wszystkim w mięsie, jajkach, a także żelatynie. Jeśli chcemy zadbać o jej odpowiedni poziom, powinniśmy sięgnąć po rośliny strączkowe, kaszę jaglaną, orzechy arachidowe czy kiełki pszenne.

Prolina występuje przede wszystkim w żelatynie, wątróbce, chrząstkach, z kolei seryna w orzeszkach ziemnych, fasoli, rybach, drobiu, wieprzowinie, wołowinie, migdałach, orzechach włoskich oraz pistacjach.

Doskonałym źródłem kwasu asparaginowego są orzechy ziemne, siemię lniane, ryby, owoce morza, ciecierzyca. Znajdziemy go również w jajkach, wieprzowinie, szparagach oraz mleku. Asparaginę możemy znaleźć zaś w produktach takich jak sery, maślanki, jogurty naturalne, owoce morza, nasiona roślin strączkowych. Występuje ona również w pestkach czy orzechach.

Osoby, które chcą zadbać o dodatkowe źródło kwasu glutaminowego, powinny sięgać po następujące produkty żywnościowe: orzechy ziemne, ryby, owoce morza, mięso drobiowe, nasiona słonecznika, jaja.

Glutamina jako aminokwas endogenny występuje przede wszystkim w owocach morza, pietruszce, zielonych warzywach (np. szparagach, brokułach, zielonej sałacie, szpinaku).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.