Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (874 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Badania przesiewowe – czym są, kiedy i jak się je wykonuje?

Badania przesiewowe mają na celu wykrywanie nierozpoznanych dotychczas zaburzeń i schorzeń
Badania przesiewowe mają na celu wykrywanie nierozpoznanych dotychczas zaburzeń i schorzeń (Adobe Stock)

Badania przesiewowe to badania, które mają na celu wykrycie choroby u osób bez żadnych objawów chorobowych. Szybkie wykrycie schorzeń w populacji daje szansę wcześniejszego leczenia, a tym samym zmniejszenia współczynnika umieralności oraz zachorowań. Jak wykonuje się badania przesiewowe? Czy badania przesiewowe mają jakieś wady?

spis treści

1. Co to są badania przesiewowe?

Badanie przesiewowe, zwane także skriningiem (ang. screening), to badanie pozornie zdrowych osób, u których nie występują objawy chorobowe. Tego rodzaju badania mają na celu wykrywanie nierozpoznanych dotychczas zaburzeń i schorzeń, które stanowią istotny problem zdrowia publicznego.

Badania przesiewowe są ważnym elementem w profilaktyce zdrowotnej. Pozwalają na przebadanie dużych grup osób i zdiagnozowanie chorób na wczesnym etapie. Co daje większe szanse na skuteczne leczenie pacjentów, pozwala bowiem na szybszą interwencję medyczną.

2. Typy badań przesiewowych

Istnieją dwa rodzaje badań przesiewowych:

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"
  • badania całej populacji, podczas których bada się wszystkie osoby należące do danej grupy (na przykład dzieci w danym wieku),
  • badania w grupie wysokiego ryzyka, czyli badanie mniejszej grupy osób, u których istnieją pewne czynniki ryzyka (na przykład rodzina, w której u jednego z członków zdiagnozowano chorobę dziedziczną).

3. Jaki jest cel wykonywania badań przesiewowych?

Głównym celem badań przesiewowych jest zidentyfikowanie osób bezobjawowych, a czasem wykrycie podatności na chorobę. W drugim przypadku badania pozwalają pacjentom podjąć działania, które mogą zmniejszyć u nich ryzyko zachorowania i zapobiec odległym następstwom schorzenia.

W przypadku istniejących już chorób badania umożliwiają postawienie wstępnej diagnozy i dają szansę na wczesną reakcję terapeutyczną. Co z kolei pozwala zahamować tempo rozwoju procesu chorobowego, ograniczyć cierpienie pacjenta, poprawić jego jakość życia, czy zapobiec inwalidztwu. Ponadto zwiększa to też szansę na wyleczenie.

Szczególne znaczenie mają badania skriningowe w kierunku nowotworów. Zbadanie pacjenta, zanim jeszcze wystąpią charakterystyczne objawy, pozwala na wczesne wykrycie nowotworu lub nawet stanu przedrakowego. W tym stadium zwykle zmiany są łatwiejsze do leczenia, skutkiem czego może być także zmniejszenie liczby zgonów.

4. Jakie choroby są najczęściej badane w ramach badań przesiewowych?

Najczęściej wykonywane badania przesiewowe noworodków pozwalają wykryć m.in. fenyloketonurię, wrodzony przerost nadnerczy, wrodzoną niedoczynność tarczycy, zaburzenia słuchu, czy dysplazję stawów biodrowych.

Najczęściej wykonywane badania przesiewowe w kierunku nowotworów przeprowadzane są w kierunku wykrycia raka piersi, raka szyjki macicy, czy raka jelita grubego.

Inne choroby, które mogą być badane w ramach badań przesiewowych to m.in.: nowotwory płuc, cukrzyca, gruźlica, czy rak prostaty.

Badania przesiewowe wykonywane są także u kobiet w ciąży. Pozwalają wówczas na ocenę rozwoju i stanu zdrowia płodu. Na ich podstawie lekarz może zlecić dalszą diagnostykę prenatalną.

U dzieci i młodzieży w wieku szkolnym przeprowadzony może być test przesiewowy, który pozwala wykryć m.in. zaburzenia narządu wzroku (np. zez, nieprawidłowa ostrość widzenia, zaburzenie widzenia barw), słuchu, wady postawy, czy boczne skrzywienie kręgosłupa.

5. Jakie są kryteria kwalifikacji do przeprowadzenia badań przesiewowych?

Żeby badania przesiewowe mogły osiągnąć swój cel, muszą przynieść konkretną korzyść. Przede wszystkim przeprowadzane są więc wśród populacji, w której nie występują widoczne objawy danej choroby. Inne wymagania stawiane badaniom przesiewowym to:

  • choroba stanowi istotny problem zdrowia publicznego, występuje stosunkowo często w danej populacji,
  • dostępna jest odpowiednia, akceptowalna metoda diagnostyczna,
  • istnieje uznany standard leczenia pacjentów z rozpoznaną chorobą,
  • rozpoczęcie leczenia we wczesnym etapie choroby wpłynie na stan pacjenta w odległej przyszłości.

