Anoskopia - wskazania i przebieg badania

Anoskopia stosowana jest w diagnostyce:

• hemoroidów;
• stanów zapalnych;
• uszkodzeń odbytniczych;
• niektórych nowotworów;
• zmian patologicznych błony śluzowej odbytnicy.

Zabieg przeprowadzany jest bez specjalnych przygotowań (np. lewatywy). Wcześniej jednak zalecane jest wypróżnienie się oraz opróżnienie pęcherza - pacjent wówczas będzie się czuł bardziej komfortowo.

Najczęstszym powikłaniem po tym zabiegu jest lokalne podrażnienie błony śluzowej odbytu, co może doprowadzić niekiedy do krwawienia. Może dojść czasami do zakażeń lub zanieczyszczenia odbytu. W celu uniknięcia tego nie należy stosować anoskopów wielokrotnego użytku, tylko za każdym razem, po wykonaniu badania, wyrzucić urządzenie do pojemnika, w którym znajdują się medyczne sprzęty do utylizacji.

Oprócz anoskopii mogą być wykonane także inne zabiegi. Są to rektoskopia - wziernikowanie odbytnicy, poprzedzone lewatywą, przyrząd wkładany do odbytu jest dłuższy niż podczas anoskopii (od 20 do 30 cm, średnica - 2 cm) oraz sigmoidoskopia - wziernikowanie esicy (końcowego odcinka jelita grubego), badanie także poprzedzone lewatywą.

Badanie odbywa się w gabinecie lekarskim. Pacjent zdejmuje ubranie i kładzie się na boku z kolanami zgiętymi aż pod klatkę piersiową albo pochyla się np. nad stołem. Anoskop jest długości od około 8 cm do około 10 cm. Do odbytu wprowadzany jest żel ze środkiem znieczulającym (najczęściej z dwuprocentową lidokainą) na okres co najmniej 10 minut przed wykonaniem badania. Następnie delikatnie umieszczany jest anoskop w odbycie.

W niektórych przypadkach do znieczulenia i sedacji stosowane są dożylnie opioidy (np. siarczan morfiny) czy benzodiazepiny (np. lorazepam). W skrajnych przypadkach, gdy pacjent nie jest w stanie znieść badania, stosuje się leki powodujące silną sedację, jak fentanyl, ketamina.

Badający może poprosić pacjenta o parcie, następnie o rozluźnienie się. Pomoże to lekarzowi sprawnie umieścić anoskop wewnątrz i rozpoznać wybrzuszenia wyściółki odbytnicy. Po umieszczeniu przyrządu we wnętrzu pacjenta, lekarz oświetla dolną część odbytnicy i odbytu. Po obserwacji powoli wyjmuje anoskop. Badanie jest zazwyczaj niebolesne, jednak pacjenci mogą odczuwać nieprzyjemne uczucie parcia i napięcia. Gdy u pacjenta występujązniekształcenia anatomiczne lub gdy usunięcie ciała obcego nie powiodło się, należy taką osobę skierować do szpitala.

Anoskopia jest badaniem w pełni bezpiecznym. Nie występują po nim żadne powikłania, jednak jeśli pacjent cierpi na hemoroidy, może pojawić się niewielkie krwawienie z odbytu po wyjęciu wziernika. Wyniki badania mają formę opisową. Lekarz informuje pacjenta o wynikach tuż po wykonaniu badania.

Źródła

1. Choroba hemoroidalna
2. Lawrence P., Chirurgia ogólna, Urban & Partner, Wrocław 1998, ISBN 83-85842-19-5
3. Socha J. Gastroenterologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2281-9
4. Maratka Z. Endoskopia przewodu pokarmowego - diagnostyka różnicowa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3115-X