Astma - jakie pytania zadać lekarzowi?
W astmie bardzo ważne dla dobra chorego jest, aby istniała współpraca pomiędzy nim a lekarzem. Kiedy pacjent ze zrozumieniem i stale wykonuje zalecenia lekarza, leczenie przynosi dobre efekty, zarówno na bieżąco, jak i odległe w czasie.
1. Rola inhalacji
Pytajmy lekarza, aby rozumieć, jakie leki będziemy przyjmować chorując na astmę, jakie mają one działanie. Ważne jest również, abyśmy nauczyli się prawidłowo korzystać z inhalatorów z lekami wziewnymi. Warto zapytać o to lekarza i przyjąć pierwsze wziewy w jego obecności, aby mieć pewność co do poprawności wykonania inhalacji.
Drugą ważną rzeczą do omówienia z lekarzem jest sposób postępowania w razie ataku astmy. Zapytajmy więc: jakie leki mamy przyjmować, w jakiej dawce i co robić, kiedy duszność nie przechodzi?
Dobrym testem do oceny, czy astma jest dobrze leczona, jest tzw. Test kontroli astmy. Składa się on z kilku pytań odnośnie do naszych objawów astmy.
2. Test kontroli astmy
- Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni astma powstrzymywała cię od wykonywania zwykłych czynności w pracy/szkole/domu?
- Zawsze (1 pkt)
- Bardzo często (2 pkt)
- Czasami (3 pkt)
- Rzadko (4 pkt)
- Wcale (5 pkt)
- Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni miałeś duszność?
- Częściej niż raz dziennie (1 pkt)
- Raz dziennie (2 pkt)
- 3 do 6 razy w tygodniu (3 pkt)
- 1 lub 2 razy w tygodniu (4 pkt)
- Wcale (5 pkt)
- Jak często w ciągu 4 ostatnich tygodni budziłeś się w nocy lub rano, wcześniej niż zwykle, z powodu objawów związanych z astmą (np. świszczący oddech, kaszel, duszność, ucisk lub ból w klatce piersiowej)?
- 4 noce w tygodniu lub częściej (1 pkt)
- 2–3 noce w tygodniu (2 pkt)
- 1 raz w tygodniu (3 pkt)
- 1–2 razy w tygodniu (4 pkt)
- Wcale (5 pkt)
- Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni używałeś doraźnie szybko działającego leku wziewnego?
- 3 razy dziennie lub częściej (1 pkt)
- 1 lub 2 razy dziennie (2 pkt)
- 2–3 razy w tygodniu (3 pkt)
- 1 raz w tygodniu lub rzadziej (4 pkt)
- Wcale (5 pkt)
- Jak oceniłbyś swoją kontrolę nad astmą w ciągu ostatnich 4 tygodni?
- W ogóle niekontrolowana (1 pkt)
- Słabo kontrolowana (2 pkt)
- Umiarkowanie kontrolowana (3 pkt)
- Dobrze kontrolowana (4 pkt)
- W pełni kontrolowana (5 pkt)
Jak widać, maksymalnie za odpowiedzi można zdobyć 25 pkt. Maksymalny wynik oznacza, że leczenie jest dobre i astma jest w pełni kontrolowana. 20–24 pkt również mówi o dobrej kontroli astmy i dobrym leczeniu, można je jednak jeszcze poprawić. Wynik poniżej 20 pkt to wynik nakazujący zmianę strategii leczenia, gdyż choroba nie jest kontrolowana za pomocą leków. Przed wizytą u lekarza wykonajmy więc ten test i starajmy się omówić wyniki z lekarzem.
W trakcie badań mających na celu rozpoznanie astmy czy też w celu oceny jej przebiegu i leczenia będziemy mieli zapewne wykonywane badania spirometryczne. Ważne jest prawidłowe ich wykonanie oraz odpowiednie przygotowanie, które obejmuje następujące zalecenia:
- Nie należy palić papierosów 24 godziny przed badaniem.
- Nie spożywać alkoholu 4 godziny przed badaniem.
- Nie ćwiczyć intensywnie 30 minut przed badaniem.
- Nie spożywać obfitego posiłku 2 godziny przed badaniem.
- Unikać przyjmowania leków rozszerzających oskrzela.
Zapytajmy jeszcze lekarza o nasze indywidualne zalecenia i postępowanie z lekami, które najczęściej powinny być odstawione w różnym czasie przed badaniem.
3. Piklometr
Część osób ma zlecony do użytku przepływomierz, zwany również pikflometrem. Jest to niewielkie urządzenie z ustnikiem. Służy ono do oceny szczytowego przepływu wydechowego. Jak to badanie się wykonuje? Należy po wykonaniu głębokiego wdechu wykonać silny wydech do ustnika. Przepływ powietrza zostanie wtedy zmierzony. Jednostki, w jakich mierzy pikflometr, to litry na minutę. Jest to szczytowy przepływ wydechowy – PEF. Pomaga on dodatkowo ocenić kontrolę astmy. Za prawidłowy uznaje się wynik powyżej 80% normy. Zmiany PEF w ciągu doby nie powinny wynosić więcej niż 20%.
Leki przeciwastmatyczne, jak też inne leki mogą wywierać działania niepożądane na nasz organizm. Jakich dolegliwości możemy się spodziewać?
4. Sterydy wziewne
Steroidy wziewne w odpowiednich dawkach są lekami bezpiecznymi. Skutki uboczne pojawiają się głównie w jamie ustnej i gardle, czyli miejscu ich inhalacji. Mogą to być:
- Grzybica jamy ustnej i gardła.
- Chrypka.
- Kaszel z podrażnienia.
Aby im zapobiegać, należy przepłukiwać gardło po inhalacji leku lub w przypadku inhalatorów ciśnieniowych używać spejsera.
Steroidy stosowane przewlekle doustnie zalecane są w astmie o ciężkim przebiegu. Stwarzają one większe niebezpieczeństwo dla zdrowia i mogą skutkować rozwojem osteoporozy, nadciśnienia, cukrzycy. Mogą powodować również przyrost masy ciała, rozstępy skórne, osłabienie mięśni, jaskrę i zaćmę. U osób z astmą leczonych przewlekle steroidami należy stosować metody zapobiegające osteoporozie.
Najczęstsze działania niepożądane beta-mimetyków stosowanych w astmie to przyspieszone bicie serca, uczucie kołatania serca, drżenie mięśni i spadek poziomu potasu we krwi.
Zgłaszajmy dolegliwości występujące podczas leczenia astmy lekarzowi podczas wizyty.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.