Do udziału w programie nie jest potrzebne skierowanie.

Ważnym kryterium kwalifikacji w jest wiek, np. program profilaktyki raka piersi skierowany jest do kobiet w wieku 50-69 lat.

W niektórych przypadkach istotne znaczenie ma także to, czy pacjent znajduje się w grupie z dodatkowymi czynnikami ryzyka, np. rozpoznana choroba u najbliższych krewnych, czy nałogowe palenie papierosów.

Z kolei badania przesiewowe u noworodków wykonywane są obecnie u każdego pacjenta.

6. Jakie są metody przeprowadzania badań przesiewowych?

Najczęściej stosowane metody w badaniach przesiewowych to:

Metodą wykorzystywaną w badaniach przesiewowych w kierunku cukrzycy może być stężenie glukozy na czczo (jest ono też jednym z badań diagnostycznych). Z kolei u ciężarnych w celach przesiewowych wykonuje się m.in. badanie alfa-fetoproteiny, które pozwala wykryć pewne nieprawidłowości płodu.

Badania przesiewowe w kierunku prostaty to przede wszystkim badanie per rectum oraz test antygenu specyficznego dla prostaty.

Metody badań przesiewowych wykorzystywane u noworodków to m.in.: test słuchu, badania laboratoryjne (pobranie próbek krwi), czy ocena odruchów.

7. Jak często powinno się przeprowadzać badania przesiewowe?

W Polsce zaleca się wykonywać bezpłatne badania przesiewowe:

  • mammografia – co 2 lata (kobiety 50-69 lat); u kobiet ze zwiększonym ryzykiem zachorowania badanie przesiewowe może być wskazane co roku;
  • cytologia – kobiety 25-59 lat w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy raz na 3 lata; w przypadku występowania czynników ryzyka, badanie można powtórzyć po roku;
  • kolonoskopia – pacjenci 50-65 lat, nieznajdujący się w grupie ryzyka co 10 lat.

8. Jakie są korzyści z przeprowadzania badań przesiewowych?

Najważniejszą zaletą badań przesiewowych jest fakt, że pomagają one wykryć choroby we wczesnych stadiach, czyli zwykle przed pojawieniem się pierwszych objawów. Na tym etapie leczenie jest skuteczniejsze i mniej inwazyjne. W najlepszych przypadkach udaje się uratować życie.

Ponadto wczesne wykrycie niektórych schorzeń może skłonić pacjenta do zmian w stylu życia i wprowadzenia zdrowych nawyków, co może mieć szerszy wpływ na jego zdrowie.

Skrining może prowadzić także do zmniejszenia kosztów opieki zdrowotnej i leczenia, które mają miejsce w zaawansowanym stadium choroby.

9. Jakie są wady badań przesiewowych?

Chociaż badania te mogą doprowadzić do wczesnego postawienia diagnozy, to nie zawsze przynoszą one korzyści. Przede wszystkim badania te nie są doskonałe. Może się zdarzyć, że zdiagnozuje się chorobę u osoby zdrowej, lub nie wykryje się jej u osoby chorej. Zdarza się, że diagnoza postawiona w wyniku badania przesiewowego jest błędna, a dobre wyniki badania dają fałszywe poczucie bezpieczeństwa.

Poza tym są one stresujące dla osób, u których są przeprowadzane, a także u których błędnie wykryto choroby. Mimo wad badań przesiewowych należy pamiętać, że korzyści z nich płynące są ogromne. Trudno policzyć, ilu ludziom badania te uratowały życie, a w tym świetle koszty i stres z nimi związane schodzą na dalszy plan.

10. Czy badania przesiewowe są obowiązkowe?

W Polsce badania przesiewowe noworodków są obowiązkowe dla wszystkich narodzonych dzieci. Obejmują one zarówno noworodki urodzone w szpitalach, jak i urodzone poza szpitalem (np. poród domowy).

Badania przesiewowe u dorosłych pacjentów są natomiast badaniami zalecanymi, nie są jednak obowiązkowe.

11. Jakie są dalsze kroki po otrzymaniu wyników badań przesiewowych?

W przypadku ujemnych wyników badań przesiewowych wskazane jest ponowne ich wykonanie po upływie zalecanego okresu. Jeśli wynik jest dodatni, konieczny jest kontakt z lekarzem, który skieruje pacjenta na pogłębioną diagnostykę.

Warto pamiętać, że badania przesiewowe mają pewne ograniczenia i nie można na ich podstawie jednoznacznie stwierdzić istnienia choroby. Dlatego też wyniku nigdy nie należy traktować jako ostatecznej diagnozy.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze