Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Agnieszka Barchnicka

Anemia u dzieci

Anemia u dzieci
Anemia u dzieci (Zdjęcie autorstwa various brennemans / CC BY-SA 2.0)

Anemia u dzieci (niedokrwistość) zwykle rozpoznawana jest przy okazji okresowych wizyt mających na celu ocenę stanu zdrowia dziecka (tzw. bilanse). Należy podkreślić, że normy dotyczące wyników krwi u dzieci są inne niż u dorosłych i wyniki należy zawsze interpretować w odniesieniu do wieku dziecka.

Anemii nie należy bagatelizować, bowiem nie jest ona banalną dolegliwością. Stanowi objaw innych chorób, częściej – jeszcze poważniejszych. Anemię leczyć można na wiele sposobów, z czego najpopularniejszym jest przyjmowanie tabletek z żelazem.

U noworodka poziom hemoglobiny jest wysoki (ok. 19 g/dl). W ciągu następnych miesięcy po urodzeniu, poziom hemoglobiny fizjologicznie się obniża i dziecko wchodzi w tzw. okres fizjologicznej anemii (około 3-6 miesiąc życia). W tym okresie hemoglobina może obniżyć się nawet do 9-10 g/dl. W wieku 6 miesięcy-2 lata najniższa wartości hemoglobiny uważana za normę wynosi ok. 11 g/dl, następnie do wieku dojrzewania 11,5 g/dl.

spis treści

1. Anemia z niedoboru żelaza u dzieci

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedobór żelaza. Niski poziom żelaza we krwi powoduje zmniejszenie liczby krwinek czerwonych we krwi, oraz wystąpienie objawów takich jak: bladość skóry oraz śluzówek, zmęczenie, drażliwość oraz osłabienie. Nierozpoznana i nieleczona anemia może powodować także problemy z uczeniem się oraz zmiany w zachowaniu dziecka.

Do anemii z niedoboru żelaza zazwyczaj prowadzą błędy dietetyczne. Oprócz niedostatecznej podaży żelaza z pokarmami, okazuje się, że spożywanie dużych ilości mleka krowiego powoduje zmniejszenie wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego, a także czasami może prowadzić do utraty niewielkich ilości krwi ze stolcem.

Standardowym postępowaniem w przypadku rozpoznania niewielkiej anemii u dziecka, jeżeli dodatkowo nie stwierdza się innych zaburzeń w morfologii (liczba białych ciałek krwi oraz płytek jest w normie, a objętość krwinki MCV jest zaniżona) ani innych niepokojących objawów – jest miesięczna kuracja preparatem żelaza.

Po miesiącu stosowania leku ocenia się ponownie parametry morfologii krwi i na podstawie tego wyniku ustala dalsze postępowanie:

  • jeżeli liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny oraz hematokrytu ulegną poprawie – potwierdza to, że przyczyną anemii jest niedobór żelaza i kontynuuje się dalej leczenie.
  • jeżeli liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny oraz hematokrytu nie ulegną zmianie lub obniżą się – konieczne są dalsze badania takie jak oznaczenie poziomu żelaza, TIBC, poziom ferrytyny oraz retikulocytów. Dodatkowo lekarz może zalecić ręczny rozmaz krwi oraz badanie na obecność krwi w stolcu.

Leczenie anemii z niedoboru żelaza obejmuje nie tylko podawanie żelaza w postaci leku, ale także przyjmowanie pokarmów bogatych w żelazo (mięso, fasola, szpinak, zielona sałata). Płyny bogate w witaminę C zwiększają wchłanianie żelaza, dlatego też preparaty żelaza dziecko może popijać np. sokiem pomarańczowym.

2. Anemia po infekcjach u dzieci

Inną, dość częstą przyczyną łagodnej anemii u dzieci, szczególnie w przypadku prawidłowej objętości krwinki (MCV) oraz braku innych objawów – jest niedawno przebyta infekcja, która powoduje przejściowe zahamowanie produkcji krwinek czerwonych w szpiku kostnym.

Jeżeli u dziecka nie stwierdza się czynników ryzyka anemii z niedoboru żelaza, a ma łagodną anemię oraz prawidłowy wynik MCV, pediatra może zalecić obserwację i ponowną ocenę morfologii krwi za miesiąc, szczególnie jeżeli dziecko w ostatnim czasie chorowało.

3. Inne przyczyny anemii u dzieci

Istnieje jeszcze wiele innych, choć znacznie rzadszych przyczyn anemii u dzieci. Wiele schorzeń może powodować anemię poprzez zmniejszenie produkcji krwinek czerwonych w szpiku, lub w wyniku zwiększonego ich niszczenia. Przyczyną anemii może być także utrata krwi (krwawienia).

Zmniejszenie produkcji krwinek czerwonych:

  • zatrucie ołowiem,
  • talasemie (wrodzone choroby krwi, które można pomylić z anemią z niedoboru żelaza, ponieważ objętość krwinki MCV jest także obniżona. Na szczęście występują bardzo rzadko w naszej strefie klimatycznej, a stwierdza się je często u osób pochodzących z rejonu morza Śródziemnego lub Afryki/Azji),
  • schorzenia przewlekłe (np. choroby nerek),
  • niedobór witaminy B12 i/lub kwasu foliowego – czasami u dzieci będących na diecie wegetariańskiej, nie jedzących mięsa. Niedobory wiążą się zwykle ze zwiększeniem objętości krwinki czerwonej (MCV),
  • przejściowa dziecięca erytroblastopenia,
  • anemia aplastyczna,
  • choroby nowotworowe szpiku (białaczki) – wiążą się z dodatkowymi objawami w postaci obniżenia liczby płytek krwi i nieprawidłową liczbą białych krwinek.

Zwiększone niszczenie krwinek czerwonych:

  • anemia sierpowatokrwinkowa (częsta w populacjach zamieszkujących południową Azję),
  • defekty erytrocytów (błony komórkowej lub enzymów),
  • anemia hemolityczna.

Szybkiej diagnostyki i wdrożenia postępowania wymaga sytuacja, kiedy u dziecka zostanie rozpoznana ciężka anemia z towarzyszącymi objawami takimi jak: przyspieszona akcja serca, przyspieszony oddech, szmer nad sercem, osłabienie, zmęczenie, omdlenia, powiększenie wątroby lub żółtaczka.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Anemia w ciąży
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze