Anemia u dzieci
Anemia u dzieci (niedokrwistość) zwykle rozpoznawana jest przy okazji okresowych wizyt mających na celu ocenę stanu zdrowia dziecka (tzw. bilanse). Należy podkreślić, że normy dotyczące wyników krwi u dzieci są inne niż u dorosłych i wyniki należy zawsze interpretować w odniesieniu do wieku dziecka.
Anemii nie należy bagatelizować, bowiem nie jest ona banalną dolegliwością. Stanowi objaw innych chorób, częściej – jeszcze poważniejszych. Anemię leczyć można na wiele sposobów, z czego najpopularniejszym jest przyjmowanie tabletek z żelazem.
U noworodka poziom hemoglobiny jest wysoki (ok. 19 g/dl). W ciągu następnych miesięcy po urodzeniu, poziom hemoglobiny fizjologicznie się obniża i dziecko wchodzi w tzw. okres fizjologicznej anemii (około 3-6 miesiąc życia). W tym okresie hemoglobina może obniżyć się nawet do 9-10 g/dl. W wieku 6 miesięcy-2 lata najniższa wartości hemoglobiny uważana za normę wynosi ok. 11 g/dl, następnie do wieku dojrzewania 11,5 g/dl.
1. Anemia z niedoboru żelaza u dzieci
Najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedobór żelaza. Niski poziom żelaza we krwi powoduje zmniejszenie liczby krwinek czerwonych we krwi, oraz wystąpienie objawów takich jak: bladość skóry oraz śluzówek, zmęczenie, drażliwość oraz osłabienie. Nierozpoznana i nieleczona anemia może powodować także problemy z uczeniem się oraz zmiany w zachowaniu dziecka.
Do anemii z niedoboru żelaza zazwyczaj prowadzą błędy dietetyczne. Oprócz niedostatecznej podaży żelaza z pokarmami, okazuje się, że spożywanie dużych ilości mleka krowiego powoduje zmniejszenie wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego, a także czasami może prowadzić do utraty niewielkich ilości krwi ze stolcem.
Standardowym postępowaniem w przypadku rozpoznania niewielkiej anemii u dziecka, jeżeli dodatkowo nie stwierdza się innych zaburzeń w morfologii (liczba białych ciałek krwi oraz płytek jest w normie, a objętość krwinki MCV jest zaniżona) ani innych niepokojących objawów – jest miesięczna kuracja preparatem żelaza.
Po miesiącu stosowania leku ocenia się ponownie parametry morfologii krwi i na podstawie tego wyniku ustala dalsze postępowanie:
- jeżeli liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny oraz hematokrytu ulegną poprawie – potwierdza to, że przyczyną anemii jest niedobór żelaza i kontynuuje się dalej leczenie.
- jeżeli liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny oraz hematokrytu nie ulegną zmianie lub obniżą się – konieczne są dalsze badania takie jak oznaczenie poziomu żelaza, TIBC, poziom ferrytyny oraz retikulocytów. Dodatkowo lekarz może zalecić ręczny rozmaz krwi oraz badanie na obecność krwi w stolcu.
Leczenie anemii z niedoboru żelaza obejmuje nie tylko podawanie żelaza w postaci leku, ale także przyjmowanie pokarmów bogatych w żelazo (mięso, fasola, szpinak, zielona sałata). Płyny bogate w witaminę C zwiększają wchłanianie żelaza, dlatego też preparaty żelaza dziecko może popijać np. sokiem pomarańczowym.
2. Anemia po infekcjach u dzieci
Inną, dość częstą przyczyną łagodnej anemii u dzieci, szczególnie w przypadku prawidłowej objętości krwinki (MCV) oraz braku innych objawów – jest niedawno przebyta infekcja, która powoduje przejściowe zahamowanie produkcji krwinek czerwonych w szpiku kostnym.
Jeżeli u dziecka nie stwierdza się czynników ryzyka anemii z niedoboru żelaza, a ma łagodną anemię oraz prawidłowy wynik MCV, pediatra może zalecić obserwację i ponowną ocenę morfologii krwi za miesiąc, szczególnie jeżeli dziecko w ostatnim czasie chorowało.
3. Inne przyczyny anemii u dzieci
Istnieje jeszcze wiele innych, choć znacznie rzadszych przyczyn anemii u dzieci. Wiele schorzeń może powodować anemię poprzez zmniejszenie produkcji krwinek czerwonych w szpiku, lub w wyniku zwiększonego ich niszczenia. Przyczyną anemii może być także utrata krwi (krwawienia).
Zmniejszenie produkcji krwinek czerwonych:
- zatrucie ołowiem,
- talasemie (wrodzone choroby krwi, które można pomylić z anemią z niedoboru żelaza, ponieważ objętość krwinki MCV jest także obniżona. Na szczęście występują bardzo rzadko w naszej strefie klimatycznej, a stwierdza się je często u osób pochodzących z rejonu morza Śródziemnego lub Afryki/Azji),
- schorzenia przewlekłe (np. choroby nerek),
- niedobór witaminy B12 i/lub kwasu foliowego – czasami u dzieci będących na diecie wegetariańskiej, nie jedzących mięsa. Niedobory wiążą się zwykle ze zwiększeniem objętości krwinki czerwonej (MCV),
- przejściowa dziecięca erytroblastopenia,
- anemia aplastyczna,
- choroby nowotworowe szpiku (białaczki) – wiążą się z dodatkowymi objawami w postaci obniżenia liczby płytek krwi i nieprawidłową liczbą białych krwinek.
Zwiększone niszczenie krwinek czerwonych:
- anemia sierpowatokrwinkowa (częsta w populacjach zamieszkujących południową Azję),
- defekty erytrocytów (błony komórkowej lub enzymów),
- anemia hemolityczna.
Szybkiej diagnostyki i wdrożenia postępowania wymaga sytuacja, kiedy u dziecka zostanie rozpoznana ciężka anemia z towarzyszącymi objawami takimi jak: przyspieszona akcja serca, przyspieszony oddech, szmer nad sercem, osłabienie, zmęczenie, omdlenia, powiększenie wątroby lub żółtaczka.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.